Жаратылыстану және математика

жүктеу/скачать 2,34 Mb.

бет	4/21
Дата	12.03.2018
өлшемі	2,34 Mb.
	#38429

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 21

Апта 14
Апта 15

Апта 13

1 кредит сағат (№13 дәріс)

Тақырып: «Қатты дене механикасы»

Дәрістің мазмұны: Еркін бөлшектің импульсы мен энергиясы. Релятивистің механикадағы

сақталу заңдары. Эйнштейн формуласы. Энергия мен импульстың байланысы.

Әдебиет: [1] 2§4.1 217 бет; §21 286 бет; §22 193 бет;

№25 ОЖСӨЖ мазмұны: Инерция тензоры.

Әдебиет: [1] 2§5; [3] 2§8;

СӨЖ мазмұны: Тұйықталған релятивистік жүйе үшін импульстың сақталу заңы.

Әдебиет: [1] 2§5; [3] 2§9;
2 кредит сағат (№ 13 практика)

Тақырып: «Қатты дене механикасы»

Әдебиет: [32] 1.319; 1.320-1.322; 1.325- 1.327

№26 ОЖСӨЖ мазмұны: Қатты дене айналысының теңдеуі.

Әдебиет: [1] 4.1 269бет; [32] 1.318; 1.323; 1.324; 1.328

СӨЖ мазмұны: Эйнштейн формуласы

Әдебиет: [32] 1.334- 1.337

Апта 14

1 кредит сағат (№14 дәріс)

Тақырып: «Тұтас орта механикасы»

Дәрістің мазмұны: ИЕСЖ жылдамдықтарды қосу заңы. ИЕСЖ үдеу. ИЕСЖ күштер. ИЕСЖ

сақталу заңдары.

Әдебиет: [2] 6§39; [3] 7 тар; [4] 6§16-22

№27 ОЖСӨЖ мазмұны: Кернеулік тензоры.

Әдебиет: [1] 2§5; [3] 2§8;

СӨЖ мазмұны: ИЕСЖ қозғалыс. Жердің айналуының жер бетіндегі қозғалыстарға әсері.

Әдебиет: [4] 7§48; [5] 5§29; [6] 3§3-4
2 кредит сағат (№ 14 практика)

Тақырып: «Тұтас орта механикасы»

Әдебиет: [11] 6.4-6.7; 6.10, 6.14.

№28 ОЖСӨЖ мазмұны: Кинетикалық энергия өзгерісі.

Әдебиет: [1] 4.1 269бет; [32] 1.318; 1.323; 1.324; 1.328

СӨЖ мазмұны: ИЕСЖ жылдамдық пен үдеуді есептеу

Әдебиет: [11] 6.1-6.3

Апта 15

1 кредит сағат (№15 дәріс)

Тақырып: Идеал сұйық қозғалысының теңдеуі.

Дәрістің мазмұны: Эквиваленттілік принцпі. ИЕСЖ Лагранж және Гамильтон

функцияларының түрі.

Әдебиет: [2] 6§39

№29 ОЖСӨЖ мазмұны: Томсон теоремасы.

СӨЖ мазмұны: ЖСТ туралы түсініктер

Әдебиет: [1] 2§.; [3] 290-300 бет;
2 кредит сағат (№ 15 практика)

Тақырып: Бақылау жұмысы «Динамиканың кейбір есептері»

Әдебиет: [32] 1.319; 1.320-1.322; 1.325- 1.327

№30 ОЖСӨЖ мазмұны: Тұтқыр сұйық

Әдебиет: [11] 6.12; 6.13; [32] 1.134; 1.141;

СӨЖ мазмұны: Қортынды
Әдебиеттер тізімі

1. В.В.Мултановский Курс теоретической физики ч.1,Москва «Просвещение» 1988

2. Л.Д. Ландау и Е.И. Лифшин Механика изд. «физ-мат литературы» 1973

3. Н.И. Жирнов Классическая механика М. «Просвещение» 1980

4. И.И. Ольховский. Курс теоретической механики для физиков М. Наука. 1970

5. Яблонский А.А. Курс теоретической механики. Высшая школа. 1971

6.Коммодемьянский А.А. Курс теоретической механики. М. 1955

7. В.В.Петкевич Теоретическая механика Изд « Наука" Москва 1981

8. С.П. Стрелков Механика М, «Наука» 1965

9. Н.В. Бутенин Введение в аналитическую механику

10. Волькенштейн. В.С «Сборник задач по общему курсу физики» Наука. 1985.

