Жеке микробиология

50 

 

C  botulinum  токсині  физикалық  және  химиялық  факторлары  тұрақты.  Токсиндері 

протеолиттік  ферменттеріне  тұрақты,  қышқылды  ортада  (рН  3,5-6,8)  олар  нейтральды 

және сүлтілі ортаға қарағанда тұрақтылау. 2-3%-ті сілті ортасында олар жойыла бастайды. 

NaCl-дың  жоғары  концентрациясына  тұрақты.  58

0

С-да  ботулизм  қоздырғышы  үш 

сағатта, 80

0

С-да 30 минутта, 100

0

С-да бірнеше минутта жойылады. 

С  типі  басқа  типіне  қарағанда  тұрақтылау  болып  келеді.  Жоғары  температураға 

тұрақтылығы өнім түріне, рН-қа және басқа да жағдайларға байланысты. 

Эпидемиологиясының ерекшелігі 

C botulinum-ның басты кездесетін жері топырақ болып саналады. ТОпыраққа олар 

сумен, фураж бен, азық өнімдерімен түседі.. Қоздырғыш АҚШ, Канада т.б суы, өсімдігі 

көп жерлерде аса көп таралған.  

Қоздырғышы  тасымалдау  жылқыда,  мүйізді  жануарларда,  шошқада,  тауықта, 

кемірушілерде  көптеп  дамыған.Ауылшаруашылық  өнімдерінде,  адамның  нәжісімен 

ластанған  топырақта,  ботулизм  қоздырғышы  қоршаған  ортаны  ластайды  және  ауру 

таралуына  жол  ашады.Ботулизм  барлық  елдерде  кең  таралған,  бірақ  әсіресе  консерві 

өнімдерін көп қолданылатын елдер де көптеп кездестіреді. 

Германияда,  Францияда,  Россияда  консерві  өнімдері  көп  қолданылатындықтан 

АҚШ-та 

өсімдік 

консервісі, 

Ресейде 

– 

балық 

пен 

балық 

консервілері 

қолданылатындықтан қоздырғыш көптеп кездеседі. 

Кейде  қоздырғыш  бір  аймақта  бірден  пайда  болуы  мүмкін.  Оған  мысалы  ретінде 

1933ж Днепроперовскі  қаласындағы 230 адамның икрамен улануын айтуға болады. Осы 

науқастың  26-сы  қайтыс  болған.  Жиі  жағдайда  жарақат  нәтижесінде  қоздырғыш 

организмді зақымдауы мүмкін. 

Клиникасы мен патогенезінің ерекшелігі  

Ботулизм  токсикоинфекция  ретінде  кең  таралған.  Адамдар  әсіресе  A,  B,  C,  E,  F 

токсиндеріне  аса  сезімтал.  Зақымдалу  тіптен  зақымдалған  өнімді  жұтпастан,  аузына 

салған уақытында да болады. Өнімге әкелетін токсин дозасы бір кг массаға тең. Ботулизм 

токсині  асқазанда,  ішекте  тез  сорылып,  қан  орналасуы  сопақша  миға,  жұлынның 

ганглиозды  клеткасына  әсер  етеді.  Асқорыту  трактісіне  түскен  соң  қоздырғыш  қан 

арқылы бүкіл организмге тарайды. Инкубациялық периоды адамдарда 2 сағаттан 10 күнге 

созылады.Индуцирлеуші  доза қаншалықты көп дозада болса, соншалықты ауру периоды 

ауыр (қиын) өтеді. 

Қоздырғыштың клиникалық көрінісі болып мионеврологиялық синдром, офтальмо-

плегиялық  бұзылыстар  табылады.  Кейде  адамдар  соқыр  болып  қалуы  мүмкін.  Бұл 

зақымданулар (симптомдар) көз қозғалтқыш нервтің зақымдалуына тығыз байланысты. 

Ауру  біртіндеп  күшейе  түсіп,  афония,  жұтынудың  қиындауы,  метеоризм,  іш  өту, 

мойын бұлшықеті әлсірейді сияқты өзгерістер байқалады. 

Сонына  келе  науқас  жүрек  пен  тыныс  органдарының  параличтенуі  нәтижесінде 

өледі. Летальдылығы – 35-85%-ті алады. 

Постинфекционды 

иммунитет. 

Қоздырғышпен 

ауырған 

адамдарға 

типоспецификалық антитоксиенді иммунитет қалыптасады. 

51 

 

Лабораториялық  диагностикасы.  Зерттеу материалы  ретінде  науқастың  асқазанын 

жуғаннан кейінгі алынған сұйықтық, қан, нәжіс, зәр, құсық массасы қолданылады.Өлікте 

–  асқазан,  тік  ішек,  тоқ  ішек  лимфатикалық  түйін,  бас  миы,  жұлын  зертету  объектісі 

болады.Қоздырғышты  анықтау  үшін  тығыз  қоректі  орта,  китта-тароцци  ортасы 

қолданылады. 

1.Тышқандарға биологиялық проба. Ол үшін кем дегенде 5 тышқан алынады. Біріншісін 

зерттелетін материалмен зақымдаймыз, қалған төрт тышқанға A, B, C, E токсинін 200 МЕ 

дозасында еңгіземіз. Нәтижеде төрт тышқан өледі. 

2.РНГА-ның антиденелі диагностикамен пайдаланылуы. 

3.Жоғары сезімталдық пен спецификалық әдіс. 

Емдеу 

Ботулизм  емдеудің  бір  әдісі  болып  антитоксинді  сарысуды  ерте  қабылдау  болып 

табылады. 

Токсин түрі анықталған соң тек гомологиялық сарысу қолданылады. 

жүктеу/скачать 1,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: