Жұмыс бағдарламасы №1 баспа 28. 08. 2013 поәК 042-14 01. 20. 14/01-2013

5В010600 Музыкалық білім

мамандығы үшiн

Семей

Алғы сөз

1 Құрастырған Бодауова Б.К. Шәкәрiм атындағы Семей Мемлекеттiк университетiнiң «Музыкалық білім» кафедрасының аға оқытушысы

«28» «08»2013 ж.
2 Талқыланды

2.1 Шәкәрiм атындағы Семей Мемлекеттiк университетiнiң «Музыкалық білім» кафедрасында

Хаттама «29» «08» 2013 жыл, № 1.
Кафедра жетекшiсi ___________ Б.К.Бодауова
2.2 Педагогика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде

Хаттама «05» «09» 2013 жыл, № 1.

Университеттiң оқу-әдiстемелiк кеңесiнiң мәжiлiсiнде мақұлданды

Хаттама «18» «09» 2013 жыл, № 1.
ОӘК төрағасы _____________ Искакова Г.К.

Мазмұны

1. Қолданылу саласы

2. Нормативтік сілтемелер

3. Жалпы ережелері

4. Оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасының құрылымы мен

мазмұны

1. 
   Қолданылу саласы
   

2. 
   Нормативтік сілтемелер
   

- ГОСО РК от 10.04.2012 г № 158.

ҚР ИСО СТ 9001:2008 «Сапа менеджмент жүйесі. Талаптары».

СТИ 154-06-2005 СМПИ Стандарты. Мәтінді құжаттардың безендірілуіне қойылатын жалпы талаптар.

Оқу процесін кредиттік технология бойынша ұйымдастырудың ережелері (22.11.2008ж. бұйрық №566 .)

3. 
   Жалпы ережелері
   

Оркестрмен немесе хормен қарым-қатынас жасау ерекшелігі дирижердан коптеген қасиеттерді талап етеді: көпшілік орындаушылар тобымен жетекшілік ете білу, топпен шығармашылык, қарым-қатынас құра білу, хорды мінсіз таза тыңдай білу жіне орындалу процесін дұрыс сезіну, озінің талаптарын және ұсыныстарын ыкшамды және анық тұжырымдап айта білу; дайындык, кезенің дұрыс жоспарлай білу және барлық оның қатысушыларының уақьггы мен кушін үнемдеп жұмсай білу, дайындықты ұйымдастыру, (нота) музыкалык, материалдарын дайындау және т.б.

Ең басты мақсат - дирижерлык дайындықтың мүмкін болғанынша мүмкіндіктерін ашу. Музыкалык, қабіліттерін дамыту жәнә қол қимылы коріністері арқылы дирижердың сана сезімінде орныққан музыкалық ойларды әрі қарай дамыта тусу.

1. 
   Курстың қысқыша мазмұны: ән мұғалімін эстетикалық тұрғыда тәрбиелеу: студенттерді сабақта да, сабақтан тыс жұмыстарды оқушылармен вокал – хор жұмыстарын жүргізе отырып, оларды ұйымдастыра білуге баулу.
   
2. 
   Дирижерлау пәнінің мақсаты: Дирижерлык дайындықтың мүмкін болғанынша мүмкіндіктерін ашу. Музыкалык, қабіліттерін дамыту жәнә қол қимылы коріністері арқылы дирижердың сана сезімінде орныққан музыкалық ойларды әрі қарай дамыта тусу. Осы курсты жүргізгенде оқу негізі тарихи – теориялық, музыка орындаушылық, психология – педагогикалық циклындағы пәндердің, музыкалық білім тарихымен теориясы курсынан алған білімдерінде, іскерліктеріне және дағдыларына сүйенеді. музыкалық оймен артистік және музыкалық есте сақтау, ырғақты сезіну, музыкалық есту қабілетіне жол ашады.
   

Студенттердің вокалды-хор жүргізу дағдыларының қалпын, хор шығармаларының құрылым ерекшеліктерін, хор партияларының байланысын (аккордтар мен жекеәндер, хор партитурасының фортепианода ойналуы, дирижерлық техника, сөз бен әуеннің үйлесіп айтылуы) сабақта және кластан тыс жұмыста балалар хорымен жұмыс істеу үшін репертуар жирау және иаңдай білуге үйретеді. Студенттердің хор коллективімен жұмыс жүргізу кезеңінде кәсіби деңгейде жетілген маман даярлау, дирижерлау техникасын жетік меңгеру, хорға арналған репертуарды талдау және жаттау, оны хорға лайықтап өңдеу, дирижерлық тәсілдерді меңгеру мақсаттары қарастырылған. Барлық музыкалық өлшемдермен танысып, схемаларды көрсете білу.

Дирижерлау курсы жекеше үйрету түрінде оқытылады. Педагогитың осы үлгіде, сабақ өткізуі оның кәсіби деңгейінің өсуі мен әрбір жеке студенттің қабілетін мызыкалық эстетикалық және өзіндік ерекшелігін байқауына жол ашады.

