Сынамалық тапсырмалар – 1.7 бөлімін, патофизиология пәнінен сынамалық тапсырмаларды қараңыз

Сынамалық тапсырмалар – 1.7 бөлімін, патофизиология пәнінен сынамалық тапсырмаларды қараңыз.

Көмірсу алмасуының біртектес бұзылыстарының этиологиясы мен патогенезін меңгеру

1. 
   көмірсу алмасуының негізгі көрсеткіштерінің өзгерістерінің патогенезін зерттеу
   

1. Көмірсулардың қорытылуы мен сіңірілуінің бұзылыстары

1. 
   Бауырда гликогеннің түзілуі және ыдырауының бұзылуы. Гликогеноздар туралы түсінік.
   
2. 
   Көмірсудың аралық алмасуының бұзылуы (гиперлактацидемия, гиперпируватацидемия), патогенезі.
   
3. 
   Гипогликемия, себептері. Гипогликемиялық команың патогенезі.
   
4. 
   Гипергликемия, түрлері, даму тетіктері.
   
5. 
   Ұйқыбездік және ұйқыбезден тыс инсулиннің жеткіліксіздігі, даму тетіктері.
   
6. 
   І және ІІ түрлі қантты диабет туралы түсінік
   
7. 
   Диабеттік синдромның әрбір симптомдарының патогенезі. Диабеттік команың патогенезі.
   
8. 
   Қантты диабеттің асқынуы. Микро – және макроангиопатиялардың патогенезі
   

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетулы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 130 - 139.
   
2. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 52-60.
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 251-269.
   
4. 
   Патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы.: изд-во «Эффект», ҚазҰМУ, 2007.- Б. 163 - 174
   

5. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 228-238.
   
6. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 271-293.
   
7. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 266-301.
   
8. 
   Г.В.Зайчик и др. Основы патохимии. – М: Медицина, 2000.
   
9. 
   Вагнер Ф., Роусс Г. Введение в клиническую биохимию. Санк-Петербург,1998- 402с.
   

№ 2 тақырып: ГИПОКСИЯ

Гипоксияның әртүрінің этиологиясы мен патогенезін меңгеру. Қызбаның этиологиясы, патогенезі, организмдегі маңызын меңгеру

1. 
   гипоксияның жіктелуін, эндогенді және экзогенді гипоксияның этиологиясы мен патогенезін зерттеу
   
2. 
   тақырыпты талдағанда қолданылатын медициналық атаусөздерді қолдана білу және пікірсайыс дағдыларын қалыптастыру
   
3. 
   алған теориялық білімін ситуациялық есептер шығарғанда қолдана білу
   

1. 
   Гипоксия, анықтамасы, жіктелуі (экзогенді нормо және гипобариялық, тыныстық, қанайналымдық, гемдік, тіндік, субстраттық, зорығулық, аралас).
   
2. 
   Гипоксияның жекелеген түрлерінің этиологиясы және патогенезі.
   
3. 
   Гипоксия кезінде зат алмасу және физиологиялық жүйелер қызметінің бұзылыстары.
   
4. 
   Гипоксия кезіндегі теңгерулік әсерленістер (жедел және ұзақ мерзімдік).
   
5. 
   Гипоксиялық жағдайлардың алдын алу және емдеудің патофизиологиялық негіздері.
   
6. 
   Қызба, анықтамасы. Қызбаның этиологиясы, экзо – және эндогендік пирогендік заттардың сипаттамасы.
   
7. 
   Қызба кезіндегі қызу көтерілуінің патогенезі.
   
8. 
   Қызбаның кезеңдері. Терморегуляцияның өзгерістері және қызбаның әртүрлі кезеңіндегі клиникалық көріністер.
   
9. 
   Дене қызуының көтерілу деңгейі бойынша және тәуліктік дене қызуының ауытқуларына байланысты қызбаның түрлері.
   
10. 
    Қызба кезіндегі зат алмасу және физиологиялық жүйелер ( жүйкелік, жүрек – тамырлық, тыныс алу, ас қорыту, бүйрек) қызметтерінің өзгерістері
    
11. 
    Организм үшін қызбаның жағымды және жағымсыз жақтары. Қызым түсіретін емнің патофизиологиялық ұстанымдары. Пиротерапия туралы түсінік. Қызбаның ысынудан айырмашылығы.
    

