5.2 Реляциялық есептеу
Реляциялық есептеудің математикалық негізі
предикаттарды есептеу
-
математикалық логика бөлімдерінің бірі болып табылады. Дерекқорлармен
жұмыс істеу тілі ретінде реляциялық есептеу ұғымы алғаш рет
Коддпен
ұсынылған. Коддпен SQL тілімен біраз уақыт бәсекелес болған QUEL тілінде
іске асырылған
ALPHA
прототипі құрастырылды.
Санаудың
екі нұсқасы
бар:
кортеждерді есептеу
және
домендерді
есептеу
. Бірінші жағдайда АЖ қарым-қатынастарын сипаттау үшінқатынас
кортежі болып табылатын
мәндер
, ал екінші жағдайда –
домен элементтері
қолданылады.
Кортеждерге (кортеждерді есептеу) негізделген реляциялық есептеу
ALPHA-ның өкілетті тілін әзірлеу кезінде ұсынылды және іске асырылды.
Онда, процедуралық бағдарламалау тіліндегідей, алдымен қолданылатын
айнымалыларды сипаттау керек, содан кейін кейбір өрнектерді жазу керек.
Санның сипаттама бөлігін келесі түрде көрсетуге болады:
RANGE OF < айнымалы> IS <тізім>,
онда бас әріптермен тілдің кілт сөздері жазылған, <айнымалы> –
кортеждің (мәндер аймағы) айнымалы идентирикаторы, ал <тізім>- үтірмен
бөлінген бір немесе одан көп элементтердің тізбегі, яғни түр конструкциясы: x1
[, x2 [... , xn]...].
Барлық RANGE құрылымы айнымалының идентификаторын және оның
рұқсат етілген мәндерінің аумағын көрсетеді. x1 [, x2 [... , xn]...] элементтернің
тіззмі әрбірі қатынас немесе қатынастың өрнегі болып табылады. Тізімнің
барлық элементтері типі бойынша үйлесімді болуы тиіс, яғни қатынас
элементтеріне сәйкес келетін атаулары бірдей болуы тиіс. Рұқсат етілген
мәндер аймағы < айнымалы> тізім элементтерінің барлық мәндерін біріктіру
арқылы қалыптасады. Осылайша, RANGE OF T IS X1,X2 түрін жазу t
айнымалысын анықтау аймағы х1 және Х2 қатынастарын біріктіру болып
табылатын қатынастағы барлық мәндерді қамтиды дегенді білдіреді.
|