11. Цедрик М.С. «Сборник задач по общему курсу физики» М.Просв. 1989.

12. Мещерский И.В. Сборник задач по теоретической механике. М. Наука 1981

Қосымша әдебиеттер:

13. Кильчевский Н.А. «Курс теоретической механики», том I, М.: Наука, 1972, 456с.

Арнольд В.И. «Математические методы классической механики», М.: Наука, 1989, 472с.
Бухгольц Н.Н. «Основной курс теоретической механики», часть I, М.: Наука, 1972, 468с.
Бать М.И., Джанелидзе Г.Ю., Кельзон А.С. «Теоретическая механика в примерах и задачах», том II, М.: Наука, 1975, 608с.
Кепе О.Э. «Сборник коротких задач по теоретической механике», М.: Высшая школа,

1989, 368с.

Савельев И.В. «Основы теоретической физики», том I, М.: Наука, 1991, 496с.
Конспект лекций по механике, записанный на диске. Составила доц. Мымрина Н.В.
Матвеев А.Н. «Механика и теория относительности». М.: Высшая школа, 1976, 416с.
Савельев И.В. «Курс общей физики».Т.1. Механика. М.: Наука, 1982, 262с.
Ландсберг Г.С. «Элементарный учебник физики». Т.1. М.: Наука, 1985, 377с.
БКФ «Механика». Т.1. М.: Наука, 1983, 448с.
Трофимова Т.И. «Курс физики». М.: Высшая школа, 2002, 432с.
Яворский Б.М., Детлаф А.А. «Справочник по физике». М.: Наука, 1974,943с.
Лили С. «Теория относительности для всех». М.: Мир, 1998, 503с.
Митянок В.В. «Специальная теория относительности». Минск,1983, 95с.
Петров А.З. «Новые методы в ОТО». М.: Наука, 1996, 495с.
Архангельский М.М. «Механика».М.: Просвещение, 1975, 424с.
Савельев И.В. «Сборник вопросов и задач по общей физике». М.: Наука, 2004, 289с.
Истеков К.К. «Курс теоретической физики», Алматы: Print – S, 2005, 580с.
Гернет М.М. «Курс теоретической механики», М.: Высшая школа, 1987, 344с.
Улитин Н.С., Першин А.Н., Лауенбург Л.В. «Сборник задач по технической физике», М. Высшая школа, 1978, 399с.
Жаппаров.Теориялық механика бойынша есептер жинағы

3. «Классикалық механика» пәні бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі

№	Жұмыс түрлері	Әдебиеттер	Тексеру формасы	Тексеру мерзімі	Балдар
№	Жұмыс түрлері	Әдебиеттер	Тексеру формасы	Тексеру мерзімі	Макси- мум		айыппұл
1	Байланыс және оның жіктелуі. Байланыс түрлері. (ОЖСӨЖ №1)	[2] §7 ; [4] §25 [5] 5.§23, 41 [6] 4.§22 [7] 4.§1 § 1.2, 1.3 [1]	жазбаша, ауызша	1 апта	100	70
2	Қозғалыс теңдеулері және бастапқы шарттар. Қозғалыс теңдеуін интегралдаудың дербес жағдайлары (СӨЖ №1)	II тарау [ 1], §4 [ 2] §5 [ 2]	жазбаша, ауызша	2 апта	100	70
3	Айналатын денелердің тепе теңдік шарттары. Күш моменті. (ОЖСӨЖ №4)	[ 32], 27-32	жазбаша, ауызша	3 апта	100	70
4	Диссипативтік күштер үшін Лагранж теңдеулері (ОЖСӨЖ №7)	[31] 6 § 30	жазбаша, ауызша	4 апта	100	70
5	Ауырлық күші өрісінде қозғалатын денелер үшін Лагранж және Гамильтон функцияларын құру (ОЖСӨЖ№10)	[ 2] 1-4	жазбаша, ауызша	5 апта	100	70
6	Импульс моментінің сақталу заңы (ОЖСӨЖ №11)	[1] §22; [31] 5§ 22	жазбаша, ауызша	6 апта	100	70
7	Еркіндік дәрежесі бірнеше аз тербелістер. (ОЖСӨЖ №15)	7§26 [ 1]; [2] 5§ 23; [14] 5§19;	жазбаша, ауызша	8 апта	100	70
8	Резерфорд формуласын қорыту. (ОЖСӨЖ №21)	3§19 [ 2]; [4] 4§23;	жазбаша, ауызша	11 апта	100	70
9	Лоренц түрлендірулерінен шығатын салдар (ОЖСӨЖ №23)	[1] 2§2; [19,20] §15-18; [21] §64-71; [23] §11.2-11.4	жазбаша, ауызша	12 апта	100	70
10	Өріс. Тұйықталған релятивистік жүйе үшін энергияның сақталу заңы. (ОЖСӨЖ №25)	[1] 2§5; [3] 2§8;	жазбаша, ауызша	13 апта	100	70
11	Жеке тапсырма №1 «Аналитикалық механика» тарауы бойынша есеп шығару	[10,11,12]	жазбаша	7 апта	100	70
12	Жеке тапсырма №2 «Релятивистік динамика» тарауы бойынша есеп шығару	[10,11,12]	жазбаша	14 апта	100	70
13	Коллоквиум: «Аналитикалық механика»	[1 - 9]	ауызша	7 апта	100	70
14	Коллоквиум: «Динамиканың кейбір есептері»	[1 - 9]	ауызша	12 апта	100	70
15	Коллоквиум: «Релятивистік динамика және ИЕСЖ»	[1 - 9]	ауызша	15 апта	100	70
16	Бақылау жұмысы: «Аналитикалық механика»	[10,11,12]	жазбаша	7 апта	100	70
17	Бақылау жұмысы: «Динамиканың кейбір есептері»	[10,11,12]	жазбаша	15 апта	100	70
18	Рефераттарды қорғау	Қосымша әдебиеттен	жазбаша	14 апта	100	70
19	«Гироскоптар» тақырыбына ғылыми практикалық конференция	Қосымша әдебиеттен	жазбаша	15 апта	100	70

4. «Классикалық механика» пәнінің оќу-әдістемелік ќамту картасы.

№	Әдебиет атауы	Қамтылуы				Ескерту
№	Әдебиет атауы	Кітап ханада	Кафедрада	% үлесі	Электрондық түрі
1	2	3	4	5	6	7
1	Курс теорети. физики Мултановский В.	120	0	100	0	жоқ
2	Классическая механика Жирнов Н.И.	92	0	100	0	Жоқ
3	Курс теор. механики Гернет М.М.	2	0	0	0	жоқ
4	Механика Ландау Л.Д. Лифшиц Е.М.	1	0	0	0	0
5	Сборник задач по общему курсу физики Цедрик М.С.	20	0	100	0	0
6	Сборник задач по общему курсу физики Волькенштейн В.С.	0	1	0	0	Оқузалында көшірме жасайды
7	Мещерский И.В. Сборник задач по теоретической механике.	15	0	50	0	0
8	«Классикалық механика» курсы бойынша электрондық оқулық				+	305, 102

5. Дәріс сабақтарының мазмұны

№1 дәріс. Тақырып: «Күштер табиғаты»

Дәрістің мазмұны: Өрістік күштер: потенциальдық күштер, жалпыланған потенциальдық күштер. Диссипативтік күштер. Байланыс реакциясы күштері. Байланыс және оның жіктелуі. Байланыс түрлері. Жалпылама потенциальдық күштердің өлшем бірліктері

Әдебиет: [2] §1,2 ; § 1.2, 1.3 [1], [2] §7 ; [4] §25 [5] 5.§23, 41 [6] 4.§22 [7] 4.§1

§ 1.2, 1.3 [1]

№2 дәріс. Тақырып: «Виртуальды орынауыстыру принцпі»

Дәрістің мазмұны: Виртуальды орынауыстыру түсінігі. Изохоралық вариация. Виртуальды

орынауыстыру принцпінің формуласын қорыту. Статиканың жалпы теңдеуі. Конфигурация

кеңістігі. Жалпылама күш. Жалпылама жылдамдық.

Әдебиет: [1] §19; [3] § 27 [4] 5 § 24 [5] 17 § 113-116

[1] 6 §19 ; [5] 18.§119-120, 41 [7] 32.§174-175

3 дәріс. Тақырып: «Даламбер –Лагранж принцпі. Лагранж теңдеуі»

Дәрістің мазмұны: Даламбер принцпі. Идеал байланыстары бар жүйе динамикасының

жалпы теңдеуі. Лагранж теңдеуі. Екінші текті Лагранж теңдеуін қорытып шығару. Лагранж

теңдеуін құру тәсілдері

Әдебиет: [1] §20; [7] 4 § 7 , [5] 5 § 26 [8] 30 § 166,177

5] 19.§125,126,128; [7] 8.§3

№4 дәріс. Тақырып: «Лагранж теңдеуі»

Дәрістің мазмұны: Лагранж функциясы. Потенциальдық күштер үшін Лагранж теңдеулері.

Жалпылама потенциальдық күштер үшін Лагранж теңдеулері. Диссипативтік күштер үшін

Лагранж теңдеулері

Әдебиет: [1] §21; [3] § 29 , [31] 6 § 30 [31] 6 § 30

№5 дәріс. Тақырып: «Сақталу заңдары және Лагранж теңдеуі»

Дәрістің мазмұны: Жүйенің Гамильтон функциясы. Жалпыланған энергияның өзгерісі

туралы теорема. Лагранж теңдеулерінің бірінші ретті интегралдары. Циклдік координаталар.

Жалпыланған түрдегі кинетикалық энергия

Әдебиет: [1] §22; [5] 10§ 131,133 , [31] 6 § 30 [1] §22; [4] § 30 , [7] 7 § 6.2

№6 дәріс. Тақырып: «Сақталу заңдары және уақыт пен кеңістіктің симметриялығы»

Дәрістің мазмұны: Уақыттың біртектілігі және энергияның сақталу заңы. Кеңістіктің

біртектілігі және импульстың сақталу заңы. Импульс моментінің сақталу заңы.

Тұйықталмаған жүйелердегі сақталу заңдары

Әдебиет: [1] §22; [31] 5§ 22 [1] §22; [31] 5§ 22

№7 дәріс. Тақырып: «Гамильтонның канондық теңдеулері»

Дәрістің мазмұны: Лагранж формализмі. Лагранж теңдеуінен Гамильтон теңдеуін қорытып

шығару. Фазалық кеңістік. Пуассон жақшалары. Гамильтон принцпі. Экстремаль әсер

принципінен Лагранж теңдеуін қорытып шығару

Әдебиет: [1] §23,24; [2] 7§ 40,42 ; [3] 7§ 33,34 [4] 9§ 42,44 [5] 10§ 138

№8 дәріс. Тақырып: «Механикалық жүйелердің аз тербелістері»

Дәрістің мазмұны: Біртекті қозғалыс. Финиттік, инфиниттік қозғалыс. Еркіндік дәрежесі

бірге тең еркін тербелістер. Еркіндік дәрежесі бірнеше аз тербелістер.

Әдебиет: [1] 7§25; [3] 5§ 21 ; [3] 3§13; 6§ 38 7§26 [ 1]; [2] 5§ 23; [14] 5§19;

№9 дәріс. Тақырып: «Симметриялы – центрлік өрістегі қозғалыс»

Дәрістің мазмұны: Екі дене есебі, келтірілген масса. Массалар центрі. Симметриялы

центрлік өрістегі қозғалыс. Бірөлшемді эффективті потенциаль.

