Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердi¤
жүктеу/скачать 0,7 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі 7сынып
- Бұл бет үшін навигация:
- § 45. ДЕФИС АРЈЫЛЫ ЖАЗЫЛАТЫН ШЫЛАУЛАР Тiлiмiзде -а³, -ай, -ау, -мыс, -мiс, -ды, -дi
- Сºра³тар мен тапсырмалар
| 154-жатты²у.
Жа³ша iшiнде берiлген ма, ме, ба, бе, па, пе дегендер шылау я жºрна³ екенiн ажыратып, дºрыс жазыґдар. 1. Дедiм мен: «Досым, ма³тан (ба) Азыра³ д¼ние тап³анІа». 2. Перзенттер µткендердiґ кµзi емес (пе)? Јарашы, º³састыІыґ µзi емес (пе)? (Ј. Бегежанов) 3. Ондай жалІыз Серiк ³ана (ма) екен? (С. Шº³ын) 4. Ґлдi деуге бола (ма), айтыґдаршы, ҐлмейтºІын артында сµз ³алдырІан ( А .) 1. Айтсам (ба) деп едiм аныІын. 2. – Жºмабайдыґ ±кесi (ме)? («Нºрлы жол» газетiнен) § 45. ДЕФИС АРЈЫЛЫ ЖАЗЫЛАТЫН ШЫЛАУЛАР Тiлiмiзде -а³, -ай, -ау, -мыс, -мiс, -ды, -дi демеулiктерi µзi шылауында жºмсалІан, яІни µзiнен бºрын сµзбен дефис ар³ылы жазылады. Мысалы: Ґзiґ-а³ бар! К¼ннiґ суыІын-ай! Орнын жаґа тауыпты-ай! Келiсе келдi-ау деймiн. «Їйлесер едiк» деп айтады-мыс . ( Б. М .) Осындай кµп хабарІа ³анып келген-дi . ( М. ¡ .) 155-жатты²у. Дефис ар³ылы жазылатын шылаулар- ды аны³тап, олардыґ ³алай жазылІанын т¼сiндiрiґдер, маІыналарын ажыратыґдар. – Обал-ай – дедi Алтынсары, – кµлiк б¼лiнген екен. – Сен-а³ ³опаґдай бередi екенсiґ, – деп б±йбiше ºрсып тастады. – Сорлы-ай, ³артайІанда не к¼йге ºшырадыґ? – деп б±йбiше жылап ³оя бердi. 127 – Не дейдi, жаным-ай! – дедi нанарын да, нанбасын да бiлмеген Тастемiр. Iздеп баруды Тастемiр ойлаІан-ды. Сиыр мен биенi сен-а³ сау!.. ( С. М .) Сºра³тар мен тапсырмалар: 1. Шылаудыґ бас³а сµз тап- тарынан ³андай айырмашылы³тары бар? 2. Не себептi шылаулар сµйлем м¼шесi бола алмайды? 3. Шылаулар ³андай сипатына ³арай септеулiк, жалІаулы³, демеулiк болып бµлiнедi?. 4. Септеулiктер мен жалІаулы³тардыґ бiр-бiрiмен º³састы³тары мен айырмашылы³тары ³ан- дай? 5. Септеулiктер мен жалІаулы³тар ³андай маІы- налы³ ³атынастарды бiлдiредi? 6. Демеулiктердiґ ма Іы на лы³ ерекшелiктерi мен септеулiк, жалІаулы³ шы- лаулардан айырмашылы³тары ³андай? 7. Јандай шы лау- лар ³андай грамматикалы³ тºлІалармен º³сас келе дi ж±не олар ³алай жазылады? 8. Јандай шылаулар µздерi ³атысты сµздiґ дыбысты³ ерекшелiктерiне с±йкес дыбыс- ты³ µзгерiске т¼сiп ³олданылады? 9. Јандай жаІ дайда сºраулы³ шылаулар –мы, -мi, -бы, -бi, -пы, -пi болып µзгередi ж±не ³алай жазылады? 10. Дефис ар³ылы жазы- латын шылауларды атап, ±р³айсысына мысал келтiрiґдер. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|