Инклюзивті сыныпта қолайлы білім ортасын жасау сыныпта қолайлы бiлiм ортасын жасау 1 «Бiлiм беру ортасы»
Инклюзивті білім беру ортасын мододелдеуде , бiрiншiден , ерек ше балалардың ерекше проблемаларына назар аудару кажет
жүктеу/скачать 43,8 Kb.
|
лекция Инклюзивті білім
| Инклюзивті білім беру ортасын мододелдеуде , бiрiншiден , ерек ше балалардың ерекше проблемаларына назар аудару кажет :
- алгашкы ауыткуы кұрылымына : - онын байкалу деңгейіне ; - психофизикалық дамуының сипаты мен ерекшелiктерiне ( сенсомоторлык , керу , сезу , есту , козгалыс - моторлык . керу - кеніс тік ) ; екiншiден , дамушы орта тұжырымдамасында жасалган және ұсынылган талаптарды есепке алу кажет , дегенмен , бiздiң көзқа расымызша , темендегідей принциптер ерекше манызга ие болады : • Ортанын коп функционалдылығы . Мүмкіндігі шектеулі ба лалар үшін оларды әр түрлi әрекеттерге ынталандыратын жагдай жасалады . Оку кұралдары , дидактикалык материалдар балалар кызметтiн мазмұнын шарты нормамен өз бетінше аныктай ала тындай , әрекет жоспарларын жасап және түрлі тапсырмаларды белсендi шеше алатындай берiледi . • Колайлылық және тұрақтылық принципі . Сыныптын инклю зивті ортасын жасаганда баланы қоршаған жағдайдың қолайлы және тартымды болуы өте манызды . Мүмкіндігі шектеулі балалар үшiн орта компоненттерінің тұрақты болуы ете манызды , ейткенi , бұл олар үшiн сенiмдiлiк және корғаныш сезімдерін камтамасыз етедi . Осы принципті есепке ала отырып жасалган орта барлық балалардын куаныш сезімін оятады , жана әсерлер мен білімдермен байытады . • Әрбір баланың даму ерекшелігін есепке алу принципі . Инклюзив тi кенiстiктi жобалау үдерісінде әрбір баланын психологиялық физикалык даму деңгейін , баланын кызыгушылығын есепке алу маңызды . Орта баланын езекті , жакын арадагы және перспективадагы дамуының және оның өзіндік дамуынын кажеттіліктерін қанағат тандыруы тиic : • Қарым - қатынас мүмкіндігінің дамуы . Ерекше бала үшін карым - катынас мүмкіндігінің дамуы ерекше мәнге ие болады . Мысалы , ойын баланын оз кұрбыларымен және ересектермен фор малсыз карым - катынасына жағдай жасайды , оган толыктай еркін әрекет етуге мүмкiндiк бередi . • Рациональды және қолжетімділік принципі . Ортаның әрбір компонентi негiзделген және койылган максатка сай болуы қажет . Ерекше бала ушiн дамушы заттык ортаның мазмұны кітаптардың , материалдардын , атрибуттардын барлығы орналасуы жагынан бала колы жететін деңгейден жогары емес колжетімді болуын камтамасыз ету керек [ 70 ] . Инклюзивті кенiстiкке енген балалардың контингентіне байла нысты дамушы заттык ортанын өзіндік ерекшелiгi болады және кызметтін барлык турлерiнiн толык дамуы үшін қолайлы жағдайды камтамасыз етеді . Демек , жоғарыда айтылғандарды есепке ала отырып балалармен жұмыс аз топта немесе белсендi орталыкта жүргізілетін инклюзивті сыныпты бiлiм беру ортасына модификациялауда төмендегідей мәселелерге көңіл аудару кажеттігін айтамыз : • Бала түйсiне және сезе алатын белгілермен сыныптың мум кiндiктi аймактарын және оку орталыктарын жабдыктау ; • Баланы сынып бөлмесімен тұрақты сабактар басталмас бұрын таныстыру ; • Баска балаларды ерекше муктаждыктары бар баланы колдауға баулу ; • Бала үшін коршаған ортанын болжамды болуын бақылау ; • Төтенше жағдайлар ушiн әрекет етудiн жоспарын құрастыру . Кешу кезінде көмек беруді камтамасыз ету ; • Кажет болған жағдайда мугедектер арбасынын жүруi үшiн есiктiн жактауын кенейту ; • Мүгедектер арбасынын журуi ушiн еркiн кеңiстiктi камтамасыз ету ушiн жиһаздарды дурыс кою : • Топтык сабактар мен ұжымдық ойындар үшін бос орындармен камтамасыз ету ; Әжетхананы баланын пайдалануында ыңғайлы болуын карастыру , егер ғимаратта әжетхана жок болса , мүгедектер арбасы мен кандай жерге баруға болатындығын ойластыру ; • Баланың мұғаліммен немесе басқа баламен жұп болып жұмыс iстеуiне ынгайлы бұрышты жабдыктау . Бұл бұрыш пердемен неме се тосқауылмен коршалып тұруы кажет , мұғалім ішкі