Қызылорда облысы Жалағаш ауданының Аламесек ауылдық округінің

Елді мекенде «Қазақтелеком» телефон желісі, «Казпошта» ААҚ мекемесі филиалының бөлімшесі, (72- абонент, 25-интернет желісі) қызмет көрсетеді. Ауылда №124 орта мектеп, 200 орындық мәдениет Үйі, 10 орындық күндізгі аурухана және ауылдық емхана жұмыс істейді. «Балапан» бағдарламасы аясында, №124 орта мектептегі шағын орталықта 20, жеке кәсіпкер Г.Бекмурзаеваның «Гүлсезім» балабақшасында 60 бүлдіршін тәрбие алуда. Қызылорда қаласына 2-мезгіл, Жалағаш кентіне 2-мезгіл автобус рейстері қатынайды.

Ауылда 15 шаруа қожалығы, 2 өндіріс копперативі, 3-ауылшаруашылығы копперативі жұмыс атқаруда. 2017 жылы шаруашылықтар бойынша 2149 гектар күріш, 60 гектар картоп, 81 га жаздық бидай, 38 гектар көк өніс, 65 гектар азық-түлік бақшалары, 531 га ескі жоңышқа, 349 га жаңа жонышқа егілді. Жеке отбасыларында 1883 мүйізді ірі қара, 584 жылқы, 2710 қой-ешкі тіркелген. Ауылдық округтегі барлық МІҚ малдары сырғаланып, тиісті құжаттар беріліп, дерек қорына еңгізілген. Шаруашылықтар ауылшаруашлығы өнімдерін қала, аудан көлемінде ұйымдастырылған ауыл шаруашылығы жәрменкелеріне тұрақты қатысуда. 2017 жылы жәрмеңкеге 12 тонна картоп, 9 тонна көкөңіс, бақша өнімдері, 25 тонна табиғи шөп, жоңышқа престері сатылды.

1. Ет және сүт өнімдерінің жеткіліксіз рентабельділігі - ет сатып алу бағасының төмендігі, нарықтарға қол жетімділіктің болмауы негізгі шектеу болып табылады.

2. Жемшөп, тұқым және асыл тұқымды мал сатып алу процестерін ұйымдастыру туралы ресурстар мен ақпараттың жетспеушілігі.

3. Ет және сүт өнімдерін сақтауға арналған үй-жайлар мен тоңазытқыштардың болмауы.

1. Сүт өндірісін сату арналарын ұйымдастыру арқылы дамытуға болады.

2. Ет өңдеу қондырғыларын олардың кірістілігін арттыру үшін дамыту.

3. Өнім өндірушілердің ассоциацияларын ұйымдастыру.

4. Ауылдық округтің жоғары транзиттік және көліктік әлеуетін ескере отырып, жол бойындағы қызмет көрсету желісін дамыту.

5. Күріш сабанын инновациялық жолмен өңдеуді қолға алу;

SWOT-талдау

Мықты жақтары:	Әлсіз жақтары:
-Ауылдық жерлерде жоғары сапалы ауыл шаруашылығы өнімдері өндіріледі -Ауданда жақсы табиғи жағдайлар - Диверсифицияланған ауыл шаруашылығы (сүт және етті мал шаруашылығы, балық аулау) Экспорт көлемін өсіруге мүмкіндіктер беретін “Сыбаға”, “Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасы” шеңберінде мал басын және өнімділігін көтеру;	-Сату арналары жоқтығы -Шикізат сатып алуға, жабдықтарды жеткізуге, өнімдер сатуға арналған логистика жоқ -Балық өңдеу шағын цехтарының жоқтығы; - Шаруашылық құрылымдарының қажетті техника сатып алуға қаржылық мүмкіндік-терінің болмауы; - Ірі күріш өсіруші шаруашылықтар тара-пынан мал өсіруге және мал азығы дақылдарын егуге қызығушылықтың болмауы.
-Экологиялық таза өнімдер	-Қауіпті ауыл шаруашылық аймағы
-Балық шаруашылығының барлық салаларын дамыту әлеуеті	-Өнімдерді өңдеумен айналысатын өндірушілер қауымдастығының жоқтығы -Шағын және орта бизнес нашар дамыған, әртараптандырылмаған (қызметтер дамымаған)
Мүмкіндіктер:	Қауіптер:
-Ірі жобаларды іске асыру, өндіріс нарықтарына бірлесіп шығу үшін фермерлер қауымдастығының ұйымдастыру	-АӨК мемлекеттік қолдау көлемін азайту
-Мемлекеттік қолдау бағдарламалары мен шаралары арқылы ауылшаруашылығы техникасын жаңарту	-Туризм инфрақұрылымын дамытуға қаражаттың жетіспеушілігі -Агроөнеркәсіптік кешендегі кадрлардың жетіспеушілігі
-Ауыл шаруашылығын қолдауға арналған мемлекеттік бағдарламалардың болуы -Туристік бизнесті дамыту мүмкіндігі

