Жылдары түркеш теңгелері соғылған қала
жүктеу/скачать 27,21 Kb.
|
тарих
|
1.704-766 жылдары түркеш теңгелері соғылған қала: Тараз 2.VI ғасырда Батыс Түрік қағанатының сол қанатына енген, саны жағынан көп болған тайпа: Түргеш 3.Шығыс Түрік қағанатының Білге қағаннан кейін әлсіреп, ыдырай бастауы: 741 ж. 4.Шығыс Түрік қағанатының жері: Қазақстан, Орталық Азия, Шығыс Түркістан, Оңтүстік Сібір 5.742 ж. Қарлұқтар, ұйғыр, басмыл тайпалары бірігіп: Шығыс Түрік қағанатын құлатты 6.Қарлұқтардың Шығыс Түрік қағанатының құрамында да болғандығын білдіретін жазу: Күлтегін жазуы 7. Түрік қағанатының Батыс және Шығыс Түрік қағанаты болып бөлінген уақыты. 603 жыл. 8. Батыс Түрік қағанатының жазғы ордасы. Мыңбұлақ. 9. Батыс Түрік қағанатының астанасы. Суяб. 10. Батыстағы елдерді жаулап алуды ойлаған Батыс Түрік қағаны. Тон Қаған. 11. Батыс Түрік қағанатының билеушісі Тон қаған: Орта Азиядағы басқару жүйесін қайта құрды. 12. Салық жинауға жергілікті адамдарды бекітіп оларға берген атақ. Селиф. 13. Батыс Түрік қағанатындағы қаған руынан шыққан ақсүйектерге берілген лауазымдар. Ябғу, шад, елтебер. 14. Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарды. Бұрықтар мен тархандар. 15. Батыс Түрік қағанатындағы «қара бұдундар»: Қарапайым халық. 16. Батыс Түрік қағанатындағы «тат» сөзінің мағынасы. Құл. 17. Түргеш қағанатының өмір сүрген уақыты. 704-756 жылдар. 18. Түргеш қағанатының негізін салды: Үшлік қаған. 19. Түргеш қағанатының Кіші ордасы. Күнгіт. 20. Түргеш қағанатының Кіші ордасы Күнгіт орналасты: Іле бойында. 21. Түргеш қағанаты бөлінді: 20 әкімшілік аймаққа. 22. Арабтар ашық майданға түсуден, соғысудан сескенген Түргеш қағаны. Сұлу. 23. Ылғи да жеңіске жетуіне байланысты Сұлу қағанға берген арабтардың атауы. Сүзеген. 24. 751 жылы Атлах маңындағы түргештер мен қытайлар арасындағы шайқастың нәтижесі. Қытайлар Жетісудан біржола кетті. 25. Түргеш қағанаты құлады: 756 жылы. 26. Түргеш қағанатын құлатып билікті қолдарына алды: Қарлұқтар. 27. Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға қоныс аударуы саудаға байланысты екенін айтты. В.В.Бартольд. 28. Қарлұқ қағанаты өмір сүрді: 756-940 жылдар. 29. VIІ ғасырдың басындағы қытайдың «Таньшу» хроникасында көрсетілетін қарлұқтардың құрамындағы тайпалар: Бұлақ, жікіл, ташлық. 30. ІХ ғасырда қарлұқтар өздерінің шығысындағы аталған мемлекеттен жеңіліс табады: Ұйғыр қағанатынан. 31. «Қарлұқтар тұрған аймақ... халық неғұрлым жиі қоныстанған және ең бай жерлер» деп айтылады: «Худуд әл-алам». 32. Қарлұқтар еліндегі қалалардың саны: 25 қала. 33. Қарлұқтар елінде 25 қала мен қоныс болғаны жайында айтылады: «Худуд әл-алам» 34. Оғыз мемлекетінің өмір сүрген уақыты. ІХ ғасырдың соңы – ХІ ғасырдың басы. 35. Х мемлекетінің астанасы. Янгикент. 36. Оғыздардың құрамындағы тайпалар саны. 24. 37. Оғыздардың құрамында 24 тайпаның бар екені жайында дерек қалдырған. Махмуд Қашғари. 38. Оғыздарда жабғудың мұрагерлері. Инал. 39. Оғыздарда иналдың тәрбиешісі: Атабек. 40. Оғыздардағы әскербасы. Сюбашы.+ 41. Оғыз мемлекетінде жабғудың кеңесшілері. Күл-еркіндер. 42. 965 жылы (Х ғасыр) оғыздар одақ құрған мемлекет. Киев Русі. (Хазарларға қарсы) 43. Оғыз мемлекетінің қайтадан күшейген кезі. Шахмәліктің кезі. 44. Әл-Бирунидің айтуынша оғыздар көшіп жүрді: Ұлытау баурайында. 