&ЫС&аша тарихы едсіз аралға өзіммөн бірге ала кететін
жүктеу/скачать 18,68 Mb. Pdf көрінісі
|
«Sapiens Адамзаттың қысқаша тарихы»
| мәдениеті
Бағыныш- Бағынышты елдер Бағынышты тылар империя латын жазуын, елдер араб мәдениетін рим құқығын, тілін, исламды қабылдады римнің саяси тұжы ры мдамасы н және т.б. қабылдады. қабылдады Ортақ Жалпыримдік Мұсылмандарға құндылықтар жүйесіне сүйене отырып, бағынышты халықтар теңдікті талап етті құндылықтар, негізінде, иллириялықтар, галлдар, карфагендіктер римдіктермен бірдей мәртебе берілуін талап етті ортақ құндылықтар, негізінде, мысырлықтар, парсылар мен берберлер арабтармен тең мәртебе берілуін талап етті Империя Римдіктер томаға- Арабтар ислам қүрушылар түйық этникалық әлеміндегі басымдықтарын топ мәртебесінен билігінен жоғалтты айырылды. айырылды Империядағы билік да, көпұлтты тізгіні көпұлтты мусылман элитаның уысына элитасы көшті қалыптасты Ислам Кезеңнің сатыпары Империялық мәдениет дамып, өркендейді Иллириялықтар, галлдар мен финикиялықтар өздері қабылдап алған Рим мәдениетін дамыта түсті Мысырлықтар, парсылар мен берберлер өздері қабылдап алған мұсылман мәдениетін дамыта түсті Еуропалық империализм Еуропалықтар өз империяларын қурды Батыс мәдениеті Бағынышты елдер ағылшын немесе француз тілін, социализм, ултшылдық, адам құқықтары идеяларын қабылдады Жалпыбатыстық қүнд ы л ы қга рд ы ң: ұлтшылдықтың, социализмнің, адам құқықтарының, негізінде, үнділер, қытайлар мен Африка тұрғындары еуропалықтармен тең мәртебе берілуін талап етті Еуропалықтар әлемге ауқымды бақылау жасау еркінен айырылып, негізінен Батыс құндылықтары мен ойлау жүйесін жақтайтын көпұлтты элита қалыптасты Үнділер, қытайлар мен Африка тұрғындары өздері қабылдап алған Батыс мәдениетін дамыта түсті 180 АДАМЗАТТЫ БІРІКТІРУ Тарихтағы жақсы және жаман жігіттер Тарихи кейіпкерлерді жағымды мен жағымсызға бөле отырып, им- перияны қорғаушылардың бәріне «жаман жігіттер» деп анықтама беру еріксіз еліктіріп әкөтеді. Өйткені империя қан төгіспен құрылып, соғыс- тарға және зорлық-зомбылыққа дем беріп отырады ғой. Бірақ қазіргі мәдениеттегі көп нәрсе империялық мұраға нөгізделген. Империя - нағыз жауыздық болса, онда мына біз кімбіз? Кейбір саяси мектептер мен қозғалыстар мәдениетті империа- лизмнен тазартып, пәктігі баз баяғы қалпында сақталған, ешқандай күнәға батпаған өркениетке ие болғылары келөді. Мұндай идеология- пар, жұмсарта айтқанда, аңғырттықтың шалығы көбінесе тек тұрпа- йы ұлтшылдық пен жәдігөйлікке бетперде ғана бола алады. Жарай- ды, жазба тарихтың елең-алаңында пайда болған қисапсыз мәдени ортаның барлығы таза, күнәға батпаған, ешқандай ықпалға түспеген еді делік. Бірақ содан бері бірде-бір мәдени орта, оның үстіне әлі күн- ге дейін сақталған ешбір мөдениет өзі туралы әлгіндей түжырымды айта алмайды. Кез келгөн өркениет ішінара болса да империялардың, империялық мәдениет пен өркениеттің мұрасы. Ешқандай академия- лык ой-пікір мен саяси операция, науқасты өлтірмей, бұл мұраны отап алып тастай алмайды. Қазіргі тәуелсіз Үндістанды Британ басқаруындағы кезеңмен үлас- тыратын сүйіспеншілік пен жек көру қоспасына үңілейікші. Британия- ны жаулап алып, одан әрі басқыншылық әрекөт жүргізуі Үндістанды миллиондаған қүрбандыққа ұшыратты, жүз миллиондаған адам үз- діксіз кемсіту мен еңсе көтертпес езгіге түсті. Сөйте тұра, үнділердің көпшілігі жаңадан қатарға қосылғандардың қүлшынысымен Батыс идеяларын, бірінші кезекте үлттың езін-өзі билеуі мен адам қүқықта- ры туралы үғымдарын қабыл алды да, ағылшындар өз құндылықта- рын бүлжытпай сақтаудан жене үнді жүртына не Британ империясы азаматтарымен тепе-тең құқықтар, не тәуелсіздік беру талабынан бас тартқан кезде қатты ашынды. Қазіргі үнді мемлекеті - осы Британ империясының төл перзенті. Ағылшындар субконтиненттің байырғы түрғындарын қырды, қинады, қуғындады, бірақ, сонымен қатар ақылға сыймастай ала-қүла, қырғи- қабақ патшалықтарды, үлыстар мен тайпаларды біріктіріп, біртұтас үлттық сана қалыптастырып, ақырында, азды-көпті бірөгей саяси жү- жүктеу/скачать 18,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|