Жануарлар экологиясы
оЫі§аиіз - щүбәсіз, міндетгі) немесе н а ғ ы з тоғышар және ф а к у л ь т а т и в (лат. /асиһаііу-
жүктеу/скачать 12,6 Mb. Pdf көрінісі
|
жануарлар экологиясы
| оЫі§аиіз
- щүбәсіз, міндетгі) немесе н а ғ ы з тоғышар және ф а к у л ь т а т и в (лат. /асиһаііу- мүмкін) немесе ы қ т и м а л тоғышар деп бөледі. Нағыз тоғышарлар тек қана тоғышарлық жолмен тіршілік етеді, олар ие ағзаның денесінен тыс ортада тіршілік 74 ете алмайды. Ыктимал тоғышарлар ие ағзаның денесінде тоғьпиарлық тіршілік етеді, ал еғер қажет болса ие ағзасыз табиғи сыртқы ортада да өмір сүре алады. Тоғышарлардың денесінде тоғышарлықпен тіршілік ететін жануарлар да кездеседі. Олар ү с т е м т о г ы ш а р л а р деп аталады. Ие ағза тоғышарды тек қорекпен ғана емес сонымен қатар тіршілік ететін орьгажай, микроклимат, қорғаныш міндетін атқаратындықтан ие ағзаға тоғышар қаншалықты айрылмастай қарьгм- қытынаспен бейімделсе, соншалықгы тоғышардың өсіп өніп, ұрпақ шашуына колайлы жағдай туады. Тоғышар мен иенің арасьшда тығыз байланыс жасалуы екі жакты сұрыпталу, басқаша айтқанда, екеуі де бір-бірінің әсерінен корғанута бейімделу бағытында жүріледі. Тоғышарлар иесін өлімғе тез ұшыратпай, оның денесінен өзінің қажеттілігін ұзақ уақыт бойында толык қанымдап пайдаланса бұл тоғышарға тиімді. Сондықтан тоғышардың жыртқыштан айьфмашылыгы-ол иесін көбінесе өлімге ұшьфатпайды, ұзақ уақыт пайдаланып калжыратады. Ие ағзада да тоғышарға қарсы бейімделулер пайда болатындыктан тоғышар ұзақ уакытпен денесінде болуьгаың нәтижесінде тоғышардьщ әсеріне сезімтаддығы бәсеңдейді. Ие мен паразиттің арасында алғаш шиеленіскен кайшылық түрінде басталған қарым- катынас эволюциялық даму барысында жұмсарьш, кейде тіпті бейтараптыққа, немесе өзара тиімді катынастың түріне # айналады. Эволюция барысында осылайша өзара «райласып» жұмсарған ие мен тоғышар қатынасының мысалы ретінде Африка киіктері мен олардың қанында тоғышарлық тіршілік етепн трипаносома атты қарапайым жүктеу/скачать 12,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|