45. Түркістан аймағында оғыздардың елтірі беретін қойларды көп өсіргенін айтқан ғалым. Ибн Хаукаль. 46. Оғыздар мен қимақтар туралы «Ондағы шеберлер темірден ғажайып әдемі бұйымдар жасайды» деп айтты. Әл-Идриси. 47. VII ғасырдың басында қимақтар мекендеген өлке. Монғолияның солтүстік-батысы. 48. Қимақтардың ішіндегі ең атақты тайпа. Қыпшақтар. 49. Қимақтардың екінші астанасы Карантия қаласы орналасқан жер. Алакөл көлінің жағасы. 50. Х ғасырдың екінші жартысында қимақтардың жеріне шабуыл жасады. Қарахан мемлекеті. 51. Қимақ қағанатының әлсіреп, құлауына себеп. Қыпшақ тайпалары көсемдерінің билік үшін таласы. 52. Парсы тарихшысы Гардизидің айтуынша Қимақ елінің құрамындағы ең атақты тайпа. Қыпшақтар. 53. Х ғасырда қимақтар қабылдаған дін. Ислам.54. Сайрам қаласының қытай жылнамаларындағы атауы. Испиджаб. 55. VI-IX ғасырларда Қазақстанның қалалық мәдениет дамыған өңірі. Жетісу. 56. Киіз үй туралы дерекер кездесетін елдер. Араб, Қытай. 57. Көшпелілердің материалдық мәдениетінен мәлімет береді. Қару-жарақтар. 58. Шонданайда сақталатын зат. Қайрақ, шапқы. 59. Ер адамның пышақты сақтайды: Қында. 60. Түріктер қажетті киімдердің барлығын: Өздері тікті. 61. Қала тұрғындарының арасында қыш құмыра жасау өнерінің жақсы даму себебі. Қала тұрғындары бір жерде тұрақты өмір сүрді. 62. Ұлы Жібек жолының маңызы. Халықаралық саудаға ықпал етті. 63. VII-VIII ғасырларда басталып бітпей қалған ғимарат. Ақыртас. 64. Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасы арасында орналасқан ортағасырлық ғимарат. Білеулі ғимараты. 65. VI-IX ғасырларда салынған Мырзашөл сардобасының жобасы. Киіз үйге ұқсас. 66. VII ғасырдың аяғы – VIII ғасырдың басында салыңған будда дінінің ғибадатханасы табылған ортағасырлық қала. Ақбешім. 67. Баба-Ата қаласының орнынан табылған ғибадатхана осы діннің архитектуралық құрылысы. Ислам. 68. Көне түрік альфавитіндегі әріптер саны. 35. 69. Қағаз, қаламды қолданған ортағасырлық тайпа. Қимақтар. Көне түрік жазуының пайда болған уақыты. Б.з.д. І мыңжылдық. 70. Көне түрік тіліндегі жәдігерлердің саны. 200. 71. Түрік жазба әдеби ескерткіштерінің ішіндегі ең көрнектісі. «Күлтегін», «Тоныкөк». 72. VII-IX ғасырларға жататын әдеби шығармалар: «Қорқыт ата», «Оғызнама». 73. «Қорқыт ата», «Оғызнама» шығармалары қағазға түсе бастады: ХІ ғасырдан бастап. 74. Қорқыт атаның туған жері: Қазақстан. 75. Қорқыт ата кітабы: 12 жырдан тұрады. 76. Қорқыт күмбезі орналасқан жер. Қызылорда облысы. 77. «Оғызнаманы» XVII ғасырда толық жазып қалдырған: Әбілғазы хан. 78. Түріктерде Ұмай ана: От басына шапағатын тигізеді деп табынған. 79. Қарахан мемлекеті өмір сүрді: 942-1212 жылдар. 80. Қарахан мемлекетінің негізін салушы: Сатұқ Боғра хан. 81. 1089 жылы Қарахан жеріне басып кірді: Салжұқ сұлтаны Мәлік шах. 82. Қарахан мемлекеті біржолата құлады: 1212 жылы. 83. Жүсіп Баласағұн түріктерде (қарахандарда) мал өсіруде басты орын алған малдың түрі: Жылқы. 84. Қарахан дәуірінің сәулет ескерткіштері: Айша-бибі, Бабаджа-қатын кесенелері. 85. Наймандардың негізгі мекендеген жерлері: Монғолияның орта және батыс аудандары. 86. Найман мемлекетінің астанасы: Балықты қаласы. 87. Найман мемлекетінің астанасы Балықты қаласы орналасты: Орхон өзенінің бойында. 