2.2 Әлеуметтік инфрақұрылым және қызметтер

Аламесек ауылдық округінің әлеуметтік инфрақұрылымы қанағаттанарлық жағдайға ие, сондай-ақ негізгі қызметтер көрсетіледі. Әлеуметтік-тұрмыстық және әлеуметтік-мәдени инфрақұрылым қалалық инфрақұрылыммен салыстырғанда қанағаттанарлық деңгейде дамыған, бұл ауылдық жерлерге тән инфрақұрылымның төмен деңгейімен сипатталады. Округте 1936 адам тұрады.

Елді мекенде №124 орта мектепте 22 класс комплектісі бекітіліп, онда 364 оқушы білім алуда. Мектепте қазіргі уақытта 66 мұғалім жұмыс жасайды, оның ішінде, 3 мұғалім жоғары санатты, 24 мұғалім І санатты, 30 мұғалім ІІ санатты, 9 мұғалім санаты жоқ мұғалімдер. Жалпы педагог қызметкерлердің 37,8 пайызын жоғары және І санатты мұғалімдер құрайды. ҰБТ көрсеткіші 2016-2017 оқу жылында 34 бітірушілердің 25-і (73,5 пайызы) қатысып, орташа балл 71,1 құрады. Оқу жылы барысында айына 4 рет сынама тесттер алынып, нәтижесіне талдаулар жасалып, әр айдың соңына оқушы біліміне болжам балл жасалып отырды.

Ауылдағы 15 орындық күндізгі бөлімдегі аурухана және емхана бөлімшесінде мемлекеттік бағдарламаға сай тұрғындарға тиісті дәрігерлік байқаудан өткізіп, анықталған ауруларға тиісті сауықтыру жұмыстары жұмыстары жүргізуде. Туберкулез аурулары болдырмау мақсатында ауыл тұрғындары кестеге сәйкес манту сынамасы мен флюробайқаудан тексерілді.

Ауыл бойынша 2 -спорт зал, 1-спорт алаңы, 2- шағын футбол алаңдары тұрғындардың спортпен айналысып, жастарға тәрбиелік маңызы зор түрлі спорттық іс-шаралардың орталығына айналды. Аудандық футбол, баскетбол құрама командаларында ауыл жастары тартылған. Ал Жалағаш ауданы №14 балалармен жас өспірімдер спорт мектебінің филиалында қол добы спорттық ойыны бойынша 54 жас өспірімдер тартылса, қазақша күрес секциясына 55 жас өспірім тұрақты қатысуда. Бүгінде осы  бағытта  атқарылған ауқымды іс-шаралар өз нәтижесін беріп келеді. Осындағы  ауыл жастары мен жасөспірімдер  спорт мектебінің шәкірттері, айтулы  жетістіктерге  жетуде. Ауылда спорт үйірмелері тұрақты жұмыс жа­­сап, атаулы мерекелік күндері спорттық іс-шараларын өткізу бұлжымас  дәстүрге айналды. Түр­лі  деңгейдегі  жарыстарда  балалар спорт саласында өз қабілеттері мен мүмкіндіктерін жүзеге асыруда.Ауыл жастары ауданаралық, облыстық, республикалық, жарыстарға белсене қатысады. 2017 жылы спорт үйірмесіне қатысушылар жасөспірімдер Пірман Дулат, Хамит Нұрсұлтан, Жолдасбек Мағжан спорт шеберіне кандидат атанды.

Елді мекенде 200 орындық Мәдениет үйі, 14774 дана кітап қоры бар кітапхана қызмет істейді. 2017 жылы кітапхана «Модельді ауылдық кітапхана» болып, жаңа форматта жұмыс атқаруда. Мәдениет үйінде 2017 жылы 52 түрлі мәдени шаралар өткізіліп, оған 9805 адам қатысты. Мәдениет үйіндегі 5- үйірмеге 59 адам тартылған. Мәдениет үйінде «Қызғалдақтар» халық ән-би ансамблі, «Асыл аналар» ансамблі өз өнерлерін көрсетіп, ауыл, аудан көлемінде көрермендер ықыласына бөленуде.

Мереке қарсаңында ауылда ақпараттық насихаттық шаралары ұйымдастырылып, мекемелер мен кәсіпорындар орналасқан ғимараттарына тақырыптық безендіру жұмыстарын жүргізу қолға алынған. Аз қамтылған , тұрмысы төмен отбасыларын қолдауға бағытталған қайырымдылық акциялары тұрақты өткізіледі. Сонымен қатар мәдени көпшілік іс-шараларына ауыл жастары тартылып, олар ауылдағы қайырырымдылық акциялармен, түрлі мерекелік іс-шараларға белсене қатысуда.

Әлеуметтік саладағы негізгі мәселелер:

1. Мәдени-спорттық салада материалдық-техникалық базасы жоқ.

2. Жұмыс орындарының жетіспеушілігі байқалады, әсіресе әйелдер үшін.


Ауылдық әлеуметтік инфрақұрылымды дамытудың келешегі:

1. Мәдениет және спорт мекемелерінің материалдық-техникалық базасын жетілдіру.

2. Қолданыстағы табиғи және географиялық жағдайларды ескере отырып, демалыс уақыттарын өткізу орындарын дамыту.

SWOT-талдау

Ауылдық округтің инженерлік инфрақұрылымы ауылдық жерлерге тән жеткіліксіз деңгейде болып табылады.

Электрмен жабдықтау саласында ешқандай өткір мәселелер жоқ. Тұрғын үйдің 100% электрмен қамтамасыз етілген. Аудандық электр желілері жаңа абоненттерді, соның ішінде өндірістік кешендерді қосу мүмкіндігіне ие.

Ауылда «Қазақтелеком» телефон желісі, «Казпошта» ААҚ мекемесі филиалының Ақарық бөлімшесі тұрақты жұмыс істейді. Ауылда Мегалайн - телефон желісі арқылы интернет қызметі, «КCЕLL», “ТЕЛЕ-2”, Beeline ұялы телефон станцияларынан тұрғындар еркін ұялы байланыс қызметін пайдалануда.

Қызылорда қаласына 2-мезгіл, Жалағаш кентіне 2-мезгіл автобус рейстері, 2-такси қызметі халыққа қызмет етуде. Облыс орталығынан қашықтығы - 120 км, аудан орталығынан - 42 км Жолдар қанағаттанарлық жағдайда.

Ауылдық округтің экологиясы қауіпсіз, ластанудың тарихи көздері жоқ, экологиялық қауіпті өндірістер жоқ. Қоршаған ортаны қорғаудағы басты қауіп - бұл полигонның жоқтығы және орталықтандырылған қоқыстарды шығарудың жоқтығы.

Туризмді дамыту үшін инфрақұрылым әзірленбеген, дамыған маршруттар, логистика жоқ, тұруға болатын жабдықталған орындар жоқ.

Негізгі проблемалар:

1. Жоғары жылдамдықты Интернет желісінің болмауы.

2. Көліктің қол жетімділігі қауіпсіздік критерийлеріне сәйкес келмейді.

3. Ауылдық округі әкімі ғимараты жоқ.

4. Ауылдық округтің жолдарының 11 көшесіне жөндеу қажет етеді.