жағында не болып жатканын бакылай алуы кажет , ал балалар сыныптын калган бөлiгiн кермеуі керек ; . Қызмет орталықтарын физикалык кедергілер тәрiздi сөрелермен бөлу керек , • жаракатка жол бермеу үшiн жиһаздардын кырларын жұмсак заттармен коргап кою керек ; • Бала дем алгысы келсе , оған козгалуга мумкiндiк камтамасыз ету керек : • Болжамды жагдайды қамтамасыз ету кажет . ● Жиhазды арба кез - келген жерден ете алатындай орналас тырыныз ; • Төтенше жағдай болганда оку эвакуациясын жүргiзудiн жос парын жасаныз ; • Мекемеден тыс жерде арбамен жүру мумкiндiгi болатындай кенiстiктi карастырыныз ; • Барлык темен баспалдактарды пандустармен жабдыктаныз Mohr ( 1995 ) өз енбегiнде инклюзивті сыныптарда мумкiндiгi шектеулі балага орта жасауда төмендегілер мiндеттi екендігін керсетеді : • Осындай балаларга сыныпка кiру ушiн ынгайлы орын ұсыну ; • Осындай балаларды ынталы және жаксы улгеріп жүрген балалардын касына отырғызу • Оларды жагымды релдi модельдейтін балалардың жанына отыгызу керек ; • Назарды аударатын заттар жанына балаларды отырғызбау керек • Жеке жұмыс жасауға арналган орынды немесе сыныптағы ты ныш аймакты пайдалану кажет , • Сыныптың жұмыс істеу аймағы осы сыныптын мугалiмi сипаттагандай оку стиліне сәйкес болуы керек ; • Сынып тактасын баска материалдармен коршамау керек : • Қауiпсiз , кедергі мен тосқауылдардан еркін тұрған қолжетімді орта болуы керек ; • Қозғалыс үшін сыныптағы баламалы кенiстiктi қамтамасыз ету керек . • Икемдi топтарда сабакта жұмыс істеуге және өзара әрекетке тусуге мүмкіндік алатындай етiп , оку орнын ұйымдастыру кажет [ 71 ] Сынып кеңістігін дұрыс құрылымдаумен катар , жақсы мұғалім бiрiншiден , сыныпта аркашан нактылы күн тәртiбi ережелерiн белгiлейдi , күн тәртiбi барлык окушыларға анык және жетiмдi түрде хабарланады . Бұл ережелер кунделiктi сынып емiрiмен катар , ерек ше жағдайларда туындайтын кейбір мәселелерге де катысты бола ды . Балалар ережелер мен нормалар түсінікті және анык белгіленген сыныптарда ездерiн жаксы сезінеді . Екіншіден , инклюзивтi сынып тар турлі окушыларды оқытуды максат ететіндіктен , мұғалiмнiң де оларды окытуда түрлі әдіс - тәсiлдердi бiлуi кажет , әсіресе , бұл сынып кауымдастығының мәдениетіне катысты маңызды мәнге ие болады . Бiз бiлетiнiмiздей , сыныптағы балалардын ерекшелiктерi бiрден көзге көріне бермейдi , бiрiнде ерекшелік айкын көрінсе , екiншiсiнде байқалмауы мумкін . Сондыктан , сыныптағы қауымдастықты қалыптастыру үшін мұғалімге төмендегідей ұсыныстар беріледі : Окушылардың жұмысын керсету . Мұғалім әрбір жұмыстың нормаларга сэйкес дұрыс орындалуын , осы нормаларды орын даудын талаптарын бұзуга жол бермеу туралы пікірлерге карсы тұруы қажет . Инклюзивті сыныптарда әртүрлі қабілеттері бар ба лалар окитындыктан , жұмыс орындауда олардын нәтижелері де әртүрлі болады , дұрыстык денгейi де түрлі болады . Жұмысты тек жаксы , талапка сай >> орындаған оқушылардын ғана емес , барлык окушылардын жұмыстарын көрсету кажет . - Әрбір күні таңертен , окушыларга аталган куннiн неге арнал ганын еске салу үшін немен шұғылданатыны туралы хабарлау кажет . Бұл есте сақтау қабілеті нашар балаларга тиiмдi . Бiреуден артык дәлелдеме талап етсенiз , сіз немен бугiн айналысатыныңызды ескерту де маңызды . - Окушылармен бірлесіп бір сабактан екінші сабакка ету жүйесін калыптастыру және үйлестіру . Бұл жағдайда өз сыныптастарының назарын кызметтiн ауысуына аудара алатын кешбасшыны таңдап алуға болады , әрi танертеңгілік » және « күндiзгi >> кешбасшы кызметін окушылар арасында бөліп алу кажет , сабактарды орындау КИЫНДЫК тудыратындарды да косу керек . - Окушылардын арасында шагын топтарды куру , олардың әркай сысынын өздерiнiң күнделiктi мiндеттемелері болады . Мұндай мiндеттемелер ретінде , сурет салу ушiн қағаздар мен жабдықтарды , кітаптарды беру , ерекше муктаждыктары бар балаларга матери ал дайындау немесе бейнетаспа мен плеерді дайындау алынады . Мұндай кызметке