88. Керейіт мемлекетінің астанасы орналасқан жер. Битөбе. 89. Керейіт мемлекетінің шарықтау шегі: Маркус, Құршақұз ханның кезі. 90. «Монғол жеріндегі ІХ-ХІІІ ғасырларда өмір сүрген керейлер – күшті дамыған ел. Олар тек Шыңғысхан ... әсерінен әлсіреді» деп айтқан: Рашид ад-Дин. 91. Керей, наймандардағы малдың басты түрі. Жылқы мен қой. 92. Қытай деректерінің қарақытайлардың атауы. Қидан. 93. 1143 жылы Елюй Дашы қаза тапқан соң оның орнына келді: Әйелі Табуян. 94. Қарақытай мемлекетінде билікке келген әйел адамға қойылатын талап. Хан тұқымы болу. 95. Қарақытай мемлекеті құрылған өңір. Жетісу. 96. Қарақытайлардың Ходжент жанында Қарахан әскеріне ойсырата соққы берген жыл. 1137 жыл. 97. 1208 жылы қарақытайлар жеңіледі: Наймандардан. 98. ХІ ғасырда қыпшақтардың алып жатқан жері. Шығыста Алтай мен Ертістен басталып, батысында Еділге дейінгі жер. 99. «Қыпшақтар даласы» (Дешті Қыпшақ) аталған кең байтақ өлкенің алып жатқан территориясы. Алтайдан Еділге дейінгі аралық. 100. «Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен» деп айтқан: Плано Карпини. 101. Қыпшақ хандығының сол қанатының орталығы. Сығанақ. 102. Қыпшақ тіліндегі «яланкуг»: Құл деген мағынаны білдіреді. 103. Жібек жолына «Ұлы» сөзінің қосылуының мәні. Кең байтақ Шығыс өлкелері мен батыс өлкелерін байланытырып жатуында. 104. Қытай жазба деректеріндегі б.з.б. ІІ-І ғасырларда Қытай өкіметімен қарым-қатынаста болған ел. Үйсін мемлекеті. 105. Жібек жолының басы басталатын жер. Хуанхэ өзенінің аңғары. 106. Қытай елінен батыс елдеріне жібек таси басталған уақыт. Б.з.б. І ғасырдың ортасы. 107. Жібек жолының арқасында көп елге тарап, қазіргі кезге дейін жеткен: Қытай немесе болғар бұрыштары. 108. Жібек сатуда Қытай мемлекетімен бәсекеге түскен ел. Соғды. 109. Жібек жолының Жапонияда жібек сататын орындар болуының дәлелі: Ондағы ғибадатханада соғды тіліндегі қолжазбаның сақталуы. 110. Византия шеберлерінің қолынан шыққан күміс құмыралар табылған қала. Тараз. 111. Қытайдың әдемі фарфордан жасалған ыдыстар табылған қала. Талғар. 112. Жібек жолында валюта ретінде: Жібек жүрді. 113. Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан жандана бастаған кезі. Б.з.д. ІІ ғасырдың ортасы. 114. Қытай императоры У-Дидің 138 жылы Батыс елдеріне қарай аттандырған елшілігі: 13 жылдан кейін оралған. 115. Сауда жолына байланысты 568 жылы дипломатиялық келісім жасасқан елдер. Түрік қағанаты, Византия мемлекеті. 116. 568 жылы Түрік қағанаты мен Византия мемлекеті: Иранға қарсы одақ құрды. 117. Қытай императорының атынан жібектен жасалған әшекейлі киімдер жіберілді: Иран шахына. 118. Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын басты қақпасы. Жетісу. 119. Буддизм дінінің тараған аймағы. Оңтүстік Қазақстан. 120. Жібек жолының солтүстік-шығыс бағытымен Монғолияға, Мөңке ханға барып қайтқан: Рубрук. 121. Жібек жолының әлеуметтік-экономикалық жағынан әлсіреуіне, сауданың бәсеңдеуіне себеп: Монғол шапқыншылығы. 122. XVII ғасырдан Ұлы Жібек жолының қатынасының әлсіреуіне себеп. Теңіз жолдарының ашылуы. 123. Х-ХІІ ғасырларда 37 қала орналасты: Оңтүстік Қазақстанда. 124. Орта ғасырда қалалардың топтаса орналасқан жері: Оңтүстік Қазақстан. 125. Қалалық отырықшылық мәдениеттің тағы бір қанат жайған жері: Оңтүстік-батыс Жетісу. 