№ 1 тапсырма. Ситуациялық есептерді шешу

№1. Артериялық қандағы оттегінің мөлшері – 15к.%, ал веналық қанда – 10 к.%. Артерияларда гемоглобиннің оттегімен қанығуы -74%, ал көктамырда – 48 %. Оттегі мөлшері бойынша артериялық- веналық айырмашылық қандай, және бұл гипоксияның қандай түріне сәйкес келеді?

№ 2. Артериялық кандағы оттегінің мөлшері 18к.%, ал веналық қанда 6к %. Артерияларда гемоглобиннің оттегімен қанығуы 98% ал көктамырда 30%. Оттегі мөлшері бойынша артериялық-веналық айырмашылық қандай және бұл гипоксияның қандай түріне сәйкес келеді?

№ 3. Артериялық қандағы оттегінің мөлшері 18к.%, ал веналық қанда 16к.%. Артерияларда гемоглобиннің оттегімен қанығуы 98%, көктамырда 80 %. Оттегі мөлшері бойынша артериялық-веналық айырмашылық қандай және гипоксияның қандай түріне сәйкес келеді?

№ 4. Артериялық қандағы оттегінің мөлшері 10к.%, ал веналық қанда 4к.%. Қанның оттегілік көлемі төмендеген. Оттегі бойынша артериялық-веналық айырмашылық қандай және гипоксияның қандай түріне сәйкес келеді?

№ 5

60 жастағы науқас Ц. 2 апта бұрын жүректің сол қарыншасының алдыңғы қабырғасының тұсында жайылған трансмуралды инфаркт алған және ауруханада жатқан, түнде ауа жетіспеу сезімімен оянды. Шақырған медбике оның керуетке отырып, аяғын түсіруіне көмектесіп, терезені ашты. Науқас аздап жеңілдеді. Бірақ осыдан 10 минөттен соң ол ентігудің күшейгеніне, ауық-ауық жөтелудің (қақырықсыз) қажеттігіне, сонымен бірге тыныс жолдарында құлағына естілетін сырылдардың пайда болғанына шағымданды. Медбике науқасқа оттегілік масканы беріп, дәрігерді шақырды.

1. 
   Науқаста гипоксияның қай түрі дамыды? Жауабыңызды негіздеңіз.
   
2. 
   Берілген жағдайда гипоксия түрлерінің даму бірізділігі қандай?
   
3. 
   Бұл жағдайда не себепті р_аО₂, р_vO₂, оттегі бойынша артерио-веноздық айырма, рН өзгереді, қалай?
   

18 жастағы Михаил П. жағажайда 6 сағат болып келгенннен кейін әлсіздік, бас айналу, басының солқылдап ауыруы, діріл мен жүрек айнуы пайда болды. 30 мин өткеннен кейін құсып, дене қызымы — 39 ^°C дейін көтерілді. Аспирин мен спазмалгон қабылдаған соң дене қызымы 37 ^°C дейін төмендеуіне қарамастан, жағдайы одан сайын ауырлап, Михаил жедел жәрдем шақыруға мәжбүр болды. Ауруханаға алып бара жатқан жолда есінен тануына байланысты жан сақтау бөліміне жеткізілді.

1. Науқаста қандай патологиялық жағдай дамыды?

2. Оның даму себептері мен тетіктері қандай?

№ 2 тапсырма. Қызбаның бірінші сатысында әйгіленімдер пайда болуының

тетіктерін және олардың қызба дамуындағы маңызын түсіндіріңіз.

Қызбаның әйгіленімдері	Пайда болу тетіктері және қызбаның дамуындағы маңызы
Терінің бозаруы
Терінің құрғауы
Бүрісу, бұлшық еттер дірілі

№ 3 тапсырма. Қызба кезінде организмнің ағзалары мен жүйелеріндегі өзгерістерді талдаңыз және оның патогенезін көрсетіңіз. Ағза немесе жүйе Қызбаның әйгіленімдері Әйгіленімдердің патогенезі ОЖЖ Бас ауруы Ұйқы басушылық Селқостық Балалардағы тырысқақ, селкілдек Жүрек Тахикардия Асқорыту жүйесі Тәбеттің жоғалуы, ауыз құрғауы, тіл өңезденуі. Барлық ас қорыту бездерінің сөлденістік белсен-ділігінің бәсеңдеуі. Жиырылулық немесе атоникалық іш қату.

