Жамбыл атындағы орта мектеп
мектепке дейінгі шағын орталығымен КММ
Металдар, бейметалдар, олардың қосылыстары арасындағы генетикалық байланыс
/9 Ә сынып /
Дайындаған: Г.Құрманғалиева
химия пәнінің мұғалімі
Жамбыл ауылы
Бекітемін
Мектеп директоры Ж.Ермекбаева
46 САБАҚ: ХИМИЯ
|
Мектеп: Жамбыл ОМ
|
Күні:25 .02.2017
|
Мұғалімнің аты-жөні: Курмангалиева Г.Б.
|
СЫНЫП: 9Ә
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
ТАҚЫРЫП
|
Металдар, бейметалдар, олардың қосылыстары арасындағы генетикалық байланыс
|
Сабақ негізделген оқу
мақсаты (мақсаттары)
|
Оқушылардың металдар және бейметалдар арасындағы генетикалық байланыс туралы білімдерін қалыптастыру
|
Тілдік мақсат
|
Металдар, бейметалдар, оксид, негіздік оксид, қышқылдық оксид, негіздер, сілтілер, тұздар, қышқылдар
|
Алдыңғы оқу
|
Қазақстандағы қара және түсті металлургияның дамуы
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде
жоспарланған жаттығулармен қатар,
ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Басталуы
|
І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабаққа дайындықтарын тексеру.
ІІ. Өткен тақырыпты қайталау
«Иә»немесе «жоқ» әдісі бойынша сұрақтармен жұмыс жүргізу
(3 минут)
1-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1.Өнеркәсіптің негізгі металы темір
2. Металдардың кернеу қатарын Д.И.Менделеев жасады
3. Тайқазан 7 металдан құйылған, ол қандай металдар?
4. Алғашқы көмекке пайдаланатын бейметалл хлор
5. Ең қатты металл хром
|
Иә
Жоқ
Иә
Жоқ
Иә
|
2-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1. Коэффициент атомдар санын көрсетеді
2. Азотты ашқан ағылшын ғалымы Резерфорд
3. Қальцийді «Салқын сумен» жандыруға болады
4. Индекс молекула санын көрсетеді
5. Мырыш сульфидінің жарық шығаратын қабілеті бар
|
Иә
Иә
Иә
Жоқ
Иә
|
3-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1.Ең жеңіл металл натрий
2. Ең ауыр металл осмий
3. ІІІтоптың негізгі топшасындағы
2-периодта орналасқан бейметалл бор
4. Ауада жанатын сілтілік металл натрий
5. Қанның құрамына кіретін металл кальций
|
Жоқ
Иә
Иә
Иә
Жоқ
|
4-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1. Тыңайтқыш ретінде қолданылатын сілтілік металл калий
2. Реттік номері 15тең бейметалл көміртек
3. Сұйық металл сынап
4. Металлургияны грек тілінен аударғандағы қазақша баламасы «металдарды жасау»
5. Минералды тыңайтқыштардың құрамына кіретін бейметалдар азот, сутек
|
Иә
Жоқ
Иә
Иә
Жоқ
|
Топтастыру
Ерте - ерте, ертеде, ешкі құйрығы келтеде, химияның жерінде, элементтер елінде «Бейорганика» деген шал өмір сүріпті. Оның 4 ұлы болыпты. Ал, кәне балалар осы 4 ұлдардың атын атай қойыңдаршы:
1. Оксид
2. Негіз
3. Қышқыл
4. Тұз
Бір күні шал балаларын жинап алып, өсиет айтыпты: «Балаларым, мен қартайдым, төрімнен көрім жақын. Талапты азамат ертеңгі күнін ойлар, бір апта уақыт беремін, жан - жақты зерттеп, шарлап, әрқайсыңның жаныңа сүйеніш, өміріңе азық болар зат әкеліңдер», - депті.
Ұлдары әке сөзін құп алып, жол жүріп кетіпті. Уәделі күні сапардан балаларының бәрі оралып, олжаларымен бөлісіпті.
Оқушылар «Бейорганика» шалдың балалары қандай олжа әкеліпті?
Бейорганика шал: бұларыңа өте дән ризамын, балаларым, алдағы уақытта бір - біріңнен ажырамай бірге өмір сүріңдер деген екен.
Балалары ақылдаса келіп, қасынан үй салып, үйдің арасын бір - бірімен байланыстырып, дуалмен біріктіріп қоршапты. Содан бері олар бірнен - бірі ажырамай, мынадай тізбек құрып, араласып тұратын болыпты.
1-топ: Оксидтер
2-топ: Негіздер
3-топ: Қышқылдар
4-топ: Тұздар
|
Флипчарт
Таратпалар
Оқулық, дәптер
|
Ортасы
|
І.Жаңа мағынаны тану.
1.“Кім жүйрік” ойыны (3 мин)
Оқушыларға интербелсенді тақтадан мынадай тапсырмалар беріледі. Әр топ тапсырманы бір-бірімен жарыса орындайды.
І топ: Күміс түсті металл өзі.
Ақ бор, әктас мәрмар еді.
Жер металы десек те,
Сан құрылыстың өзегі.
(Кальций)
Ca → CaO → Ca(OH)2 → CaCO3 → Ca(HCO3)2→ CaCO3
ІІ топ: Қара жер адамзатқа болған мекен,
Қазына іші толған әр түрлі екен.
Ішінде жүз мың түрлі асылы бар.
Солардың ең артығы немене екен?
(Темір)
Fe→ FeCl2 → Fe(OH)2 → Fe(OH)3 → Fe2O3 → Fe
ІІІ топ:
Болмаса да айтарлықтай салмағым,
Мен көбіңнен ардақтымын, алдамын.
Ұшақ болып аспанға ұшып, қалықтап.
Жердің жүзін, көк аспанды шарладым.
Дюралюминий дейтін менің қоспамды
Әспеттейді химияның достары.
Осыларға төсек, үстел, ыдыс пен
Бағандардың бұйдаларын қос тағы.
Қағаз да мен қант – шайды сәндеген,
Тоққа балқып келіп тұрған ән де мен.
(Алюминий)
Al → Al2O3 → AlCl3 → Al(OH)3 → Al(NO3)3→ Al
ІV топ:
Өсімдіктен аламын
Өміріме нәр қыламын.
Бойыма ол сіңген соң,
Сыртқа оны шығарамын. (СО2)
CO2 →CaCO3→CaO→CaSiO3→H2SiO3 → SiO2
|
Топтарға тапсырма
|
Аяқталуы
|
1.«Ой толғаныс»
«Академиялық дау-дамай» әдісі топтар өзара пікірталасқа түседі.
1-топ
|
Металдардың тіршілік үшін пайдасы
|
2-топ
|
Металдардың тіршілік үшін зияны
|
3-топ
|
Бейметалдардың тіршілік үшін пайдасы
|
4-топ
|
Бейметалдардың тіршілік үшін зияны
|
2.Рефлексия
Сабақтан кейін бақылаудағы оқушыларға қойылатын сұрақтар:
Саған сабақтан бәрінен де не ұнады?
Сен нені үйрендің?
Бұрын істей алмағандарыңнанқазір нені істей аласың?
Нені жақсырақ істей аласың?
Қаншалықты жақсы?
Оқытудың қай бөлігі сен үшін барынша тиімді болды?
Егер дәл осы сабақты басқа күні өткізетін болса нені өзгертер едің?
Неліктен өзгертер едің?
|
|
|
|
3.Үй тапсырмасын хабарлау: №3 практикалық жұмысқа дайындық жүргізу, эксперименттік есептерді шығару
4.Бағалау.
Оқушыларды бағалау
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5»
9-11 балл- «4»
8балл- «3»
|
|
1-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1.Өнеркәсіптің негізгі металы темір
2. Металдардың кернеу қатарын Д.И.Менделеев жасады
3. Тайқазан 7 металдан құйылған, ол қандай металдар?
4. Алғашқы көмекке пайдаланатын бейметалл хлор
5. Ең қатты металл хром
|
|
2-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1. Коэффициент атомдар санын көрсетеді
2. Азотты ашқан ағылшын ғалымы Резерфорд
3. Қальцийді «Салқын сумен» жандыруға болады
4. Индекс молекула санын көрсетеді
5. Мырыш сульфидінің жарық шығаратын қабілеті бар
|
|
3-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1.Ең жеңіл металл натрий
2. Ең ауыр металл осмий
3. ІІІтоптың негізгі топшасындағы
2-периодта орналасқан бейметалл бор
4. Ауада жанатын сілтілік металл натрий
5. Қанның құрамына кіретін металл кальций
|
|
4-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1. Тыңайтқыш ретінде қолданылатын сілтілік металл калий
2. Реттік номері 15тең бейметалл көміртек
3. Сұйық металл сынап
4. Металлургияны грек тілінен аударғандағы қазақша баламасы «металдарды жасау»
5. Минералды тыңайтқыштардың құрамына кіретін бейметалдар азот, сутек
|
|
1-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1.Өнеркәсіптің негізгі металы темір
2. Металдардың кернеу қатарын Д.И.Менделеев жасады
3. Тайқазан 7 металдан құйылған, ол қандай металдар?
