Литосфераның құрылысы , құрамы және қасиеті

19.Литосфераның құрылысы , құрамы және қасиеті

• 
  Топырақ ресурстары.
  
• 
  Тоаырақтың құнарлылығы.
  
• 
  Топырақ жамылғысы және оның бүлінуі (деградациясы ).
  
• 
  Топырақтың су мен жел эрозиясы.
  
• 
  Топырақты эрозиядан қорғау.
  
• 
  Топырақты тұздану мен батпақтанудан қорғау.
  

1.Асқарова Ұ. Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау.Алматы. 2008. 30-38 беттер.

2.Г.С. Оспанова Экология бет:189-192

3 .Ә. Бейсенова, А. Саманова Экология және табиғатты тиімді пайдалану бет:96-102; 114 -120;142-144.

4.А.Ж. Ақбасова, Г.Ә. Сайнова Экология А.; 2003 бет:164-

СӨЖ 7,8

мазмұны:

• 
  Топырақтың су мен жел эрозиясы.
  

• 
  Зиянды органикалық және бей органикалық заттар. ( конспектілеу)
  
• 
  Топырақ жамылғысы және оның бүлінуі (деградациясы ).
  
• 
  Судың реакция ортасын анықтау(рН) анықтау. ( Лабораториялық жұмыс-12( 74 бет) конспектілеу) Әдебиет: Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны анықтау.-Алматы; 2008
  

2.Г.С. Оспанова Экология бет:189-192

3 .Ә. Бейсенова, А. Саманова Экология және табиғатты тиімді пайдалану бет:96-102; 114 -120;142-144.

4. А.Ж. Ақбасова, Г.Ә. Сайнова Экология А.; 2003 бет:164-

№6 дәріс

Тақырып: Атмосфера (ауа қабаты) ресурстары және күн сәулелері.

Дәрістің мақсаты: атмосфераның химиялық құрамы; атмосфераның химиялық компоненттеріне сипаттама беру, ауа тозаңының химиялық құрамымен таныстыру

Тірек сөздер: атмосфера, тропосфера, стратосфера, мезосфера, ионосфера, экзосфера; азот оксидтері, күкүрт оксидтері, көміртек оксидтері, метан, ауа тозаңы

Негізгі сұрақтар және қысқаша мазмұны

1. 
   Атмосфераның құрылымы: тропосфера, стратосфер, мезосфера және термосфера.
   
2. 
   Атмосфераның химиялық құрамы
   
3. 
   Атмосфераның химиялық компоненттері: азот оксидтері, күкүрт оксидтері, көміртек оксидтері, метан
   
4. 
   Атмосфераның ауа тозаңы, оның химиялық құрамы
   
5. 
   Атмосферадағы химиялық реакциялар және оның қорғаныштық қасиеттері
   

Тапсырма:

1. 
   СӨЖ сұрақтарын талдау.
   
2. 
   Атмосферадағы химиялық реакциялар, оның қорғаныштық қасиеттері.
   
3. 
   Есеп шығару
   

а). Атмосфераның құрылымы: тропосфера, стратосфер, мезосфера және термосфера.

Атмосфера құрылысын схема түрінде бейнелеу. ( конспектілеу)

в) Отын: құрамы , сипаттамасы ( конспектілеуі)

1.Н.Е. Николайкина, Н.И. Николайкин, А.М. Матягина Промышленная экология –М. ИКЦ Академкнига -2006./ с 52-60.( 2.2)/

2. Асқарова Ұ. Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау.Алматы. 2008. 4-6 беттер.

№ 3 лабораториялық сабақ.

Тақырып: Судың реакция ортасын анықтау(рН) анықтау.

Реакция ортасының сан мәні 1-ден 14- ке дейінгі аралықта болады. Көптеген табиғи сулардың рН ортасы 6,5-8,5 шамасында болып, ол судағы көмір қышқылы мен бикарбонат- ионның концентрациясына байланысты болады. рН мөлшерінің төменгі шамасы батпақты қышқыл суларда болса, жазда фотосинтез процесі қарқынды жүргенде 9,0- ге дейін көтеріледі.

Суда жүріп жататын химиялық, биологиялық процестер нәтижесінде СО₂ концентрациясы артып, рН мөлшері өзгереді, сондықтан бұл көрсеткішті үлгіні алысымен тез арада анықтау керек.

Судың реакция ортасын анықтау үшін арнаулы реактивтер- индикаторлар, сол сияқты шыны электродты рН-метрлер қолданылады. Универсал индикатор қағазы арқылы рН мөлшерін 0,2-0,4 бірлікке дейін анықтауға болады.

Судың рН көрсеткішін потенциометрлік әдіспен 0,02 дәлдікке дейін анықтауға болады.

Бұл әдіс бойынша зерттелетін су мен шыны электродтың мембранасының сыртқы беті мен стандарт ерітінді мен электрод мембранасының ішкі беті аралығындағы потенциалдар айырмасы арқылы сұйықтың рН мөлшері табылады.

Шыны электродтың ішкі стандартты ерітіндісінде сутек иондарының концентрациясы тұрақты болады, сондықтан мембраның ішкі бетінің потенциалы өзгермейді. Потенциалдар айырмасы электродтың сыртқы беті мен зерттелетін ерітінді (су) арасында пайда болған потенциалдар арқылы табылады.

1. 
   рН-метр.
   
2. 
   эталон-ерітінділер;
   
3. 
   дистильденген су;
   
4. 
   200 мл-лік стакандар;
   
5. 
   фильтр қағазы;
   
6. 
   материалдар: грунт сулары, өзен суы, ағызынды су.
   

рН – метрдің инструкциясына сәйкес грунт сулары, өзен суы мен ағызынды сулардың рН ортасын анықтауға болады.

1.Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны анықтау.-Алматы; 2008

Лабораториялық жұмыс-12( 74 бет)

4 апта

Кредит сағат 10,11,12

№7 - дәріс

1. 
   Ластанудың жалпы сипаттамалары. Ластану түрлері.
   
2. 
   Бөлінетін зиянды заттардың сипаттамалары және жіктелуі.Зиянды заттарды қауіптілік дәрежелеріне қарай жіктеу.
   
3. 
   Биосфераны химиялық ластаудың негізгі көздері.
   
4. 
   Ластаушы заттардың биосфераға және оның компоненттеріне әсері.
   

№8 - дәріс

Дәрістің мақсаты: ластаушы факторлар ауыр металдармен таныстыру,