«Жалпы медицина» мамандығының 1 курс студенттеріне арналған «Бақылау және реттеу. (нерв жүйесі, сезім мүшелері, эндокринді жүйе)»пәнінен жазбаша емтихан сұрақтарының тізімі

Нәтижесінде адамның орта миында: 1) көздің бұлшық еттерін жүйкелендіретін нервтердің ядролары және қыртысастылық көру орталықтары; 2) қыртысастылық есту орталықтары; 3) бас миының қыртысын жұлынымен байланыстыратын және орта ми арқылы транзитпен жүретін барлық көтерілетін және төмен түсетін өткізгіш жолдары; 4) ортаңғы миды орталық нерв жүйесінің басқа бөлімдерімен байланыстыратын ақ заттың түйіні бар. Сонымен, адамда мидың ең кіші және ең қарапайым бөлімі болып табылатын орташа мидың екі негізгі бөлігі бар: есту және көру қыртысастылық орталықтары орналасқан шатыры және көбінесе өткізу жолдары өтетін ми аяқтары.

1. Дорсальды бөлігі, ортаңғы ми шатыры

Ол сүйелді дененің артқы ұшының астында жасырылған және екі айқыш-ұйқыш жүретін арықшалар арқылы бойлық және көлденең — төрт төбеге бөлінеді.

Жоғары екі төпмешік қыртысастылық көру орталықтары, ал төменгі екеуі, де қыртысастылық есту орталықтары. Жазық арықшадағы жоғарғы төмпешіктер арасындағы томпақ денесі жатады. Әрбір төмпешік латеральді, алдына және жоғарыға, аралық миға бағытталған төмпешіктер сабына ауысады. Жоғарғы төмпешіктер сабы таламус жастықтығының астында латеральді иінді денеге, барады. Төменгі төмпешік сабы жоғарғы жиегі бойымен жүре отырып ортаңғы мидың латералді жүлгесі дейін медиальды иінді дененің асытнда жоғалады. Аталған иінді денелер аралық миға жатады.

2. Вентральды бөлігі. Ми аяғы алдыңғы миға баратын барлық өткізгіш жолдарын қамтиды.

Мидың аяқтары екі қалың жартылай цилиндрлік ақ тәжі түрі бар, ол көпірдің шетінен қарай тарайды және үлкен мидың жартышарларының қалыңдығына батады.

3. Ортаңғы ми қуысында тар каналдың түрі бар және ми су құбыры деп аталады. Ол тар, эпендимамен қапталған, ұзындығы 1,5–2,0 см, IV қарыншаны III-мен қосатын өзек. Дорсальды жағынан су құбыры орта мидың шатырымен, вентральді жағынан мидың жамылғысымен шектеледі.

Ортаңғы мидың ішкі құрылысы. Орта мидың көлденең кесіндісінде үш негізгі бөліктер бар: I) шатыр табақшасы 2) жамылғы жоғарғы бөлімімен ұсынылған; 3) Ми аяғының вентральді бөлігінемесе ми аяғының негізі.

Төменгі төмпешіктің ядросында, сонымен бірге медиальді иінді денеде есту ілмегінің талшықтары аяқталады.Ортаңғы ми шатырының жұлынмен екі жақты байланысы бар —спиналды-жамылгылык жол және tráctus tectobulbáris et tectospinális жол жұлын жамылғылық жұлын булбалді жол . Олар қиылыстан кейін жамылғыда сопақша мидағы және жұлындағы бұлшықет ядроларына барады.

Ми су құбыры өзінің функциясы бойынша вегетативтік жүйеге қатысы бар орталық сұр затпен қоршалған. Онда, су құбырының вентральды қабырғасының астында, ми аяқтарының жамылғысында екі эфферентті бас сүйек нервтерінің ядросы бар — III жұп жоғарғы екі төмпешік деңгейінде және IV жұп төменгі екі төмпешік деңгейінде.

Көз қозғағыш нервтің ядросы көз алмасының бірнеше бұлшық еттерінің иннервациясына сәйкес бірнеше бөліктерден тұрады. Оның артында және медиальді аз ғана, жұптық, вегетативті қосымша ядро жұпсыз орталық ядро орналасқан. Қосымша ядро және жұпсыз орталық ядро көздің еріксіз бұлшықеттерін инервациялайды, m. ciliáris және m. sphíncter pupillae. Көз қозғалтқыш нервтің бұл бөлігі парасимпатикалық жүйеге жатады.

Мидың су құбырынан латеральды үшкіл нервінің ортаңғы жолының ядросы.

Мидың аяқтары мидың аяғының негізіне және жамылғыға бөлінеді . Олардың арасындағы шекара - қара зат оның жүйке жасушаларының құрамындағы қара пигмент - меланин.

Ортаңғы мидың жамылғысы— оның шатыры мен қара зат арасында орналасқан орта мидың бөлігі.

Одан— орталық жамылғы жолы — ортаңғы ми жамылғысының орталық бөлігінде орналасқан проекциялық нерв жолы кетеді. Ол таламус, бозғылт шар, қызыл ядро және ортаңғы мидың ретикулярлы формациясынан аралық мидың ретикулярлы формациясы мен оливасына келетін талшықтардан тұрады; экстрапирамидты жүйеге жатады.

Қара зат ми аяғының бүкіл бойында, көпірден сопақша миға дейін созылып жатыр. Ол функциясы бойынша экстрапирамидты жүйеге жатады.

Ядроларының арасында ең маңыздысы — қызыл ядро. Бұл ұзын шұжық тәрізді құрылым ми аяқтарының жамылғысында, аралық ми гипоталамусынан бастап төменгі екі төмпешікке дейін, созылып жатыр. Ол жерден қызыл ядроны жұлынның алдыңғы мүйіздерімен біріктіретін, маңызды төменге түсетін жолы қызыл ядролы-спиналды жол, tráctus rubrospinális , басталады. Бұл шоғыр қызыл ядродан шыққаннан кейін вентральді жамылғы қиылысымен айқасады. Қызыл ядро оның қалған бөліктерімен байланысты экстрапирамидтік жүйенің өте маңызды үйлестіру орталығы болып табылады.

Осы байланыстардың арқасында қызыл ядро және одан шығатын рубро жұлындық жол арқылы мишық пен экстрапирамидтік жүйе бейсаналық автоматты қозғалыстарды реттеу мағынасында барлық қаңқа бұлшық етіне әсер етеді.

Сонымен қатар орта мидың жамылғысына ретикулярлы формация және медиалді бойлык буда жалғасады . Соңғысы түрлі жерлерде бастау алады. Оның бір бөлігі вестибулярлық ядролардан басталады, орта сызықтың бүйірінен сол және басқа жағында тікелей су құбыры түбінің және IV қарыншаның сұр затының астында өтеді. Ол III, IV, VI және XI бас сүйек нервтерінің ядроларына жоғары көтерілетін және төмен түсетін талшықтардан тұрады. Медиалды бойлық буда көз бұлшықеттерінің нервтерінің түрлі ядросын бір-бірімен байланыстырушы маңызды ассоциативті жол болып табылады. Оның функциясы тепе-теңдік аппаратының тітіркенуі кезінде пайда болатын көз және бас қимылдарымен байланысты.