126. Х-ХІІ ғасырларда көлемі 30 гектардан асатын қала. Испиджаб, Отырар. 127. Қалалық мәдениеттің дамыған уақыты. Х-ХІІ ғасыр. 128. Орта ғасырдағы «көпестер қаласы»: Тараз. 129. Х-ХІІ ғасырда қалалардағы құрылыс салудағы жаңалық: Мұсылман дінінің енуіне байланысты мешіттердің пайда болуы. 130. Х-ХІІ ғасырдағы Құйрықтөбе қаласын қазған кезде табылған бір-бірімен байланысты үйлер: «Қоржын үй». 131. ІХ-ХІІ ғасырларда қыш құмырашылардың қолы жеткен жетістіктерінің бірі. Шыны бұйымдар жасау. 132. Қазақстанның Отырар, Тараз, Йасы сияқты қаларынан табылған шыны ыдыстар: Х ғасырға саяды. 133. Хорезм шахы Мұхаммед Текеш 1217-1218 жылдарда теңге соқтырды: Отырарда. 134. Зиратта адаммен бірге қойылған материалдық мәдениет. Қару-жарақ. 135. Қалалық отырықшылық мәдениеттің дамыған уақыты. Х-ХІІ ғасыр. 136. Орта ғасырдағы егіншіліктің дамуын байқауға болады. Қалалардың Сырдария, Шу, Талас өзендерінің бойында орналасуы. 137. Ірі және кіші қалардың көп шоғырланған жері. Сырдария, Шу, Талас өзендерінің бойы. 138. ХІ-ХІІ ғасырлар аралығында өрнектеу ісінде кеңінен қолданылды. Оюланған кірпіш. 139. Терракота ол: Оюланған кірпіш. 140. Х ғасырдың аяғында немесе ХІ ғасырдың басында Жетісу жерінде салынған мешіт. Боран мұнарасы. 141. Тараз қаласының батысында 18 шақырым жерде орналасқан ескерткіш. Бабаджа-қатын, Айша-бибі кесенелері. 142. Бабаджа-қатын кесенесі салынған уақыт. Х-ХІ ғасырларда. 143. Тараз қаласының маңындағы Айша-бибі кесенесінің салынған уақыты. Х-ХІІ ғасырлар. 144. Орта ғасырлардағы ірі діни құрылыстар. Мешіт. 145. ХІ-ХІІ ғасырлардағы екі шығыс моншасы табылған қала. Отырар. 146. Қазіргі кезде мұражайға айналған, ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін жұмыс істеген шығыс моншасы орналасқан қала. Түркістан. 147. Қала тұрғындарының арасында әр түрлі діни наным-сенімдердің болғандығы анық байқалады. Жетісуда. 148. Қойға табыну салты. Зооастралық фарн. 149. Береке-байлық, денсаулық сонымен қатар, қаскөй күштерден қорғаушы. Фарн. 150. Адамның шығу тегін белгілі бір аңмен байланыстыру. Тотем. 151. Қырғыз халқында отқа табынуды байланыстырады. Қасиетті Ұмай анамен. 152. Ислам діні Орта Азия мен Қазақстанға ене бастады. Арабтардың жаулап алуынан. 153. Арабтардың «дін үшін соғыс» ұранымен көрші елдерді жаулап ала бастауы. 633 жыл. 154. Кутейба ибн Муслимнің Шашты басып алған жылы. 714 жыл. 155. Арабтардың Орта Азияның бірқатар аймақтары мен Қазақстанның оңтүстігіне басып кірген уақыты. 737-748 жылдар. 156. Қарахан мемлекетінің билеушісі Мұса Боғра исламды мемлекеттік дін етіп жариялады. 960 жыл. 157. Х ғасырда ислам дінін мемлекеттік дін етіп жариялады. Қарахан мемлекеті. 158. Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың Х ғасырдағы қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағаны жайында жазды. Әл-Макдиси. 159. Қазақ жерінде ғылым мен білім салаларының дамуына ықпал етті. Ислам діні. 160. Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастады. Х ғасырда. 161. Х ғасырдан бастап әдеби ғылыми шығармалар жазылған тіл. Араб тілі. 162. Әбу Наср әл-Фарабидің өмір сүрген уақыты. 870-950 жылдар. 163. Әбу Наср әл-Фараби өзі шығармаларын жазған тіл. Араб тілі. 164. Әбу Наср әл-Фарабидің туған жері. Фараб аймағындағы Отырар қаласы. 