барлык окушыларды жұмылдыру керек . Бастау ыш сыныптарда мұндай тапсырмаларда окушылар сабак катысымын тексереді , мектеп офисіне кандай да бір акпаратты жібереді , мек теп жасыл бұрышындагы жануарлардын күтіміне карайды немесе сыныптын белгілі бір бөлігінің тәртiбiне жауап береді . Жоғары сы ныпта окитын окушылар кебінесе , бір сыныптан екiншi сыныпка ауысады , мұғалiмнен мұғалімге ауысады , сондыктан , олардын тап сырмалары сыныппен байланысты бола бермейді , өйткені , олардың мұғаліммен катынастары кыска және етпелi калыпка енедi . Бiлiм алуда турлi кажеттiлiктерi бар балаларды оқытудағы инклюзивті тәсіл бұл балаларда қандай да бір маңызды тапсырмаларды орын дайды , тапсырмалар сыныптағы басқа оқушылардың тапсырмала рынан аз да , кеп те болмайды деп ұсынады . - Тактада аптаны ашатын және жабатын жиналыстарда талкыла натын такырыптар тiзiмiне орын калдыру керек . Такырып тарды әрбiр окушы енгiзе алады . Барлығы тiзiмдi көредi және әркайсысының талқылауға дайындалуға мүмкіндігі болады немесе езiн кызыктырып жүрген кез - келген такырыпты жолдастарынын назарына ұсынып , талкылауга болады . - Кепшiлiк сыныптарда көптеген алуан түрлi әдебиеттер бар . Кітаптар мен брошюралардын арасында дамуында ерекшелігі бар балалар мен олардың қоғамдағы өмірі жайлы ақпарат болатын ма териал болуы қажет . Сонымен бiз , сынып кауымдастығы мәдениетін калыптасты рудын негiзгi тәсiлдерiн карастырдық , бұл мұғалімге сыныптағы жагымды атмосфераны орнатуға кемек береді және тәсілдерді өзгешеліктерінің әртүрлілігіне қарамастан балалар жаксы кабыл дайды . Инклюзивті мектепте мүмкіндігі шектеулі балаларды дұрыс эва куациялау мәселесінің маңызды мәнi болады . Ен алдымен , кешіруде мугедектігі бар балаларды калай тез және кауiпсiз жолмен мектеп гимаратынан алып шыгукеректігін міндетті түрде ойластыру кажет : - кезi нашар керетін балалар эвакуация жағдайында ғимараттан шыгарылуы керек ; - арбамен қозғалыска тусетін немесе козгалысында күрделі шектеулері бар балаларға ғимараттан тез және кауiпсiз шыгуы үшiн арнайы шара немесе әрекет кажет болуы мүмкiн . Канададағы мектептегі балаларды эвакуациялау кезіндегі жаксы ұйымдастырылган шараны улгi ретiнде ұсынамыз : Мысал : эвакуация Мисс Холл Эдмонтон мектебінің 5 - ші бастауыш сыныбында сабак береді . Бұл сыныпта арбамен қозғалатын бір бала және көзі нашар көретін тагы бір бала оқитын . Бір күні , қаңтар айының ортасында қоршаған орта температурасы -25 градуска дейiн төмендеді , көп қар жауды және мектептің дабыл қағу жүйесі іске қосылды . Барлық балалар тез арада мектеп гимаратынан шыгуы керек болды . Эвакуация кезеңіндегі әрекет жоспары алдын - ала жасалып койган және Мисс Холли оны балалармен талқылаган сондай - ақ , жаттыгу шаралары да жүргізілген болатын . -------Мүгедектігі жок балалар киініп , терезенің алдына турганда Мисс Холли өз пальтосын , шәпкесін киді , арнайы эвакуация корабына >> сыныптың сабаққа қатысым тізімі жазылған парақ мы салды . Осыдан кейін , мектептін басқа қызметкерлері сыныпқа кiрiп , кэзi нашар көретін балага пальтосын , шәпкесін киюге көмектесті . Мектептің қызметкерлері қозғалысында ауытқуы бар баланын арбасына пальтоны койды , бiрак оны балага толықтай кигізген жок , өйткені баланы жартылай арбадан шыгару керек болды , бұл осы жағдайда көп уақытты алатын қажетсіз әрекет болар еді . Мисс Холлидің нұсқауы бойынша сынып және мектептің қыз меткерлері алдын ала дайындалган багыт бойынша ғимараттан шыгып кетті . Мектеп кызметкерлерінің біреуі бала отырган ар баны қозғалтып жүргізді . Ғимараттан шықанда сынып жедел жиналатын орынга келдi . Мисс Холли балалардың барлыгына алдын - ала эвакуация корабына » салып койган көрпешелерді берді , ең алдымен , арбада отырган балага көрпеше берілді , өйткені , ол толык киiнбеген еді . Содан кейін , мисс Холли барлық балалардың қатысымын тізім бойынша тексердi [ 72 ] . жүктеу/скачать 43,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|