Жаратылыстану факультеті
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
Дана Офд (копия)
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы: Шеткі және орталық жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі және дамуы Қабылдаған:Умиров Бауыржан Орындаған:Фархат Дурдана Тобы:ЖМА-211
- Шеткі және орталық жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі және дамуы Орталық жүйке жүйесі
|
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті Жаратылыстану факультеті Математика мұғалімдерін даярлау кафедрасы БӨЖ Тақырыбы: Шеткі және орталық жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі және дамуы Қабылдаған:Умиров Бауыржан Орындаған:Фархат Дурдана Тобы:ЖМА-211 Шеткі және орталық жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі және дамуы Орталық жүйке жүйесі (лат. systema nervosum centrale) – адам мен жануарлардың жүйке жасушалары (нейрондар) мен оның өсінділерінен тұратын жүйке жүйесінің ең негізгі бөлігі. Орталық жүйке жүйесі омыртқасыз жануарларда бір-бірімен тізбектеле орналасқан жүйке түйіндерінен (ганглийлерден), ал омыртқалы жануарларда жұлын мен мидан тұрады. Тірі организмді құрайтын түрлі органдар жүйелерінің қызметтерін үйлестіріп, реттеп отырады. Осы қызметтерді Орталық жүйке жүйесі жұлын жүйкелері (31 жұп) мен ми жүйкелері (12 жұп) арқылы атқарады. Бұл жүйкелер омыртқааралық және вегетативтік жүйке түйіндерімен бірге шеткі жүйке жүйесін құрады. Әр түрлі рецепторлардан тітіркену процесінде пайда болатын жүйке импульстары орталыққа тепкіш (афферентік) жүйке талшықтары арқылы Орталық жүйке жүйесіне келеді. Бұл жерде импульс мәліметтері өңделіп, Орталық жүйке жүйесінің орындаушы бөлімдері – орталықтан тепкіш (эфференттік) жүйке талшықтары арқылы “бұйрықты” тиісті орнына жеткізеді. Нәтижесінде Орталық жүйке жүйесінің ең негізгі қызметі – рефлекстің жүзеге асуын қамтамасыз етеді. Орталық жүйке жүйесінің қалыптасуы – Орталық жүйке жүйесінің өз ішіндегі, сондай-ақ, оны организмнің барлық органдары және тіндерімен байланыстыратын өткізгіш жолдардың пайда болуына әкеледі. Орталық жүйке жүйесінде сомалық (анималдық) және вегетативтік жүйке жүйелерінің орталықтары орналасқан. Сомалық жүйке жүйесі сыртқы тітіркендіргіштерді қабылдайды және қаңқа бұлшық еттерінің қызметін басқарады, ол организмнің қимыл-қозғалысын, сыртқы ортада бір жерден екінші жерге жылжуын қамтамасыз етеді. Орталық ми қыртысында орналасқан – айқын шектелген шекарасы жоқ, ядро және шашыраған бөліктерден тұрады. Ми қыртысынан шыққан импульстер ми сабауы мен жұлындағы қозғалтқыш ядролар арқылы бұлшық еттерді қозғалысқа келтіреді. Вегетативтік жүйке жүйесі ішкі органдардың қызметін, зат алмасуды, өсіп-өну процестерін реттейді. Вегетативтік жүйке жүйесінің парасимпатикалық бөлігінің орта ми көпірінде, ортаңғы және сопақша мида, жұлынның сегізкөздік бунағында; симпатикалық бөлігінің орталық жұлынның VІІІ мойындық, І – XІІ кеуделік, І – ІІ белдік бунағында орналасқан. Аталған екі бөліктің де қызметін біріктіріп басқаратын жоғ. вегетативтік орталық – мидың сұр затының құрамында болады. Адам мен жануарлардың ми сыңарларының қыртысы және қыртыс асты (базальді) ядролары Орталық жүйке жүйесінің жоғары дәрежелі жүйке қызметін іске асыратын орталығы болып табылады. Адамның мінез-құлқы, оның санасы мен ақыл-ойының ең күрделі көріністері осы ми қыртысындағы шартты рефлекстер арқылы іске асады Орталық және шеткі жүйке жүйесі: құрылымы мен функциясы түрлі майдандарда жүйке жүйесінің дұрыс жұмыс істеуі толық адам өмірі үшін маңызды болып табылады. адам жүйке жүйесінің ағзасының ең күрделі құрылым болып табылады. Биологиялық жүйке жүйесінің ғылым ретінде белгіленеді күрделі байланыс желісі, жүйке жасушаларының өздері орнына байланысты, орталық және перифериялық бөлінеді. Бірінші ми және жұлынның орналасқан ұяшықтарды біріктіреді. Бірақ тыс орналасқан жүйке тіні, перифериялық жүйке жүйесі (ПНС) қалыптастырады. Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) Ақпаратты өңдеу және беру негізгі функцияларды жүзеге асырады, қоршаған ортамен өзара іс-қимыл. жүйке жүйесі рефлекстік принципі бойынша жұмыс істейді. Reflex - нақты орган тітіркенуі жауап болып табылады. Тікелей осы процесінде мидың жүйке жасушалары қатысады. ПНС нейрондық ақпаратты алғаннан кейін, олар ол өңделеді және атқарушы органда импульс жіберіледі. барлық ерікті және жасалған осы принципіне сәйкес , еріксіз қимылдар жұмысты (когнитивтік функциясы) сезеді, ойлау және есте сақтау, және т.б. көрсетіледі. D. жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|