Жаратылыстану-математика факультеті деканы
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мақсаты
Тақырып: Атмосфералық құбылыстарды картографиялау.
Дәрістің мазмұны1.Атмосфера ластануының жалпы заңдылығы. 2.Атмосфера ластануының картографиялық қоры. Мақсаты: атмосфера құбылыстарын картаға түсіру әдісімен танысу. Тірек сөздер: атмосфералық ластанудың тасымалдау сипаты. Негізгі сұрақтар: атмосфералық құбылыстар түсінігіне нелер жатады? 1. Экологиялық дағдарыс жағдайында адамзатты қоршаған ортаның динаммикалық сапасы мен жағдайы жөніндегі ақпарат пен қоғамның қажеттілігін қамтамасыз етуде экологиялық картографияның ролі зор болады. Экологиялық картографияның басты міндеті – антропогендік әсерге ұшыраған орта жағдайының сипатын беру болып табылады. Картада берілетін көрсеткіштердің басты қасиеті – оның мазмұнын, уақытын және кеңістікте шоғырлануын көрсету. Осыған байланыстыкарталардағы ақпарат әрқашан бастапқы табиғи ақпараттарға қарағанда аз болып келеді. Сондықтан карталардағы объективті және репрезентативтік нәтижелерді сақтау үшін кейбір ерекшеліктерді қарастыру қажет. Соның ішінде жалпы картографиялық әдістерді алудағы айырмашылықтарды интеграциялау және интерпретациялау, көрсеткіштерді және оларды қолдану ерекшеліктерін картаға түсіретін объектінің өзіне тән ерекшеліктерін ескеруді қажет етеді. Ластанудың атмосферада таралу сипаты ол 1-ден циркуляциялық фактормен анықталады. Ауа ортасының жоғарғы деңгейі қозғалыстағы басқа да табиғи шекараларға қарағанда климаттық шекаралар дәл анықтаумен ерекшелене алмайды. Жер бетінде мұндай шекаралар саны көп емес. Олардың ені ( шамамен бірнеше жүздеген км қамтиды) көптеген поллютанттардың максимальды таралу қашықтығымен салыстыруға болады. Сондықтан климаттық шекаралар геоэкологиялық маңызын анықтайды. Оның ғаламдық деңгейдегі атмосфераның ластануы тұрақты поллютантарға белгілі болады. Мысалы атмосфералық фронттардың ролі Антарктиданың шегінде озон тесігінің қалыптасуына әсерін тигізеді. Атмосфераның аймақтық және жергілікті ластану ерекшелігі ластану көздерінің орны, параметрі, сонымен қатар олардың төсеніш эелементерінің әсерінен қайта бөлінуі салдарына болады. Ал жалпы циркуляция элементтері жалпы фонды құрайды. Жергілікті циркуляцияға әсер ететін төсеніш беті элементтеріне жер бедері, өсімдік жамылғысы, су айдыны, т.б. жатады. Поллютанттардың жергілікті циркуляция жолына кедергілер (әсіресе төменгі қабаттағы аэрозолдық тасымалдар) төмендегідей жағдайлардан тұрады: -жергілікті бедердің оң сызықтық пішіні; - су айдынының жағалауы, бриздік циркуляцияның қалыптасуына әсер етеді; - орман алқаптарының шекарасы (орман алқаптары бетінің және одан да тыс жерлердегі кедір бұдырлардың дәрежесінің анықталуы). №6 дәріс жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|