Жылуэнергетикасы мен жылу технологияларында
жүктеу/скачать 1,55 Mb. Pdf көрінісі
|
теплоэнергетика каз вторичные энергетические ресурсы
|
5.3 Атом электр станциялары Атом электрстанцияларының жылулық сұлбалары реакторының типіне, жылутасымалдаушының түріне, қондырғы құрамына байланысты. Жылулық сұлбалар бір, екі және үш контурлы болуы мүмкін. Бір контурлы сұлбаларда (5.5 сурет) жылу тікелей реакторда өңдіріледі. Алынған су-булы қоспа (15% дейін будың болуымен) барабан-сеператорға беріледі. Сеператордан өткен қаныққан бу бу турбинасына жіберіледі. Турбинадан шыққан бу конденсацияланады, және конденсат айналма сорғы арқылы реакторға беріледі. Бір контурлы сұлба конструкциялық түрде оңай және жеткілікті экономды. Бірақ, жұмыстық зат реактордың шығысында радиоактивті болып шығады, сондықтан биологиялық қорғанысқа талаптарының жоғарылауын қажет етеді және қондырғыны бақылау және жөндеу жұмыстарының жүргізілуін қиындатады. 1-ядролық реактор; 2-турбина; 3-электр генераторы; 4-конденсатор; 5- қоректік сорғы. 5.5 сурет - Қарапайым бір контурлы атом электрстанциясының (АЭС) жылулық сұлбасы 51 Екі контурлы сұлба (5.6 сурет) екі бір-біріне тәуелсіз контурдан тұрады. 1-ядролық реактор; 2-жылу алмастырғыш – бу генераторы; 3-негізгі айналымдық сорғы; 4-турбина; 5-электр генераторы; 6-конденсатор; 7- қоректік сорғы. 5.6 сурет - Қарапайым екі контурлы атом электрстанцияның жылулық сұлбасы Бірінші – жылутасымалдаушы контур, екінші – жұмыстық зат контуры. Екі контурдың ортақ қондырғысы – бу генераторы. Реакторда қызған жылу тасымалдаушы бу генераторына жіберіледі, онда ол өзінің жылуын жұмыстық затқа береді және негізгі айналма сорғы арқылы реакторға қайта келеді. Бірінші контурда температура өзгергенде қысымның тұрақтылығын реттейтін көлем компенсаторы бар. Бірінші контурдағы қысым екінші контурдағыға қарағанда айтарлықтайжоғары. Бу генераторында алынған бу турбинаға беріледі,онда жұмыс жасайды, конденсацияланады, конденсат қоректік сорғы арқылы бу генераторына беріледі. Бу генераторының болуы қондырғыны қиындатып, оның үнемділігін төмендеткенімен, екінші контурда радиоактивтіліктің пайда болуына кедергі болады. Үш контурлы сұлбада бірінші контурдың жылу тасымалдаушысы ретінде сұйық металдар жұмыс істейді. Мысалға: натрий. Бірінші контурда радиоактивті натрий реактордан жылу алмастырғышқа қарай жүреді, онда ол жылуды аралық контурдағы натрийға береді және айналма сорғы арқылы реакторға қайта келеді. Радиоактивті натрийдің таралып кетуін шектеу үшін аралық контурдағы натрийдың қысымы біріншіге қарағанда жоғары жасалған. Аралық контурдағы натрий жылуды үшінші контурдың жұмыстық зат (су) бу генераторына береді. Бу генераторында пайда болған бу турбинаға барады, онда жұмыс істейді, конденсацияланады және қоректік сорғы арқылы бу генераторына жіберіледі. 52 Үш контурлы сұлба көп шығындарды талап етеді, бірақ реакторды пайдаланудың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. АЭС-тың жұмыс істеуі жылу электрстанциясынан технологиялық шарттарымен ерекшеленеді. Олардың негізгі айырмашылығы болып, жылулық қорек көзінің әртүрлілігі. Жылу электрстанциясында оның рөлін органикалық отынды жағатын қазандық пеш, ал АЭС-та ядролық отынның бөліну нәтижесінде ядролық реакторда жылу бөлінеді. Ядролық отын жоғары жылу беру қасиетіне ие (органикалықтан қарағанда миллион есе көп). Бір грамм уранда 2,6·10 21 ядро бар, осы ядролардың барлығын бөлгенде 2000 кВт×сағ-қа тең энергия бөлінеді. Осындай мөлшердегі энергияны алу үшін 2000 кг көмір керек. Осыған байланысты атом электрстанциясын пайдалану кезінде, отынды жеткізу және тасымалдау шығындары өте аз. Бірақта АЭС-ты пайдаланған кезде, ядролық реактордың жұмыс істеу процесі кезінде отында, конструкциялық материалдарда, жылу тасымалдағышта үлкен көлемде радиоактивті заттектер пайда болады. Сондықтан АЭС қызмет етушілерге, сонымен қатар қоршаған халыққа радиациялық қауіптің потенциалды көзі болып табылады. Бұл өз кезегінде АЭС-ты пайдаланудың қауіпсіздігі мен сенімділігіне қойылатын талаптарды арттырады. жүктеу/скачать 1,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|