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 537-548.
   
2. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 2 . Раздел Внутреннее дыхание.
   
3. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 84-87
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 340-351
   
5. 
   Патологиялық физиологиядан сынамалық тапсырмалар/ Т.П. Ударцева мен Н.Н.Рыспекованың редакторлығымен шыққан, ауд. М.Б.Байбөрі. – Алматы.: изд-во «Эффект», КазНМУ, 2007.- 221 – 228 беттер
   

6. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 201-211.
   
7. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 525-538.
   
8. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 478-514.
   

№ 3 тақырып: ҚАБЫНУ

• 
  Жіті қабынудың этиологиясы мен патогенезін меңгеру
  

- жіті қабынудың этиологиясы мен патогенезін, организм үшің маңызын зерттеу

1. 
   Қабыну, анықтамасы, этиологиясы. Әлтерация туралы түсінік. Қабыну кезіндегі алғашқы және салдарлық әлтерация.
   
2. 
   Қабыну ошағында зат алмасудың өзгерістері. Олардың патогенезінде жасушалар мен жасушаішілік құрылымдар мембраналары бүлінуің маңызы. Қабыну ошағындағы физикалық-химиялық өзгерістер, олардың патогенезі, салдарлары.
   
3. 
   Қабыну дәнекерлері, түрлері, шығу тегі, қабыну дамуындағы маңызы. Қабынуды шақыратың және қабынуға қарсы цитокиндер туралы түсінік
   
4. 
   Қабыну ошағында қанағымы өзгерістерінің сатылары, олардың патогенезі.
   
5. 
   Экссудация, анықтамасы, даму жолдары. Жалқықтың түрлері. Ірінді жалқықтың құрамы мен қасиеттері.
   
6. 
   Лейкоциттердің эмиграциясы, анықтамасы, сатылары және олардың жолдары.
   
7. 
   Фагоцитоз, сатылары. Фагоцитоздің жеткіліксіздігі және оның қабынудағы маңызы.
   
8. 
   Пролиферация, оның тетіктері. Пролиферацияның түрткілері мен тежегіштері.
   
9. 
   Қабынудың жалпы және жергілікті белгілері
   
10. 
    Қабынудың организм үшін маңызы.
    
11. 
    Қабыну үрдісін алдын алу және емдеудің жалпы ұстанымдары.
    

Оқытушының бақылауымен және қатысуымен сабақтың негізгі сұрақтарын талқылау, тәжірибелер жасау, ситуациялық есептерді шығару, бейнекөрініс көру.

Ауызша сұрау, ситуациялық есептердің қорытындысын тексеру

1 – бронхылардың қабынуы; 2 – арахидон қышқылының циклооксигеназа ферментімен тотығуынан пайда болатын қабыну медиаторы; 3 – бұлшық еттің қабынуы; 4- калликриин-кинин жүйесі әсерленуінең пайда болатын қабыну медиаторы; 5 – жасушалардың өсіп-өнумен көрінетін қабынудың компоненті; 6 – лаброциттердің түйіршіксізденуінен босайтын қабыну медиаторы; 7 – лейкоциттердің эндотелий жасушаларына әлсіз жабысуын қамтамасыз ететін адгезиялық молекулардың тобы; 8 - лейкоциттердің қан тамырлары қабырғалары арқылы қабыну ошағына шығуы; 9 - қабыну ошағына қанның нәруыздармен бірге сұйық бөлшектерінің шығуы; 10 – қалқанша бездерінің қабынуы; 11- қызыл иектің қабынуы; 12 – пролиферацияның тежегіштері; 13 – бүйрек қабынуы.

