Адамды түсіну мен қабылдау механизмдері

2. Адамды түсіну мен қабылдау механизмдері

• Қарым-қатынаста адамның басқа адамды қабылдауының негізгі механизмдеріне идентификация, эмпатия және рефлексия жатады.
• Идентификация (латынша identifiko - ұқсату, ұқсастыру) - өзін басқа адамға ұқсатуды білдіретін қарапайым эмпирикалық құбылыс. Адамдардың нақты өзара әрекеттік байланыстарында жиі орын алатындықтан, идентификация барысында адам өзін басқа адамның орнына қоя отырып, оны түсінуге ұмтылады.

Эмпатия (грекше empatheia - жаны ашу) - адамның басқаға жаны ашуы арқылы сол адамның эмоциялық күйін басынан кешіруге қабілеттілігі. Осы анықтамада атап көрсетілгендей эмпатия адамның эмоциялық күйін бейнелейді, яғни басқа адамның іс-қылығы талданып, ой таразысына салынбай-ақ қабылданады. Э.Титченер эмпатия ұғымын ғылымға енгізе отырып, ол туралы былай дейді: «Мен басқалардың маңғаздығын, қарапайымдылығын немесе намысшылдығын көріп қана қоймай, бұларды ез бойымда сезіне де аламын...». Эмпатия құбылысының идентификациядан айырмашылығы эмпатияда адамға деген жаны ашу сезімі ғана пайда болады да, өз пікірі мен әрекетін өзгертпейді, ал идентификацияда мінез-құлығы да басқаға ұқсас түрге ауысады.

• Эмпатия (грекше empatheia - жаны ашу) - адамның басқаға жаны ашуы арқылы сол адамның эмоциялық күйін басынан кешіруге қабілеттілігі. Осы анықтамада атап көрсетілгендей эмпатия адамның эмоциялық күйін бейнелейді, яғни басқа адамның іс-қылығы талданып, ой таразысына салынбай-ақ қабылданады. Э.Титченер эмпатия ұғымын ғылымға енгізе отырып, ол туралы былай дейді: «Мен басқалардың маңғаздығын, қарапайымдылығын немесе намысшылдығын көріп қана қоймай, бұларды ез бойымда сезіне де аламын...». Эмпатия құбылысының идентификациядан айырмашылығы эмпатияда адамға деген жаны ашу сезімі ғана пайда болады да, өз пікірі мен әрекетін өзгертпейді, ал идентификацияда мінез-құлығы да басқаға ұқсас түрге ауысады.