5. Учаскелік полиция бекеті ғимаратынын жоқ

6.Спорт үйірмесі ғимарты жоқ

Дамудың ең перспективалы бағыттары болып табылады:

1. Ауылдық округі әкімі ғимаратын салу.

2. Жоғары жылдамдықтағы Интернетке қол жеткізу үшін ТОБЖ жүргізу.

3. Ауылдық округтің жолдарының 11 көшесіне жөндеу

4. Спорт үйірмесі ғимаратын салу

Аламесек ауылдық округінің әлеуметтік-экономикалық мәртебесінің жалпы SWOT-талдау

Аламесек ауылдық округі экологиялық таза өнімдерді өндіру орталықтарының бірі, шаруа қожалықтары мен брендтері және ААҚ арқылы танымал. Өнімнің өндірістен өңдеуге және тұтынушыға жеткізудің толық циклі ұйымдастырылған. Жоғары табыстар жастарды ауыл шаруашылығына мамандандыруға ынталандырады. Шағын бизнес халықтың барлық негізгі қажеттіліктерін қамтамасыз етеді және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қолдауын кеңейтеді.

Білім беру, денсаулық сақтау және мәдениет мекемелерінде барлық қажетті заманауи құрал-жабдықтар, мамандары бар. Ауылдық округте мәдениет Үйі жұмыс істейді, халықтың барлық топтарын бос уақыт өткізуге арналған, жақсы жабдықталған, жергілікті дәстүрлер мен мәдениеті сақталған.

Округте 100% жоғары сапалы сумен жабдықталған, су шығарудың экологиялық қауіпсіз әдістері қолданылады, электр энергиясын үзіліссіз қамтамасыз етіледі, жақсы және көгалдандырылған көшелер пайдаланылады.

Ауданның ауыл шаруашылығын дамытудың ағымдағы деңгейіне талдауы, оны дамыту үшін жеткілікті әлеует бар, әртараптандырудың жоғары дәрежесін көрсетеді. Осыған байланысты экономиканың өсуі үшін сүт фермаларын салу, сондай-ақ мал шаруашылығы ғимараттарын қайта құру және салу жобалары дамытылады. Өсімдік шаруашылығын қолдау құны қосымша өнімдерді өндіру үшін өңдеу өнеркәсібін дамытуға бағытталатын болады. Бұдан басқа, өсімдік шаруашылығымен айналысатын фермерлердің біліктілігін арттыру, оларды өндірісте жаңа технологияларды оқыту бойынша жұмыс жүргізілетін болады.

Шағын және орта бизнесті дамытуға қолдау көрсетудің маңызды саласы бизнес негіздерін, бухгалтерлерді есепке алуды және т.б. бастауға көмектесу болып табылады.

Басымды бағыт 1. Ауыл шаруашылығын дамыту.

Мақсаттары:

. ет және сүт малының дамуы, инвестициялық жобаларды іске асыру және малдың санын көбейту жолымен жүзеге асырылады;

. қолданыстағы дамуды, жаңа қайта өңдеу кәсіпорындарын салу үшін қолайлы жағдайлар жасау;

. агроөнеркәсіптік кешенге жаңа озық технологияларды енгізу, заманауи жабдықтармен және жоғары өнімді жабдықпен жабдықтауды енгізу;

. ветеринариялық және фитосанитариялық қауіпсіздік жүйесін дамыту.

. ауылдағы сүт өндірісін 20% -ға арттыру;

. жаңартылған ауыл шаруашылығы техникасының үлесі аудандағы шаруашылықтардың жалпы санынан 10%-ға;

. ауданда өндірілген ет өнімдерінің нарықтағы үлесі;

. ет көлемінің 30%-ға өсуі;

. ауыл шаруашылығында өнімділіктің өсуі;

Мақсаттары:

. кәсіпкерлердің бастамасын ынталандыру және шағын бизнесті дамыту;

. әлеуетті пайдалану және түрлі қызмет түрлерін дамыту: қызмет көрсету, тамақ, сауда;

. өнімдерді сатуға жәрдемдесу;

. жаңа және қолданыстағы кәсіпкерлерді оқыту.