Әдебиет: [1] 8 [3] 4§ 14,18 ; [4] 3§12; 6§ 38 7§26 [ 1]; [2] 5§ 23; [14] 5§19;

№10 дәріс. Тақырып: «Симметриялы – центрлік өрістегі қозғалыс»

Дәрістің мазмұны: Кеплер есебі. Кеплердің І заңы. Симметриялы – центрлік өрістегі аспан

денелерінің траекториясы. Кеплердің ІІ заңы. Кеплердің ІІІ заңы. Аспан денелерінің

қозғалысы.

Әдебиет: 1§27 [ 1]; [2] 3§ 15; [3] 4§19; [4] 2§8; [5] 6§76

№11 дәріс. Тақырып: «Симметриялы – центрлік өрістегі қозғалыс»

Дәрістің мазмұны: Бағытталған арақашықтық формуласын қорыту. Атомды планетарлық

моделі. Бөлшектердің шашырауы. Атомның қозғалмайтын ядросы өрісіндегі α

бөлшектердің траекториясының теңдеуі. Резерфорд формуласын қорыту. Кеплердің ІІІ заңы.

Аспан денелерінің қозғалысы

Әдебиет: [2] 3§ 18,20; [3] 4§21,22; [4] 3§13,14; [4] 2§8;

№12 дәріс. Тақырып: «АСТ негіздері»

Дәрістің мазмұны: АСТ пайда болуы. Эйнштейн постулаттары. Лоренц түрлендірулері.

АСТжылдамдықтарды қосу заңы. Лоренц түрлендірулерінен шығатын салдар. Жарық

жылдамдығын анықтау тәжірибелері.Майкельсон Морли тәжірибелері.

Әдебиет: [1] 2§1; [3] 7§33-40; [19,20] §11-14; [21] §62-71; [22] §74

[1] 2§2; [19,20] §15-18; [21] §64-71; [23] §11.2-11.4 [19,20] §11-14;[21] §62-71; [22] 74

№13 дәріс. Тақырып: «Релятивистік динамика»

Дәрістің мазмұны: Еркін бөлшектің импульсы мен энергиясы. Релятивистің механикадағы

сақталу заңдары. Эйнштейн формуласы. Энергия мен импульстың байланысы. Өріс.

Тұйықталған релятивистік жүйе үшін энергияның сақталу заңы. Тұйықталған релятивистік

жүйе үшін импульстың сақталу заңы.

Әдебиет: [1] 2§4.1 217 бет; §21 286 бет; §22 193 бет; [1] 2§5; [3] 2§8;

№14 дәріс. Тақырып: «ИЕСЖ қозғалыс»

Дәрістің мазмұны: ИЕСЖ жылдамдықтарды қосу заңы. ИЕСЖ үдеу. ИЕСЖ күштер. ИЕСЖ

сақталу заңдары. ИЕСЖ қозғалыс. Жердің айналуының жер бетіндегі қозғалыстарға әсері.

Әдебиет: [2] 6§39; [3] 7 тар; [4] 6§16-22 [4] 7§48; [5] 5§29; [6] 3§3-4

№15 дәріс. Тақырып: «ИЕСЖ қозғалыс»

Дәрістің мазмұны: Эквиваленттілік принцпі. ИЕСЖ Лагранж және Гамильтон

функцияларының түрі. ЖСТ туралы түсініктер

Әдебиет: [2] 6§39 [1] 2§.; [3] 290-300 бет;
«Классикалық механика» пәні бойынша глоссарий

