нәрсе ғана. Күн энергиясының жер бетіне азғантай бөлігі ғана жетеді,
ал сол азғантай бөліктің өзі жылына 3 766 800 эксаджоульді құрай-
ды (джоуль - энергияның өлшем бірлігі, кішкентай алманы бір метрге
көтеру үшін шамамен сонша қуат қажет екен, ал эксаджоуль - мил-
лаирд джоульдің миллиард есесі, яки көп алманы көтеруге жететін
шама)2. Дүниежүзіндегі барлық өсімдіктер фотосинтез үшін күннің ша
мамен 3000 эксаджоулін пайдаланады3. Адамға қызмет ететін барлық
сала жылына шамамен 500 эксаджоульді керек етеді. Бұл Жер Күннен
90 минут ішінде жұтатын энергияға тең4. Бүл тек күн энергиясы ғана,
ал біздің төңірегімізде бұдан басқа да күшті энергия көздері көп қой:
атом қуаты және Айдың тартылыс күші әсерімен мұхиттың көтерілуі
мен қайтуына анық көрінетін гравитация энергиясы бар.
Индустриялық революцияға дейін энергияның бәрін өсімдіктерден
алдық. Адамдар жылына 3000 эксаджоульден жинақтайтын энергия-
ның жасыл қоймасымен қапталдаса өмір сүріп, одан мейлінше мол
қуат сығып алуға тырысты. Бірақ мүмкіндіктің де шегі бар екені бесене-
ден белгілі. Индустриялық революция көп нәрсеге көзімізді ашты: тө-
ңірегімізде энергия мұхиты буырқанып, эксаджоульдің сан миллиарды
толқын атып жатқанын көрсетті. Тек қана оны айдап, кәдемізге асыру
үшін сорғы ойлап тапқан жөн.
Энергияны айырбастау мүмкіндігі экономиканың өсімін баяулата-
тын басқа мәселені: шикізат тапшылығын жойды. Арзан қуат көздері-
нің орасан мол мөлшерін игере білген адамдар енді бұрынғы кезде қол
жетпестей көрінген шикізат көздеріне жетіп (мысалы, Сібір қойнауынан
2 9 3
ТӨРТІНШІ БӨЛІМ
темір өндіре бастады), алыс елдерден шикізат тасуға көшті (мысалы,
Достарыңызбен бөлісу: |
