Жасуша мембранасының компоненттері



жүктеу/скачать 2,51 Mb.
бет8/8
Дата07.02.2022
өлшемі2,51 Mb.
#85611
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
биологиялық мембрана (2)

Мицелла

Гликолипидтер

  • Көмірсулар байланысы мен ақуыздардан тұрады.
  • Жасушалық бетте өмір сүруін қамтамасыз етеді.
  • Стероидтар
  • Стероид-холестирин фосфолипидтті биқабаттарға енуге қабілетті.
  • Стероид – холестерин – мембрана тығыздығына әсер етеді.
  • БМ–да холестериннің көбеюі мембрананың тығыздығын арттырып, заттар үшін өтімділігін азайтады.

Биологиялық мембрананың моделі

  • 1931 жылы Н.Девсон және Р.Даниелли
  • сэндвич (бутерброд) моделін
  • ұсынды.

Осындай қарама-қайшылық Даниэл мен Девсонның моделінде жойылды. Бұл модельді «бутерброд» моделі дейді. Бұл модель мембрананы үш қабатты деп қарастырады: сыртқы беттерінде ақуыз молекулалары, ішкі бетіңде липидтер молекулалары орналасқан. Осы модель биофизика саласында 40 жылға жуық өмір сүрді. Биологиялық мембраналарды зерттеуде аса күрделі физикалық әдістер колданылады. Солардың ішінде электрондық микроскоптың, рентген құрылымдық анализдің және радиоспектроскопияның (ЭПР және ЯМР) алатын орны бөлек. 1972 жылы Сингер мен Никольсон биологиялық мембрананың сұйықтық-мозаикалық-моделін ұсынды. Осы модель бойынша биологиялық мембрананың негізі - қос қабатты фосфолипидтің ішінде ақуыздар орналасқан. Ол ақуыздар алтынға батырылған асыл тас сияқты орналасқан. Ақуыздар сыртқы (перифериялық) және интегралды болып екіге бөлінеді. Қалыпты физиологиялық жағдайда липидтер сұйық күйде болады.

Биомембраның «Бутерброд моделі» : 1 – ақуыздар (белоктар), 2- бимолекулалық фосфолипидтердің моноқабаты

Мембраналар өте көп санды әр түрлі ақуыздардан (белоктардан) тұрады

  • Мембраналар өте көп санды әр түрлі ақуыздардан (белоктардан) тұрады
  • Кейбір белоктар мембрананың бетіне орналасады – перифериялық белоктар, ал басқалары липидтік қабатқа жартылай батып немесе түгелдей сіңіп орналасады – интегралдық белоктар.

Осы ақуыздардың есебінен толықтай және жартылай мембрананың мынадай қызметі жүзеге асады:

  • өтімділігі
  • мембрана арқылы белсенді өту
  • электрлік потенциалдың түрленуі және т.б.

Интегралдық ақуыздарға көмірсутектер жалғасып орналасады. Мұндай комплекстер гликопротеиндер деп аталады, олар ағзаның иммундық реакцияларында маңызды орын алатын рецепторлар болып табылады. Мысалы, мембрананы жеті рет қиып өтетін фоторецепторлық мембрана ақуызы -бактериородопсин, полипептидті тізбегіне әртүрлі олигосахаридтер жалғаса алатын эритроциттер ақуызы - гликофориндер. Бұл гликопротеиндер АВО жүйесінде қан тобын анықтайды.

  • Интегралдық ақуыздарға көмірсутектер жалғасып орналасады. Мұндай комплекстер гликопротеиндер деп аталады, олар ағзаның иммундық реакцияларында маңызды орын алатын рецепторлар болып табылады. Мысалы, мембрананы жеті рет қиып өтетін фоторецепторлық мембрана ақуызы -бактериородопсин, полипептидті тізбегіне әртүрлі олигосахаридтер жалғаса алатын эритроциттер ақуызы - гликофориндер. Бұл гликопротеиндер АВО жүйесінде қан тобын анықтайды.

жүктеу/скачать 2,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет