Желі жайлы түсінік. Интегрленген желі (Біріктірілген желі)
Интегрленген есептеу желісі - бұл көптеген есептеу желілерінің өзара байланысты жиынтығы, олар біріктірілген желіде ішкі желілер деп аталады. Әдетте біріктірілген желі әртүрлі байланыс түрлеріне бейімделген: телефония, электрондық пошта, бейне ақпаратты беру, сандық деректер және т.б. бұл жағдайда олар интегралды қызмет көрсету желілері деп аталады.
Түйіндер қосылыстарының топологиясына байланысты: шина (Магистраль), сақина, жұлдыз, ұялы, аралас, еркін құрылым желілері ажыратылады
Басқару әдісіне байланысты желілерді ажыратамыз:
"клиент / сервер" немесе арнайы сервері бар желілер. Оларда желіде басқару немесе арнайы қызмет көрсету функцияларын орындайтын бір немесе бірнеше түйіндер (олардың атауы - серверлер) ерекшеленеді, ал қалған түйіндер (клиенттер) терминал болып табылады, оларда пайдаланушылар жұмыс істейді. Клиент/сервер желілері серверлер арасында функцияларды бөлу сипаты бойынша, басқаша айтқанда сервер түрлері бойынша (мысалы, файл-серверлер, деректер базасының серверлері) ерекшеленеді. Серверлерді белгілі бір қосымшаларға мамандандыру кезінде таратылған есептеу желісі алынады.
Тең құқылы - оларда барлық түйіндер тең. Жалпы жағдайда, клиент белгілі бір қызметтерді сұрайтын объект (құрылғы немесе бағдарлама) және сервер осы қызметтерді ұсынатын объект деп түсініледі, сондықтан тең құқылы желілердегі әрбір түйін клиенттің де, сервердің де функцияларын орындай алады.
Желіде бірдей немесе тең емес ЭЕМ қолданылатынына байланысты біртекті емес және гетерогенді (гетерогенді) деп аталатын бірдей типтегі ЭЕМ желілері ажыратылады.
Желілер оларда қолданылатын хаттамаларға және коммутация әдістеріне байланысты да ерекшеленеді.
Хаттамалар - деректерді беру кезінде желінің функционалды блоктарының әрекетін анықтайтын семантикалық және синтаксистік ережелер жиынтығы. Басқаша айтқанда, хаттама дегеніміз - деректерді дұрыс бағытта беруді және ақпарат алмасу процесінің барлық қатысушыларының деректерді дұрыс түсіндіруін қамтамасыз ететін мәліметтерді ұсыну әдісіне қатысты келісімдер жиынтығы.
Ақпарат алмасу көп функциялы процесс болғандықтан, хаттамалар деңгейлерге бөлінеді. Әр деңгейге байланысты функциялар тобы кіреді. Әр түрлі компьютерлік желілердің түйіндерінің дұрыс өзара әрекеттесуі үшін олардың архитектурасы ашық болуы керек. Бұл мақсаттар телекоммуникация және компьютерлік желілер саласындағы біріздендіру және стандарттау болып табылады.
Хаттамаларды біріздендіру мен стандарттауды бірқатар халықаралық ұйымдар жүзеге асырады, бұл желілердің әр түрлі түрлерімен қатар көптеген түрлі хаттамаларды тудырды. Internet ғаламдық желісінде әзірленген және қолданылатын хаттамалар, стандарттау жөніндегі халықаралық ұйымның ашық жүйелерінің хаттамалары (ISO-Intrenational Standard Organization), халықаралық телекоммуникация Одағының хаттамалары (бұрын CCITT деп аталған International Telecommunication Union - ITU) және электротехника және электроника жөніндегі инженерлер институтының хаттамалары (IEEE - Institute of Electrical and Electronics Engineers) кеңінен таралған болып табылады.
Интернет протоколдары TCP/IP деп аталады. ISO (Халықаралық стандарттау ұйымы) хаттамалары жеті деңгейлі және ашық жүйелердің өзара байланысының негізгі анықтамалық моделінің хаттамалары ретінде белгілі.
TCP (ағылш. Transmission Control Protocol) – бұл транспорттық деңгейдің ең кеңінен таратылған түрі. ТСР ең маңызды функциясына бұрыннан қолданылып келе жатқан IP (ағылш. Internet Protocol) хаттамасымен салыстырғанда, мәліметтерді жоғалтпай жеткізуі болып саналады. Хабарламаны жеткізу үшін процесс – жіберуші мен процесс – алушының арасын алдын – ала жалғайды. Бұл құрылған жалғау дейтаграмманың нақты түрде жетуін қамтамасыз етеді. ТСР хаттамасының бүлінген немесе жоғалған пакеттерді қайталап жіберу мүмкіндігі бар. Хабарламаның нақты түрде жеткізілуіне белгіленген функциялар өңдеушілерді қосалқы бағдарламалардан және дейтаграмманы басқару амалдарынан босатады. Хаттама жіберуші мен алушы арасында мәліметтер жіберілуін қамтамасыз етеді. ТСР жалғауды қондыруға бағытталған болғандықтан, дейтаграмманы алған адресат жіберушіге алғаедығы туралы хабар беруі керек. Жалпы жіберуші мен алушы арасында виртуальды канал қондырылады, ол жерде олар хабарламамен алмасады және алғандығы туралы хабар жіберіледі.
Мәліметтерді алмасу процесі машина – жіберуші және машина – алушы арасында жалғауды қондыру сұранысынан басталады. Бұл сұраныста арнайы бүтін саны болады, оны біз сокет номері деп атаймыз. Ал жауабына алушы өз сокетінің номерін жібереді. Жіберуші мен алушының сокеттерінің номері жалғауды анықтайды (былай айтқанда, жалғау жіберуші мен алушының IP-адресісіз орындалмайды, бірақ та бұл тек төменгі деңгейлі хаттамаларға қатысты).
IP адрес (ағылш. Internet Protocol address) - Интернет протокол адресі бұл әр құралға (компьютер, принтер және т.б.) жеке-дара бекітілген нөмірлі белгі, бұл құралдар компьютер желісінде өзара қарым қатынас жасау үшін Интернет протоколын қолданады.
Бақылау сұрақтары
Интегрленген есептеу желісі туралы түсінік
Басқару әдісіне байланысты желілерді ажыратамыз
Хаттама дегеніміз?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Олифер В.Г. Олифер Н.А._Компьютерные сети. А. Ф. Гареев, С.В. Васютин, В.В.Райх. — М. : Нолидж, 2000. — 351 с.
Гаврилова Т.А. Базы знаний интеллектуальных систем / Т.А. Гаврилова, В.Ф.Хорошевский. — СПб. : Питер, 2000. — 384 с
Достарыңызбен бөлісу: |