1 – өкпе қабының қабынуы; 2 - өкпенің қабынуы; 3 – қабыну ошағына алғашкы шығатын лейкоциттер; 4 - бронхылардың қабынуы; 5 – артерия қабырғаларының қабынуы; 6 – қол саусағының қабынуы; 7 – эндотелий жасушаларына лейкоциттердің қатты жабысуын қамтамасыз ететін адгезиялық молекулардың тобы; 8 – жүрек етінің қабынуы; 9 - арахидон қышқылының пайда болатын қабыну медиаторы; 10 – қауырт қабыну кезіндегі қан тамырлары өзгерістерінің бірінші сатысы; 11 – тілдің қабынуы; 12 – қабыну кезіндегі қан тамырлары өзгерістерінің сонғы сатысы; 13 – жасушалардың, жасушааралық заттардың, қан тамырларының, нерв аяқшаларының бүліністерімен байкалатын қабынудың компоненті; 14 – стаздың бірінші сатысы; 15 - қабыну ошағындағы физикалық-химиялық өзгеріс; 16 – жаңадан түзелетін жасушалык қабыну медиаторы; 17 - арахидон қышқылының липоксигеназа ферментімен тотығуынан пайда болатын қабыну медиаторы; 18 – нервтің қабынуы; 19- созылмалы қабынудың негізгі жасушалары; 20 – мұрының шырышты қабығы қабынуы; 21 – қабынуға қарсы гормондар; 22 – қуықтың қабынуы.

№ 1есеп

Кәсіпорынның медпунктіне автоклавтың авариясы кезінде сирағынан күйік алған екі жұмысшы келді. Олар бас ауыруына,күйік аумағындағы домбығу және ашып ауыру сезіміне шағымданады. Қарап тексергенде: зардап шегуші А-да сирағы гиперемияланған, олардың терісі ісінген, зардап шегуші Б –да осы әйгіленімдермен қатар ашық-сары мөлдір сұйықтыққа толы көпіршіктер анықталды. Екі науқасқа да ауруханалық қағаз және емдік ұсыныстар берілді, бірақ екеуі де оларды орындамады.

3 күннен кейін зардап шегуші А-ң жағдайы қалыпқа түсті, ал Б-ң жағдайы біршама нашарлады: жайылған ісік, күйік шалған жерлерде ауыру сезімі күшейді және күйік аймағында көптеген іріңді көпіршіктер ( бактериологиялық зерттеуде алтын стафилококк табылды) пайда болды, дене температурасы 38,9 ◦С.

Сұрақтар:

1. Науқаста қандай дерттік үрдістер дамыды? Қабынудың сипатын анықтау үшін қандай қосымша зерттеулер тағайындауға болады?

2. Бір жайтпен шақырылған дерттік үрдістің әртүрлі ағымда өтуінің себептері қандай?

3. Зардап шегуші Б-да әйгіленімдердің даму тетігі қандай?

4. Зардап шегуші Б-да жұқпа емес дерттік жайт неге іріңді көпіршіктер пайда болуына әкелді?
№ 2 есеп.

Науқас тез шаршағыштық, ұйқышылдық, қолындағы ауыру сезіміне шағымданады. Дене температурасы 38,3⁰С. Қарап тексергенде сол қол бас бармағындағы тырнақ бунағының көлемі ұлғайған, гиперемияланған, сипап сезгенде ауырады. Қанда солға жылжыған нейтрофильді лейкоцитоз (15х10⁹/л), ЭТЖ 40 мм/сағ., жалпы нәруыз 77 г/л, әлбумин/глобулиндік коэффициент – 0,9, СӘН жоғарылаған.

1. Организмнің реактивтілік жағдайы мен дерттік үрдісті сипаттаңыз

2. Қабынудың жергілікті белгілерін тауып, олардың патогенезін түсіндіріңіз

3. Науқаста қабынудың қандай жалпы белгілері бар және олардың патогенезі қандай?
ӘДЕБИЕТТЕР:

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 209-235.
   
2. 
   Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1 с.442-497
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 194-222.
   
4. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 101-116
   
5. 
   Патологиялық физиологиядан сынамалық тапсырмаларды қараңыз / Т.П. Ударцева мен Н.Н.Рыспекованың редакторлығымен шыққан, ауд. М.Б.Байбөрі. – Алматы.: изд-во «Эффект», КазНМУ, 2007.- 221 – 228 беттер
   

6. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 61-79
   
7. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 207-234.
   
8. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 142-200.
   
9. 
   Зайчик А.Ш., Чурилов Л.П. Общая патофизиология. СПб., 2001. – ЭЛБИ-СПб, С.-273-354
   
10. 
    Чернух А.М. Воспаление. М.: Медицина, 1979.-448с.
    
11. 
    Pathologic basis of disease. V.Kumar, A.K. Abbas, S.N. Fausto, 7th edition, 2004, P. 47-87
    
12. 
    Basic Pathology. Kumar, Cotran, Robbins. 1997, с. 63-71.
    

Есептер бойынша қорытындылар

• 
  Аллергиялық әсерленістердің этиологиясы, патогенезі бойынша білімін қалыптастыру
  

• 
  Аллергиялық серпілістердің себептерін, даму тетіктерін, көріністерін және алдын алудың негізгі ұстанымдарын оқып-білу.
  

1. 
   Аллергия, анықтамасы. Аллергияның этиологиясы (себептері мен жағдайлары), аллергендердің жіктелуі, олардың сипаттамасы.
   
2. 
   Аллергиялық серпілістердің Кук, Джелл және Р.Кумбс бойынша жіктелуі.
   
3. 
   Аллергиялық серпілістердің сатылары (иммундық серпілістер, патохимиялық және патофизиологиялық өзгерістер), олардың патогенезі.
   
4. 
   Сезімталдықты жоғарылату, түрлері, патогенезі.
   
5. 
   Аллергиялық серпілістердің І, ІІ, ІІІ,ІҮ түрі патогенезінің ерекшеліктері;
   

б) негізгі дәнекерлер, олардың шығу тегі және биологиялық әсерлері.

6. Аллергиялық әсерленістердің алдын алу және емдеудің патогенездік ұстанымдары. Сезімталдықты төмендетудің арнайы және бейнақты түрлері және тетіктері.
Оқыту әдістері: дискуссия, ситуациялық есептерді шешу.

Бақылау әдістері:

Ауызша сұрау, ситуациялық есептер бойынша қорытындыны тексеру.

№ 1 есеп. Балтырында жайылған іріңдігі бар науқасқа антибиотик енгізгеннен 20 мин кейін науқаста мазасыздану, қорқыныш сезімі, қимылдық қозу, басының қатты ауырғаны, терісінің қышынуы, бетінің қызаруы, тершеңдік байқалды; АҚҚ — 180/90 мм сын.бағ., тамыр соғысы 120. Осыған байланысты дәрігер науқасты палатаға жіберді және төсекке жатуды ұсынды. 20 мин. кейін науқастың жағдайы күрт нашарлады: әлсіздік, бетінің бозаруы, дем шығарудың қиындауымен күшеюші тұншығу сезімі, есінің жоғалуы, тырыспа-селкілдек байқалды, АҚҚ — 75/55 мм сын.бағ. бірден төмендеді. Науқасқа шұғыл медициналық көмек көрсетілді.

1. Науқасқа антибиотик енгізгеннен кейін қандай дерттік жағдай дамыды?

2. Осы дерттік жағдайдың даму тетігі қандай?

3. Науқасты осы жағдайдан шығаруда шұғыл медициналық көмектің шаралары қандай?

№ 2 есеп. 7 жасар балада манго сусынын ішкеннен кейін 40 мин соң тез арада жұмсақ таңдай аймағында шектелген күшейген ісіну дамыды, жұтуға кедергі жасайды, кейіннен тыныс алуға кедергі жасады. Ісінген аймақтың шырышты қабаты қызарған, ауыру сезімі жоқ; қанында — шамалы эозинофилия. Дене қызымы қалыпты. Анықтау барысында әкпесінде бронх демікпесінің ұстамалары болғаны белгілі болды.

1. Науқаста қабынулық ісіну даму мүмкін ба?

2. Егер жоқ болса, онда ісіну дамуы неге байланысты және қалай аталады?

3.Осы дерттік түрдің патогенезі қандай?

4. Бұл ісінуді өмірге қауіпті ісіну түріне жатқызуға бола ма?

№ 3 есеп. 28 жасар науқас әйел қауырт бронхитті емдеу үшін 5 күн бойы пенициллинмен (600 000 бірлік) күн сайын егілген. 6 –шы күні науқастың денесінде ісінген терінің сыртқы бетінен көтеріңкі үлкен күлдіреуік бөртпелер пайда болған. Бұл бөртпелер беттің, арқаның, құрсақтың, санның терілеріне жайылған. Қабағы, ұрттары, еріндері ісінген. Терісінің қышыну сезіміне, буындарының ауыратындығына шағымданған. Дене қызуы 37,7 – тан 38,3 градус аралығында.

Науқаста есекжем пайда болуының және терісінің ісінуін қалай түсіндіруге болады?

1. Науқаста аллергиялық серпілістің қай түрі дамды?

2. Өлеттену бар қабынудың пайда болуын қалай түсіндіруге болады?
№ 5 есеп. Науқастың аяғының ашық жарақатына қайталап антигистаминдік «қорғанысы бар» тырыспаға қарсы сарысу енгізілді. Енгізгеннен кейін 9-шы тәулікте науқастың дене қызымы көтерілді, әлсіздік, иық және тізе буындарының ісінуі, теріде қатты қышыну шақыратын бөртпелер, тізеасты және шаптың лимфва түйіндерінің ұлғаюы байқалды (пальпацияда ауыру сезімі бар).

Сұрақтар:

1. 
   Науқаста дерттің қай түрін болжауға болады?
   
2. 
   Дерттің түріне нақтылай қорытынды жасау үшін қандай қосымша тексерулер қажет
   
3. 
   Дерт дамуының мүмкін болатын себебі мен тетігі қандай?
   
4. 
   Науқаста бұл жағдайдың алдын алуға болар ма еді?
   

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 293-311.
   
2. 
   Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1 с.362-403
   
3. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 33-42.
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 136-162.
   
5. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 16-48.
   
6. 
   Патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.:«Эффект», ҚазҰМУ, 2007.- Б. 139 - 163
   

7. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. – С. 224-237.
   
8. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 66-89.
   
9. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 89-140.
   
10. 
    Pathologic basis of disease. Environmental and nutritional pathology. V. Kumar, A.K. Abbas, S.N. Fausto, 7th edition, 2004, P. 193-223.
    

№ 5 тақырып. ӨСПЕЛЕР

• 
  Өспе патофизиологиясы сұрақтары бойынша білімді қалыптастыру.
  

1. 
   Өспе пайда болуында физикалық және химиялық жайттардың рөлін, өспе өсу патогенезін зерттеу
   
2. 
   Теориялық материалдарды талқылауда медициналық терминдерді қолдануды үйрету
   

• 
  Ситуациялық есептерді шешуде теориялық білімін қолдануды үйрету
  

1.Өспе туралы түсінік, анықтамасы. Қатерсіз және қатерлі өспелер,

ұқсастықтары мен айырмашылықтары.

2. Өспелер этиологиясы. Өспелердің пайда болуында химиялық, физикалық,

биологиялық канцерогендердің маңызы.

3. Өспелердің пайда болуында жүйкелік, эндокриндік, иммундық жүйелердің

маңызы.

4. Өспелердің пайда болуында тұқым қуалаушылықтың маңызы.

6. Өспелердің биологиялық ерекшеліктері.

7. Өспе өсуіне қарсы төзімділік туралы түсінік, оның тетіктері,

8. Өспенің организмге әсері, өспе алддылық үрдістер.

9. Өспелердің алдын алу және емдеудің ұстанымдары.
Оқыту әдістері: тапсырмаларды орындау, «мылқау» кестені толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС

№ 1. Тапсырма. Эрлих карциномасының іш шемендік түрінің жағындысындағы

Романовский – Гимза әдісімен боялған Эрлих карциномасының іш шемендік түрінің дайын жағындысын алып, алдымен микроскоптың кішкене ұлғайтуы арқылы қарап, соңынан иммерсиялық объективтің көмегімен зерттейді. Ядросы мен цитоплазмасының арасында анық шекарасы бар обыр жасушаларын табады. Морфологиялық атипияға тән белгілерді зерттейді:

● Өспе жасушаларының көп түрлілігі ( кішкентай және алып жасушалардың болуы).

● Ядросы көп жасушаларының болуы ( цитоплазма бөлінбей ядролардың бөлінуі).

● Гиперхромды ядролары бар алып жасушалардың пайда болуы.

Төмендегі сұрақтарға жауап беріледі:

1. 
   Жағындыда өспе жасушаларының қандай атипиялық белгілері байқалады?
   
2. 
   Атипияның туындау тетіктері қандай?
   

№ 2. тапсырма. Ситуациялық есептерді шешу.

№ 1. 50 жастағы науқас жалпы әлсіздікке, шаршағыштыққа, тәбеттің себепсіз төмендеуіне, жүректің айнуына шағымданады. Соңғы уақыттарда айтарлықтай салмағының төмендеуі, қызба, терінің бозарғаны байқалады. Қанның және асқазан сөлінің зерттеу нәтижелері асқазан сөлі қышқылдығының төмендегенін және анемияны көрсетеді.

Гастроскопиялық зертеуде өспе анықталды. Науқас сонымен қатар, 30 жылдан бері атрофиялық гастритпен ауыратынын айтты.

1. Асқазанның созылмалы атрофиялық гастриті қатерлі өспенің дамуына әкелуі мүмкін бе?

2. Науқастың жүдеуінің (кахексия) даму тетігі қандай? Түсіндіріңіз?

№ 2. 1,5 жыл бұрын АЭС апатын қалпына келтіруге қатысқан 40 жастағы науқас В. дәрігерге айқын әлсіздікке, бас айналу, ұдайы аздаған қақырықпен «құрғақ» жөтелге шағымданып келді. 20 жыл бойы шеккен шылымын соңғы екі жылда тоқтатқан. Соңғы алты ай бойы бірнеше жұқпалы аурулармен, оның ішінде ринит, бронхит және пневмониямен ауырған. Бронхоскопия жасағанда басты оң бронхында өспе анықталды. Өспе тінін гистологиялық зерттегенде онда қатерлі өспе жасушалары анықталды.

1. 
   Қандай жайт бронх өспесі дамуының мүмкіндік себебі болуы мүмкін?
   
2. 
   Канцероген әсеріне қандай жайт тиімділігін көрсетті? Олардың әсер ету тетіктері қандай?
   

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 357-385
   
2. 
   Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1 с.780-837
   
3. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 290 - 314.
   
4. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 117-130.
   
5. 
   Патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.:«Эффект», ҚазҰМУ, 2007.- Б. 229 - 243
   

6. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 238-254
   
7. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 586-623.
   
8. 
   Рыспекова Н.Н. Патофизиология опухолевого роста (методическое пособие для студентов). Алматы, 2002.-58с.
   
9. 
   Долгих В.Т. Опухолевый рост.- М.: Медицинская книга. –2001. -81с
   

№ 1 тақырып. ҚЫЗЫЛ ЖӘНЕ АҚ ҚАН ЖҮЙЕСІ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ.

1. 
   Анемиялардың этиологиясы мен патогенезін меңгеру
   
2. 
   Лейкоцитоздар мен лейкопениялардың этиологиясы мен патогенезін меңгеру
   

• 
  анемиялық синдромның клиникалық көріністерінің патогенезін түсіндіре білу
  
• 
  әртүрлі лейкоцитоздар мен лейкоцитопениялардағы лекоциттік өрнекті сараптауды үйрену
  

1. 
   Анемия аныктамасы, анемияларда эритроциттердің сапалық өзгерістері, жіктелу негіздері.
   
2. 
   Жедел постгеморрагиялық анемияның этиологиясы мен патогенезі.
   
3. 
   Гемолиздік анемия, анықтамасы, эритроциттердің тамыр ішілік және тамырдан тыс гемолизінің этиологиясы мен патогенезі, тұқым куатын және жүре пайда болған гемолиздік анемияларда шеткері қан көрінісінің өзгерістері.
   
4. 
   ВитаминВ₁₂,-фолий тапшылықты, темір тапшылықты анемиялардың патогенезі. Аплазиялық анемиялар, себептері, қан түзілуі мен клиникалық көріністерінің патогенезі.
   
5. 
   Лейкоцитоз, анықтамасы, жіктелуі. Патогенезі бойынша түрлерінің сипаттамасы. Нейтрофилді лейкоцитоз кезіндегі лейкоциттік өрнектегі өзгерістер. Ядролық солға жылжу туралы түсінік. Ядролық солға жылжудың түрлері.
   
6. 
   Лейкоцитопениялар, аныктамасы, жіктелуі. Агранулоцитоз (гранулоцитопения) туралы түсінік, себептері, организм үшін маңызы.