165. Әбу Наср әл-Фараби Отырар қаласында осы тілде білім алды: Қыпшақ тілінде. 166. Махмұд Қашғаридың өмір сүрген жылдары. 1030-1090 жылдар. 167. Махмұд Қашғаридың үш кітаптан тұратын белгілі еңбегі. «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк») 168. Түрік тайпалары сөздерінің жиынтығы болып табылаты еңбек. «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк») 169. Түрік тілдес тайпалардың тілі, тарихы, этнографиясы, ауыз әдебиеті жайлы көптеген мағлұмат беретін еңбек. «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк») 170. Махмұд Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк») еңбегін жазудан бұрын түгелге жуық аралап шықты. Түріктердің елі мен жерін. 171. Н.А.Баскаковтың айтуынша Махмұд Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» еңбегін жазуда аталған саладағы зерттеушілердің көшбасшысы болған. Түрік тілдерін салыстыра зерттеудің. 172. Махмұд Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» еңбегі дәлелдейді: Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақын екендігі. 173. Жүсіп Баласағұн дүниеге келді: Шу өзенінің бойында (Баласағұн каласы) 174. «Арабша, тәжікше кітаптар көп. Ал бұл – біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп айтылған Жүсіп Баласағұнның еңбегі. «Құтадғу білік». 175. «Жастығымда бейнет бер, Қартайғанда дәулет бер» деп айтылады: Жүсіп Баласағұнның «Құтадғу білік». 176. ХІ ғасырға дейінгі түрік тілді халықтардың қоғамдық ой-санасында орын алған, терең мазмұнды ғылыми еңбек. Жүсіп Баласағұнның «Құтадғу білік». 177. Жүсіп Баласағұнға «Құтадғу білік» еңбегі үшін Арслан ханның берген лауазымы. Ұлы хас-хажип. 178. Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын. Ахмет Иүгнеки. 179. VIII-IX түрік жазуын ығыстырды: Ислам дінінің ықпалы және араб жазуы. 180. Ахмет Иүгнекидің бізге жеткен еңбегі. «Ақиқат сыйы». 181. Ахмет Иүгнекидің «Ақиқат сыйы» еңбегі жазылған тіл. Қарахан халқына түсінікті түрік тілінде. 182. Қожа Ахмет Йассауидің ұстазы. Арыстан баб. 183. Ахмет Йасауйдің Бұхара қаласында білім алған кездегі ұстазы. Юсуф Хамадани. 184. Поэзиядағы сопылық ілімнің насихатшысы: Қожа Ахмет Йассауи 185. Қожа Ахмет Йассауидың еңбегі. «Диуан-и хикмет» («Даналық кітап»). 186. Қожа Ахмет Йассауидың «Диуан-и хикмет» еңбегі: Даналыққа, адалдыққа, кішіпейілділікке, имандылыққа шақырады. 187. Қожа Ахмет Йассауидың жолын қуған шәкірті. Сүлеймен Бақырғани. 188. Хакім ата аталған Қожа Ахмет Йассауидың шәкірті. Сүлеймен Бақырғани. 189. ХІІІ ғасырда жазылған «Жүсіп-Зылиқа» поэмасының авторы. Әли. 190. «Монғолдың құпия шежіресінде» айтылады: Керей хандығы мен монғол тайпаларының қарым-қатынасы. 191. Керей ханы Торының ордасында тәрбиеленді: Монғол ханы Шыңғыс. 192. Шыңғыс хан әскери-феодалдық Монғол мемлекетін құрды: ХІІІ ғасырдың басында. 193. Монғол империясының негізін қалады: Шыңғысхан. 194. Монғол мемлекеті құрылды: 1206 жылы. 195. Шыңғыс ханның заңдар жинағы: «Жасақ» 196. Шыңғысханның өзінің жеке басын қорғайтын арнайы жасауыл. Кешіктен. 197. Шыңғысханның кезіндегі Монғол империясының астанасы. Қарақорым. 198.Шығыс Түрік қағандығы: 682-744 жж 199.682 ж. Монғолияда өз мемлекетін ... қалпына келтірді: Шығыс түр жүктеу/скачать 27,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|