№	Орысша	Қазақша	Ағылшынша
1	Механика	Механика	Mechanics
2	Движение	Қозғалыс	Movement (motion)
3	Перемещение	Ауыспалылық	Transference, shift
4	Пространство	Кеңістік	Space
5	Время	Уақыт	Time
6	Скорость	Жылдамдық	Velocity
7	Ускорение	Тездету	Acceleration
8	Вектор	Вектор	Vector
9	Закон	Заң	Law
10	Масса	Көпшілік	Mass
11	Импульс	Күш	Impulse
12	Сила	Күш	Strength, power
13	Момент импульса	Күш кезең	Moment impulse
14	Момент силы	Күш кезең	Moment power
15	Момент инерции	Селқостық кезең	Moment
16	Работа	Жұмыс	Work
17	Энергия	Энергия	Energy
18	Мощность	Қуаттылық	Power
19	Колебание	Тербелу	Oscillation
20	Волна	Толқын	Wave
21	Виртуальное перемещение	Виртуалды ауыспалылық	Virtual transference, shift
22	Связи	Байланыстың	Communications(Connections)
23	Уравнение	Теңдеу	Equation
24	Классическая механика	Классикалық механика	Classical mechanics
25	Функция	Функция	Function
26	Закон сохранения	Сақтау заң	Law of preservation
27	Каноническое уравнение	Каноникалық теңдеу	Initial equation
28	Степень свободы	Дәреже бостандық	Degree of freedom
29	Поле	Дала	Field
30	Релятивистская динамика	Релятивистік динамика	Relativistic dynamics (changes)

6. Практикалық сабақтардың жоспары.

№	Практикалық сабақтың тақырыбы	Мазмұны	Апта	Әдебиет
1	Қозғалыс теңдеулері	Қозғалыс теңдеулері және бастапқы шарттар. Қозғалыс теңдеуін интегралдаудың дербес жағдайлары. Траекторияның теңдеулері. Тракторияларды қозғалыс теңдеулері бойынша салу.	1 апта	§2 (1,2) [12] II тарау [ 1], §4 [ 2] §5 [ 2], [34]
2	Материалдық нүкте динамикасы	Ньютон заңдары. Күштер табиғаты. Теңәсерлі күш. Қозғалыс теңдеуін интегралдау арқылы жылдамдықты, орынауыстыруды табу.	2 апта	§3 (1,2) [12], [34]
3	Виртуальды орынауыстыру принцпі	Статиканың жалпы теңдеуі. Виртуальды жұмыс туралы түсінік. Жалпыланған координата. Жалпыланған жылдамдық	3 апта	§10.18-10.20 16], [ 33] 1.1-1.18
4	Байланысқан жүйелердің қозғалысыс	Үйкеліс күші ескерілетін байланысқан жүйелердің қозғалысы. Блоктағы үйкеліс күші ескерілетін байланысқан жүйелердің қозғалысы	4 апта	[ 12], 20.1 -20.4[ 11] 4.6-4.23 § 4.26 [11], [34]
5	Лагранж және Гамильтон функцияларының түрлері	Жүйенің Гамильтон функциясы. Жалпыланған энергияның өзгерісі туралы теорема. Ауырлық күші өрісінде қозғалатын денелер үшін Лагранж және Гамильтон функцияларын құру. Гамильтон теңдеуінің интегралдары	5 апта	[ 2] §22.1, 22.2; 23.2-23.4[ 2] 1-4
6	Екінші текті Лагранж теңдеулері	Потенциалдық күштер үшін Лагранж теңдеулері Диссипативтік күштер үшін Лагранж теңдеулері	6 апта	[ 17] §20 5.1- 20 5.5; 20.6.1-6.3 [ 2] 21.1-21.6, 24.2; 24.3
7	Бақылау жұмысы «Аналитикалық механика»		7 апта	[32] 1.319; 1.320-1.322; 1.325- 1.327
8	Пуассон жақшалары	Пуассонның фундаменталь жақшалары. Екі әртүрлі функциялар үшін Пуассон жақшаларын құру	8 апта	[2] 1-4 177 бет §23.1 [ 1] , §1-3[ 3
9	Бір еркіндік дәрежелі аз тербелістер	Нормаль тербелістер. Көп өлшемді механикалық жүйе тербелістері	9 апта	[17] 21.1-15; [18] 54.1-4; [1] 26.2, 26.3 §26.1[ 1] , §43[ 2] , §44[ 2]
10	Кеплер есебі	І және ІІ ғарыштық жылдамдық тарды есептеу. Кеплер заңдарына есептер шығару. ланеталардың орбитасын есептеу	10 апта	[1] 27.1-2; [2] 1-3 56бет; [1] 236 бет № 27.4; 27.5;
11	Резерфорд есебі	Әртүрлі бөлшектер үшін бағытталған Арақашықтықты есептеу. Бөлшектердің шашырау теориясы негіздері. Шашыраудың эффективтік қимасын анықтау. Резерфорд формуласы	11 апта	[1] 236 бет № 7.5; [1] 28.1-2; [2] 1-3 77 бет
12	АСТ негіздері	Жылдамдықтары қосу заңдылықтары. Лоренц түрлендірулері және одан шығатын салдар	12 апта	[11] 7.1-20; §17.1, 17.2, 17.8 [ 9]
13	Релятивистік динамика	Релятивистік масса. Релятивистік импульс. Эйнштейн формуласы.	13 апта	[32] 1.319; 1.320-1.322; 1.325- 1.327 [32] 1.318; 1.323; 1.324; 1.328 [32] 1.334- 1.337
14	ИЕСЖ қозғалыс	ИЕСЖ жылдамдықтарды қосу заңы. ИЕСЖ үдеу. ИЕСЖ күштер. ИЕСЖ сақталу заңдары.	14 апта	[11] 6.4-6.7; 6.10, 6.14.
15	Бақылау жұмысы «Динамиканың кейбір есептері»		15 апта	[32] 1.319; 1.320-1.322; 1.325- 1.327

7. Практикалық сабақтар үшін әдістемелік нұсқаулар Практикалық (семинарлық, студиялық) сабақтарға әдістемелік нұсқаулар

- тақырып

- мақсаты

– негізгі сұрақтар

- әдістемелік нұсқаулар

- пайдаланатын әдебиет
Оқу материалын меңгеру үшін әртүрлі жолдарды пайдаланған тиімді. Практикалық сабақтар төрт компоненттен тұрады: дәрісханадағы жұмыс, үй жұмысы, жеке жұмыс және бақылау жұмысы. Барлық компоненттерде де есеп шығарылуы тиісті.

Есеп шығару дегеніміз – берілген кестелік шамалар арқылы, белгісіз шаманы анықтау.

Салыстырмалы түрде есепті жеңіл шығару үшін, есепті шығарудың стандартты ретін ұстауларын қажет етеді:

Есепті мұқият оқып шығып, оның математикалық шарттарын жазып алу керек. Сонымен бірге бірдей шамаларды ұқсас әріптермен белгілеу керек. (Бір шаманың әр түрлі мәндерін индекстері әр түрлі бір әріппенен белгілейді, ал бірдей индекстермен бірдей объектіге (күйге) қатысты әріптерді белгілейді.
Барлық берілген шамаларды бір өлшем бірліктер жүйесіне көшіру қажет. Бұл жағдайда нәтижені есептеу керек емес. Себебі, әрбір жауапқа әрекеттердің бөлігін қойған кезде, басы артық болуы мүмкін, есептің шартында және жауабында физикалық шамаларды олардың аттарымен жазу керек. Әрекеттерді орындаған кезде, барлық шамалар өлшемділіктеріменен қойылады.
Қажетті тұрғызулармен суреттерді жасаңыздар.
Есептің шартын ойлаңыздар. Есепте қандай процестер жүзеге асады және олар қандай заңдылықтарға бағынады. Есепті шығару жолының мысалын көрсетіңдер. Бұл жағдайда белгісіз шама – сізді алға жетелейді, ал белгілі – есепті шығарудың белгілі тәсілін ойыңызға түсіреді.
Анықталатын шама енетін сәйкесті өрнек қажетті жағдайда, кітапты немесе конспектіні пайдалану арқылы өтілген материалдардан таңдап алынады. Таңдап алу, шығармашылық процесс. Есепті шығарудың ең тиімді жолын таңдап алуымыз керек. Бұған студенттерді үйретуге болмайды. Себебі есептерді шығарудың жолдары, есептердің өздерінен бірнеше есе артық. Бірақ бұған жеткілікті түрде есептердің санын шығару процесінде және кездесетін барлық сұрақтарды анықтаған кезде, үйренуге болады (есеп негізделген теорияны түсіндірген жағдайда, ал теория меңгерілмеген жағдайда, мұндай есептерді шығару ерте.) Таңдап алынған қатынастың түрлерін жазып алыңыздар.
Сіздің есепте берілген нақты процесске қатысты таңдап алынған қатынасты берілген және іздеп отырылған шамалардың белгіленулерін мүмкіндігінше пайдаланып жазыңыздар. Қатынасты қарапайым түрге келтіріңіздер.
Алынған теңдеуді қарастырыңыздар. Егер онда бір белгісіз шама болса, оны табыңыздар, сонда сіз есептің әріптік жауабын шығарып аласыңдар, яғни іздеп отырылған шаманы берілген және кестелік шамалар арқылы шаманы өрнектеу арқылы.