. ШОК-нің кәсіпкерлігінің 10-15%. өсуі.

Халықтың негізгі әлеуметтік қажеттіліктеріне жауап беретін ауылдық округтің әлеуметтік саласын дамыту.

2-стратегиялық мақсат білім беруді жетілдіру, денсаулық сақтаудың сапасы мен қолжетімділігін арттыру, сондай-ақ мәдени, спорттық, бос уақытты дамыту, әлеуметтік қызметтердің сапасын арттыру үшін жағдай жасау арқылы қол жеткізілетін болады.

Ауылдық округтің әлеуметтік саласын дамытудың қазіргі жай-күйіне талдау халықтың өмір сүруіне, халықтың ағынына, мәдениет пен спорттың материалдық-техникалық базасының төмен болуына, сондай-ақ жұмыс орындарының жетіспеушілігіне байланысты өмірде қолайсыз өмір сүру жағдайына шоғырланған.

Осыған байланысты әлеуметтік саланы дамыту жөніндегі күш-жігер ауылдық округтің өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған, халықтың әлеуетін іске асыру үшін мүмкіндіктер туғызатын болады.

Білім беру саласында өткір проблемалар жоқтығына қарамастан, қолданыстағы стандарттарға сәйкес келетін білім беру жүйесін сақтауға және дамытуға, сондай-ақ материалдық-техникалық базаны жаңартуға, жас мамандарды тартуға күш салу қажет. Бұл үшін мектеп ғимаратын жөндеуге және жаңартуға, жаңа жабдықтарды сатып алуға, жас мамандарды тартуға бағытталған жобалар қолдауға ие болады.

Денсаулық сақтау саласындағы қолдау материалдық-техникалық базаны жетілдіруге, осы саланы қаржыландыруды жақсартуға бағытталған. Бұл үшін мемлекеттік қолдау шаралары да, ауылдық округтің жеке қаражаттары да пайдаланылады.

Ауылдық округтегі мәдениет, спорт, бос уақытты қолдау материалдық-техникалық базаны жетілдіруге, кадр тапшылығын азайтуға және осы саладағы патрондарды қалыптастыруға бағытталатын болады.

Әлеуметтік қызметтерді қолдаудың негізгі бағыты осал топтар (жастар, әйелдер мен зейнеткерлер) үшін бос уақытты ұйымдастыру болып табылады.

Басымды бағыт 1. Мектепке дейінгі білім беру және мектепке дейінгі білім беру қызметтерінің сапасын арттыру арқылы ауылдық округтік білім беру жүйесін одан әрі дамыту.

Мақсаттары:

. заманауи талаптарға сай келетін білім беру жүйесін сақтау және дамыту;

. білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасын нығайту;

. мамандардың толық құрамын қамтамасыз ету;

. сапалы білімге қолжетімділікті арттыру.

Мақсаттары:

. халықты сапалы медициналық көмекпен қамтамасыз ету;

. салауатты өмір салтын қалыптастыру;

. қоршаған ортаға қолайсыз факторлардың әсер ету қаупін азайтады;

. медициналық қызметкерлердің біліктілігін арттыру;

. Амбулаториялық-емханалық қондырғыларда ауыл тұрғындарын дәрілік қамтамасыз етуді жетілдіру;

. алдын алу шараларын іске асыру;

. Міндетті медициналық сақтандыруды ұйымдастыру.
Басымды бағыт 3. Мәдениет пен спортты дамыту

Мақсаттары:

. ауылдық округ тұрғындарына мәдени-демалыс қызметтерін ұйымдастыру және бос уақытты ұйымдастыру үшін жағдай жасау;

. халыққа арналған кітапхана қызметін жетілдіру;

. халықтың тарихи және жергілікті ақпаратқа қолжетімділігін қамтамасыз ету;

. Ауылдық жерде дене шынықтыру мен спортты дамыту үшін жағдай жасау;

. жастармен жұмыс істеудің формалары мен әдістерін жетілдіру, моральдық жетілдіруге және салауатты өмір салтына тұрақты қызығушылықты қалыптастыру.
Басымды бағытқа қол жеткізу көрсеткіштері:

. Ауылдық округ мәдениетіндегі МТБ-ны 20% -ға арттыру;

. кітапхана қорын 50% -ға жаңғырту;

. жергілікті тұрғындардың өткен жылға қарағанда 70% қатысқан іс-шаралар санының артуы.