4. Алғашқы көмекке пайдаланатын бейметалл хлор
5. Ең қатты металл хром
|
|
2-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1. Коэффициент атомдар санын көрсетеді
2. Азотты ашқан ағылшын ғалымы Резерфорд
3. Қальцийді «Салқын сумен» жандыруға болады
4. Индекс молекула санын көрсетеді
5. Мырыш сульфидінің жарық шығаратын қабілеті бар
|
|
3-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1.Ең жеңіл металл натрий
2. Ең ауыр металл осмий
3. ІІІтоптың негізгі топшасындағы
2-периодта орналасқан бейметалл бор
4. Ауада жанатын сілтілік металл натрий
5. Қанның құрамына кіретін металл кальций
|
|
4-топ
Сұрақтар
|
«Иә» немесе «жоқ»
|
1. Тыңайтқыш ретінде қолданылатын сілтілік металл калий
2. Реттік номері 15тең бейметалл көміртек
3. Сұйық металл сынап
4. Металлургияны грек тілінен аударғандағы қазақша баламасы «металдарды жасау»
5. Минералды тыңайтқыштардың құрамына кіретін бейметалдар азот, сутек
|
|
І топ: Айналуларды жүзеге асырыңдар
Ca → CaO → Ca(OH)2 → CaCO3 → Ca(HCO3)2→ CaCO3
ІІ топ Айналуларды жүзеге асырыңдар
Fe→ FeCl2 → Fe(OH)2 → Fe(OH)3 → Fe2O3 → Fe
ІІІ топ: Айналуларды жүзеге асырыңдар
Al → Al2O3 → AlCl3 → Al(OH)3 → Al(NO3)3→ Al
ІV топ: Айналуларды жүзеге асырыңдар
CO2 →CaCO3→CaO→CaSiO3→H2SiO3 → SiO2
Саған сабақтан бәрінен де не ұнады?
Сен нені үйрендің?
Бұрын істей алмағандарыңнанқазір нені істей аласың?
Нені жақсырақ істей аласың?
Қаншалықты жақсы?
Оқытудың қай бөлігі сен үшін барынша тиімді болды?
Егер дәл осы сабақты басқа күні өткізетін болса нені өзгертер едің?
Неліктен өзертер едің?
|
|
Саған сабақтан бәрінен де не ұнады?
Сен нені үйрендің?
Бұрын істей алмағандарыңнанқазір нені істей аласың?
Нені жақсырақ істей аласың?
Қаншалықты жақсы?
Оқытудың қай бөлігі сен үшін барынша тиімді болды?
Егер дәл осы сабақты басқа күні өткізетін болса нені өзгертер едің?
Неліктен өзертер едің?
|
|
Саған сабақтан бәрінен де не ұнады?
Сен нені үйрендің?
Бұрын істей алмағандарыңнанқазір нені істей аласың?
Нені жақсырақ істей аласың?
Қаншалықты жақсы?
Оқытудың қай бөлігі сен үшін барынша тиімді болды?
Егер дәл осы сабақты басқа күні өткізетін болса нені өзгертер едің?
Неліктен өзертер едің?
|
|
Саған сабақтан бәрінен де не ұнады?
Сен нені үйрендің?
Бұрын істей алмағандарыңнанқазір нені істей аласың?
Нені жақсырақ істей аласың?
Қаншалықты жақсы?
Оқытудың қай бөлігі сен үшін барынша тиімді болды?
Егер дәл осы сабақты басқа күні өткізетін болса нені өзгертер едің?
Неліктен өзертер едің?
|
|
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5» 9-11 балл- «4» 8балл- «3»
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5» 9-11 балл- «4» 8балл- «3»
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5» 9-11 балл- «4» 8балл- «3»
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5» 9-11 балл- «4» 8балл- «3»
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5» 9-11 балл- «4» 8балл- «3»
Оқушының аты-жөні______
Орындалатын тапсырмалар
|
Балдар
|
«Иә»немесе «жоқ»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Кім жүйрік»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
«Академиялық дау-дамай»
Әрбір дұрыс жауапқа -1 балл
|
|
12-15 балл-«5» 9-11 балл- «4» 8балл- «3»
Достарыңызбен бөлісу: |
