Ж. Нысамбаев, Н. С. Уалиев
– сҥрет. АҚКЖ ӛзара әрекеттер схемасы
жүктеу/скачать 1,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Akparattik kauipsizdik zhane akparattyk korgau Nysambaev
| 30 – сҥрет. АҚКЖ ӛзара әрекеттер схемасы
Ӛзара әрекеттің ішкі шарттары КЖ-нің архитектурасымен анықталады. АҚКЖ-ны жасауда мыналар ескерілуі тиіс: - КЖ-нің географиялық орналасуы; - КЖ-нің типі (таралымды немесе жинақталған); - КЖ-нің қҧрылымы (техникалық, бағдарламалық, ақпараттық, т.с.с); - Пайдаланатын ақпараттың және бағдарламалық қҧралдар мен олардың жҧмыс істеу режимдері; - КЖ-нің ішінде пайда болатын ақпаратқа тӛнетін қауіптер (ақпараттың және бағдарламалық қҧралдардың істен шығуы, алгоритмдік қасиеттер, т.б) Тӛмендегі сыртқы жағдайлар ескеріледі: - сыртқы жҥйелермен ӛзара әрекеттесуі; - кездейсоқ және әдейі жасалатын қауіптер. Қауіпсіздікте тӛнетін қауіптерді талдау АҚКЖ жасаудың міндетті шарттарының бірі болып саналады. Жҥргізілген талдау нәтижелері бойынша КЖ-ге тӛнетін қауіптердің моделі жасалады. КЖ-дегі ақпаратқа тӛнетін қауіптер моделі нақты КЖ-ге жӛнелетін кездейсоқ және әдейі жасалатын қауіптер туралы жҥйеленген мәліметтерді қамтиды. Моделдің мәліметтерін жҥйелеу барлық мҥмкін болатын қауіптер туралы мәліметтердің болуын, олардың қауіптілігін, олардың әсер ету уақытын, іске асу ықтималдылығы болуын талап етеді. Кӛпетеген жағдайда қауіптер моделі қаскҥнем моделі мен КЖ 128 кездейсоқ қауіптер моделінің композициясы тҥрінде қарастырылады. Модельдер кестелер, графтар немесе ауызша тҥрде жасалады. Қаскҥнем моделін жасағанда екі әдіс қолданылады, олар: 1. Модель жоғары біліктілігі бар, барлық қажеттілігі бар нәрселермен жабдықталған және барлық шектеріне қол жеткізуге мҥмкіндігі бар қаскҥнем профессионалға арналып жасалады; 2. Модель қаскҥнемнің біліктілігін ескереді, оның жабдықталуын және КЖ- дегі ресми статусын ескереді. Бірінші әдіс қарапайым жағдайда іске асады және ақпаратқа тӛнетін әдейі жасалған қауіптердің жоғарғы шегін анықтауға мҥмкіндік жасайды. Екінші әдіс икемділігімен ерекшеленеді және КЖ-нің ерекшеліктерін толық ескеруге мҥмкіндік жасайды. Қаскҥнемдерді олардың біліктілері бойынша әртҥрлі жіктеуге болады. Мысал ҥшін қаскҥнемдердің ҥш класы болуы мҥмкін, олар: 1) жоғары біліктілікті қаскҥнем – профессионал; 2) біліктілікті қаскҥнем, профессионал емес; 3) біліктілікті емес қаскҥнем, профессионал емес. Қаскҥнемнің класы, оның жабдықталуы мен КЖ-дегі обьектідегі статусын қаскҥнемнің КЖ ресурстарына санкциясыз қол жеткізу мҥмкіндігі бойынша анықталады. Қасақана емес әрекеттермен байланыссыз қауіптер жақсы зерттелген және оның кӛп бӛлігі формалдануы мҥмкін. Бҧған техникалық жҥйелердің шекті сенімділігімен байланысты болатын қауіпсіздікке тӛнетін қауіптерді жатқызуға болады. Стихия мен адам туғызатын қауіптерді формальдау кҥрделірек. Бірақ, екінші жағынан ондай қауіптер жӛнінде статистикалық мәліметтердің ҥлкен кӛлемі жинақталған. Осы мәліметтер негізінде осы кластың қауіптерін болжауға болады. Қаскҥнемнің моделі мен кездейсоқ қауіптер моделі қауіптердің толық спектрін және олардың сипаттамаларын жасауға мҥмкіндік береді. Ақпаратты талдау нәтижесінде алынған бастапқы мәліметтер мен жобаланатын КЖ-дің архитектурасының ерекшеліктерін біріктіре қарастыра отырып ақпаратқа тӛнейтин қауіптер модельдері АҚКЖ-дің моделін қҧру ҥшін алғашқы мәліметтерді алуға жағдай жасайды. жүктеу/скачать 1,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|