Жетпісбай бекболатұЛЫ
Бұқаралық ақпарат құралдары және баспасөзбен байланыс
жүктеу/скачать 0,95 Mb. Pdf көрінісі
|
ПособиеПрессСлужба2019 Бекболатулы
| 1.5. Бұқаралық ақпарат құралдары және баспасөзбен байланыс
Бұқаралық ақпарат теориясы мен практикасы және қоғаммен байланыс. Білімнің осынау екі саласы бір-бірімен тығыз байланысты. Бүгінгі таңда Қазақстанда көп кісілер қоғаммен байланысты радио мен теледидарда, баспасөзде ақылы (тапсырысты) мақалалар мен сұхбаттар орналастыру деп түсінетінін айта кету керек. Журналистік шығармашылық негіздерін игеру қоғаммен байланыс жөніндегі маман қызметінің іргетасы болып табылады Ақпараттың экономикалық категорияға айналуына байланысты бүгінде мемлекет ақпараттық ресурстар саласындағы саясатты заңдық тұрғыдан белгілейді, яғни ақпарат тасқыны реттеліп отырады. Алайда, технологиялық дамудың нәтижесінде қазіргі таңда әлемде біртұтас ақпараттық кеңістік қалыптасып келе жатқандықтан, адамзат қоғамын техникалық құралдар (баспасөз, радио, теледидар, кинематограф, т.б.) арқылы таратылатын бұқаралық ақпаратпен кедергісіз қамтамасыз ету мүмкіндігі қамтамасыз етілген. Бүгінгі таңда біз өркениеттік дамудың ақпараттық сатысына көтерілдік деп нық сеніммен айта аламыз. Нақ осы ақпаратты өңдеу және тарату саласындағы түбірлі өзгерістер қоғамдық қатынастарды да түбегейлі, революциялық жолмен жаңартып отырды. Алғашқы төңкерісті бетбұрыс жазу-сызудың ойлап табылуы нәтижесінде жүзеге асты, сөйтіп ілім-білімді ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу мүмкіндігі туындады. Ал, 1450 жылы кітап басудың өмірге енуі арқылы болашақ индустриялық қоғамның іргетасы қаланды. Үшінші революция электрдің ойлап табылуымен тұспа-тұс келіп, телеграф, телефон, радио арқылы ақпаратты қашыққа беру, сондай-ақ оны орасан зор көлемде жинақтау ақиқатқа айналды. Ал, жуырда ғана, өткен ғасырдың 70-жылдары ойлап табылған микропроцессорлық технология және жеке компьютерлер төртінші төңкеріске негіз қалады. Микропроцессорлық және интегралдық схемаларды қолдана отырып, ғалымдар мен өнертапқыштар компьютер және ақпарат тарату жүйелерін жасап шығарды, ғаламтор желісі-интернет құрылды. Мұның өзі жеке және заңды тұлғалардың кезкелген ақпаратты уақыт пен кеңістік шарттылығына бағынбай, өз қалауынша жөнелтіп, қабылдап отыруына мүмкіндік берді. Алайда, қазіргі ақпараттық техника мен технологияның сипаты мен түрінің сан алуандығына қарамастан хабар-ошар алу мен жеткізудің ең дамыған арнасы бұқаралық ақпарат құралдары болып қалуда. Қалыптасқан көзқарасқа сәйкес бұқаралық ақпарат құралдарына баспасөз, теледидар, радиохабар, баспалар мен кітап саудасы, ақпарат және жарнама агенттіктері, Интернет желісі, сондай-ақ жұртшылықпен байланыс қызметтері жатады. Кейбір зерттеушілер пошта байланысы мен телефонды, анықтама қызметтерін де БАҚ түрлеріне жатқызып жүр. Ал, хабар жеткізетін техникалық құралдардың ерекшеліктеріне сәйкес бұқаралық ақпарат құралдары (масс-медиа деп те аталады) баспасөз, электронды және Интернет-БАҚ болып бөлінеді. Мұндай бөліністі ТМД елдері зерттеушілерінің көбісі мақұлдайды. Жоғарыда атап өткеніміздей, ақпарат агенттіктерін жеке БАҚ түрі ретінде қарастыратын ғалымдар бар, алайда, қазіргі агенттіктер өздерінің жаңалық таспаларын Интернетке шығарып, нақты уақыт режимінде жаңғыртып отыратынына байланысты оларды интернет-медиа қатарына жатқызуға әбден болады. Қазіргі БАҚ жүйесі ұзақ уақыт бойы қалыптасты: ең әуелі газеттер мен журналдар пайда болды, ХІХ ғасырда олардың қатары ақпараттық агенттіктермен толықты, ХХ ғасырдың басында радио, орта тұсында теледидар, соңын ала Интернет дүниеге келді. БАҚ айтылатын, естілетін, көрініп-оқылатын ақпаратты жедел жеткізіп, жаппай тарататын, сөйтіп, осы арқылы қоғамдық пікірді қалыптастыратын индустрияның дербес түріне айналды. Жұртшылықпен байланыс қызметі тұрғысынан алғанда бұқаралық ақпарат құралдарының әрқайсының өзіндік ерекшеліктері бар. Төмендегі кестеде соларға тоқталамыз. жүктеу/скачать 0,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|