Егер, есепте белгісіз шамалар бірнешеу болса, онда заңды анықтаманы жалпы түрде немесе жалпы формуланы тағы да таңдап алып, жазу қажет. Одан басқа белгісіз шаманы табуға болады (Берілген есепте, мұндай жазу болмаған жағдайда) 6 пункттағы әрекеттерді қайталаңыздар және алынған теңдеулердің жүйесін қарастырыңыздар.

Егер, белгісіз физикалық шамалардың саны теңдеулердің санынан артық болса, толық теңдеулер жүйесін алғанға дейін қайталау керек, яғни белгісіз шамалардың саны теңдеулердің санына тең болғанша.

8. Ізделініп отырған шамаға қатысты теңдеулердің толық жүйесін белгілі бір алгебралық тәсілмен шығару қажет.

Есепті шығарудың осындай деңгейінің қажеттілігі өте үлкен. Себебі, осы жерде жіберілген қате есептің дұрыс шығармауына әкеп соқтырады. Сонымен бірге, бұл жерде математикалық білімді тек қана дұрыс қолдану қажеттілігін ойламау қажет.

9. Кей жағдайда, теңдеулер жүйесін құрастырудың орнына, әрбір белгісіз шаманы тауып, ізделініп отырған шаманың теңдеуіне қойған оңай болады. Сөйтіп, бұл теңдеуде, жаңа белгісіз шамалар пайда болуы мүмкін. Оларды, бұрынғы әдістермен іздейді. Ақырында теңдеуде, белгісіз шама қалмайды. Пайда болған бір белгісіз бар теңдеуді шешу арқылы есептің таңбамен берілген жауабы шығарылады. Жауапта кейбір берілген шамалар қатыспауы мүмкін. Себебі, есепті басы артық берілгендер болады.

10. Таңбалық жауапқа берілген және кестелік шамалардың сан мәндерін және өлшемділіктерін қойыңыздар. Егер соның нәтижесінде дұрыс емес өлшемділік шықса, ол жіберілген қателікті тура көрсетеді. Ал, дұрыс өлшемділік есептің дұрыс шығарылғандығының дәлелі емес. Есептеулерді логарифмдік сызғышты пайдаланып шығарады және оның дәлдігімен, яғни үш мәнді цифрмен шектеледі. Мүмкіндігінше, аралық шамаларды есептеудің қажеті жоқ. Мысалы, таңбалы жауапты әрекет көбейту мен бөлумен шектелетін болса, онда бірден жауап есептелінеді.

Есептер әр түрлі болады: қиын, жеңіл. Есептің күрделілігі – қиындығы, ондағы әрекеттердің санының артуына байланысты. Ал, санның артуы берілген есепте пайдаланылатын теориялық мағлұматтардың аймағының кеңейуімен байланысты. Бірақта осыған қарамастан есептің шығарылу әдісі бұрынғысынша қалады.

Есепті өз беттеріңізбен шығарыңыздар. Шығару барысында кітапқа немесе конспектіге үңілуге болады. Есепті шығару барысында, математикалық қателіктер жіберуге

ОЖСӨЖ сабақтардың мазмұны

жүктеу/скачать 2,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 21