Мақсаттары:

. халықтың осал топтары үшін бос уақытын ұйымдастыру арқылы ауылда қызмет көрсету сапасын жақсарту үшін қолданыстағы әлеуетті пайдалану.
Басымды бағытқа қол жеткізу көрсеткіштері 4:

. жастарға, әйелдер мен зейнеткерлерге бос уақытты өткізу кемінде 30% қызметтерін ұсыну.

Инженерлік-көлік инфрақұрылымының қазіргі жағдайы қанағаттанарлықсыз деңгейде. Шағын кәсіпкерлікті дамытуға кедергі келтіретін бірқатар инфрақұрылымдық шектеулер бар, сондай-ақ ауылдық округте жайлы тұруды толық қамтамасыз ету.

Стратегиялық мақсатты жүзеге асыру елді мекенде инжинирингтік инфрақұрылым объектілерімен кешенді дамыту деңгейін арттыру, халықты орталықтандырылған сумен жабдықтауға қолжетімділікті қамтамасыз ету, қоқыс жинау жүйесін дамыту, ауданның ауылдарын сауықтыру, автомобиль жолдарын қайта жаңарту арқылы жүзеге асады. Бұл жұмыс кәсіпкерлердің, фермерлердің, жергілікті билік органдарының, белсенді тұрғындардың және басқа да мүдделі тараптардың қатысуымен жүргізілетін болады.

Әкімшілік ауылдық округтің мемлекеттік қолдау шараларын және өз қаражатын пайдалану арқылы көмектеседі.

Ең бастысы орталық сумен жабдықтау желілерін қайта құру, көшелерді жарықтандыру, жоғары жылдамдықты оптикалық байланыс желілерін салу, көлікке қолжетімділікті дамыту және туризм инфрақұрылымы болып табылады.

Басым бағыт 1. Ауылдық округтің экономикасы мен халықтың электр энергиясын үнемдеу сенімділігін арттыру

Мақсаты:

. Ауылдық округте трансформаторлық қуаттардың тозу деңгейін төмендету.
басым бағыт көрсеткіштері:

. Электр желілері мен трансформаторлардағы жүктемені кемінде 5% төмендету.

Мақсаты:

. Интернетке кеңжолақты қатынауды енгізу;

. цифрлық сауаттылықты оқытуды ұйымдастыру.

. ауылдық жерлердегі Интернетті пайдаланушылардың тығыздығын 50% арттыру

Мақсаты:

. Ауыл ішіндегі жолдарға жөндеу жүргізу;

. тасымалдаушылар үшін қолайлы еңбек жағдайларын жасау.

. жақсы және қанағаттанарлық күйдегі жергілікті магистральдар үлесі 50%;

Мақсаты:

. қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және кәдеге жарату жүйесін енгізу;

. қатты тұрмыстық қоқыс полигонын салу.

. ауылдық жерлердегі экологиялық жағдайды жақсарту;

. Ауылдық жерлерде қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеудің саны.
Басым бағыт 5. Ауылдық ауданды одан әрі жетілдіру

Мақсаты:

. жақсартылған объектілерді құру, ұстау, жөндеу бойынша жұмыстарды жүзеге асыру;

. Округ тұрғындарының жергілікті жердің жағдайына жауапкершілігін арттыру;

. көше атауларымен, үй нөмірлерімен көрсеткіштерді орнату;

. территорияны абаттандыру;

. ауылдың көшелерінің кем дегенде 50% -ын жарықтандыру жабдығы бойынша жұмыстар жүргізу;

. аумақты тазалау бойынша іс-шаралар өткізу, сенбіліктер өткізу.

. ауылдық жерлерде жарықтандырылған көшелердің үлесі;