ШЫДАМДЫ БОЛЫҢЫЗ!
Қандай да бір дыбысты қайталай білуге қол жеткізу оңай
емес. Бастапқыда бала тек сөйлеп жатқан адамның беті-
не зер салып қарайды, ықтиярсыз үнсіз
қалады немесе
дыбыссыз ернін қимылдатады, аузын ашады және жаба-
ды. Тек «әңгімелесуге» деген ықыласын сақтай отырып
қана, сіз баланың жауап қайтаруға деген
ынта-құлшыны-
сына дем бересіз.
Бір жастан кейін баланың сөздігі қалыптасады, алғашқы
сөз тіркестері пайда болады. Есте сақтаңыз:
бала үшін сіз - тіл және сөйлеу үлгісісіз; үйдегілер
қалай сөйлесе, ол да дәл солай сөйлейді (дауыс
ырғағы, екпін, сөйлеу және грамматикалық қателер);
бала үнемі қоршаған әлемді бақылайды, зерттейді
және тілмен жеткізе алғанынан гөрі әлдеқайда
көбірек түсінеді;
сәбилік жастан шыққан баламен «балаша»
сөйле-
судің қажеті жоқ, баламен қарапайым, түсінікті сөй-
лемдерді пайдалана отырып, тілдесіңіз. Бала тіліне
«ұқсатып» сөйлеу мүлдем орынсыз, ол
көбінесе тіл
дамуын тежейді;
қарапайым әрекеттерді (киіну, шешіну, жуыну,
шомылу, тамақтану, қыдыру және т.б.) бірнеше рет
дүркін-дүркін қайталаңыз;
5-6 айда балада алғашқы түсіну белгілері дамиды – ол
ересек адамның қимыл-қозғалыстарына көңіл аудара
бастайды, олардың мәнін түсіне бастайды. Мұндағы
басты міндет те бастапқы түсіну және
белсенді дауыс
реакцияларын дамыту болып табылады.
ересек адамның қимыл-қозғалысына және әрекет-
теріне назар аудартыңыз, олардың мәнін түсінуге
үйретіңіз;
сөйлеп тұрған ересек адамды бақылауға итерме-
леңіз, баланы бөлменің
әр жерінен дауыстап шақы-
рыңыз, сыбырлап сөйлеу мен көтеріңкі дауыспен
сөйлеуді алма-кезек қолданыңыз. Әртүрлі тұрмыс-
тық дыбыстарға және ойыншықтар шығаратын
дыбыстарға құлақ салуды үйретіңіз;
баланың дыбыстық белсенділігін онымен тілдесу
арқылы үнемі демеп
отырыңыз, бала дыбыстарды
айтуға жиі, әрі көбірек жаттығуына қол жеткізіңіз.
Баланы эмоционалдық байланыссыз еліктеуге итер-
мелеу мүмкін емес. Бала
бөтен адамдарға еліктемейді;
99
Достарыңызбен бөлісу: 