• 
  3.4 Пәнді оқу барысында студентің міндеттері:
  
• 
  фортепиано аспабында музыкалық шығармаларды ойнау;
  
• 
  хор партияларын орындау (сольфеджиолау, вокалды орындау, әннің сөзімен орындау және тактілеу);
  
• 
  музыкалық талдау, дирижерлық қимылдарды жітік меңгеру, өлшемдерге көңіл бөлу, техникалық жаттығулар жүргізу;
  
• 
  сүйемелсіз (а сарреllа) орындалатын шағармаларды дирижерлау, әр дауысын көрсету, айту, көркемдік орындалуына қол жеткізу;
  
• 
  сүйемелмен орындалатын шығармаларға талдау жасау әр қол қимылының нақты көрсетілуін қадағалау;
  
• 
  мектеп шығармасын –өздік меңгеру, аспапта ойнау. Бір қолмен дирижердау;
  
• 
  хорға арналған шығармаларды қағаз бетінен оқу (ЧХП) орындаушылық және вокалды – хор талдаулар.
  

1.3.Пререквизиттер:

Музыка теориясы, Сольфеджио, Хор, Негізгі аспап. Пән меңгеруге көмектесетін білім және дағдылар жиыны: студенттерге фортепиано аспабында хор шығармаларын ойнай білу, хор туралы толық мағлұмат беріп, жеке хормен жұмыс істеу барысында теориялық көмек ретінде, сондай – ақ хормен жұмыс істеу әдістерін игеру, музыкалық талдау, хор шығармасының әр дауысын айта білу, оны дирижерлай білу, қағаз бетінен (ЧХП) айта білу, шығармаларды саналы, әрі кәсіптік деңгейде, көркем орындау дағдыларын дарыту, хор ұжымымен жұмыс істеуге қажетті есту қабілетін, вокалды- хор дағыларын дамыту сияқты аса қажетті әдіс-тәсілдерді үйретеді.

1.4. Постреквизиттер:

Музыкалық аспап, Хор сыныбы, Хортану, Сольфеджио, Хор шығармаларын өңдеу, Мектеп хорын ұйымдастыру, Вокал сыныбы.
1.5.Қысқаша сипаттамасы: Пән мақсаты – болашақ музыка мұғаліміне мамандығына кәсіби қажетті, педагог - музыкант дайындауға бағытталған оқу пәндері циклындағы негізгі пән. Осы курсты жүргізгенде оқу негізі, психология – педагогикалық циклындағы пәндердің, музыкалық білім тарихымен теориясы курсынан алған білімдерінде, іскерліктеріне және дағдыларына сүйенеді. Студенттер хортану пәнінде музыкалық қабілеттерін (есту, есте сақтау, сезім, ықыластығы) жетілдіреді, музыкалық танымын кеңейтеді, дұрыс тыныс алуға дыбыс түзеуге, дикцияға, әуен бояуына, а сарреllалық шығармалардың құрылымын және орындалу әдістерін үйренеді.

2. Пәннің оқу - әдістемелік комплексінің тізімі және мазмұны:

2.1. Курстың тақырыптық жоспары

Барлығы (2 кредит) 90 сағат

2.2 Жекеше сабақтың жоспары:

Жеке сабақ № 1

Хорды дирижерлау пәніне кіріспе.

1. 
   Кіріспе бөлім.
   
2. 
   Дирижерлау пәнінің мақсаты мен міндеттері
   

Дирижердың қол аппаратын қою.

1. 
   Дирижерлық аппараттың құрылымы
   

Қол қимылдарына арналған жаттығулар.

1. 
   Жаттығулар
   
2. 
   Оң және сол қол кимылдары.
   

Дирижерлық қимылдардың негізгі принциптері

1. 
   еркіндік, графикалық айқындығы
   
2. 
   қимылдың ықпалдылығы, көркем мағналығы
   

Жеке сабақ № 5

Дирижердың негізгі позициясы.(тұру қалпы, аяғы, қолы,бас,иық, шынтақ,ұсақ саусақтары)

1.Дирижерлау техникасына түсініктеме.

2. Қол координациясы.
Жеке сабақ № 6,7

Дирижерлық орындаушылықтың алғашқы үш элементі.

1. 
   «Көніл аудару», «тыныс алу», «түсу», « дыбыстың аяқталу кезеңі»
   
2. 
   «Кіріспе қимылын дайындау». Ауфтакт, оның түрлері.
   
3. 
   Әуеннің басталу және аяқталу белгілері.
   

Жеке сабақ № 8,9

Музыкалық өлшемдер: 3/4; 4/4.Схемалар.

1. 
   Дирижерлық схемалармен танысу.
   
2. 
   Өлшемнің әр бөлігіне бітіруге дағдылану.
   

Штрихтарды көрсету заңдылығы

1. 
   Legato, non legato, marcato.
   
2. 
   Cызықтың игіштігі жұмсақтық нүктеге түсу және staccato
   

Амплитудалық қимылдың ауықымына сай динамикалық белгілерін көрсету

1. 
   Қол қимылындағы ескерту белгілері.
   
2. 
   Шығармадағы динамикалық белгілермен жұмыс.
   
3. 
   Шығармалардың нюанстық бөлімін ауызша түсіндіріп, оны орындау барысында сақтау.
   

2 дауысқа арналған хор шығармасын ф/п аспабында орындау

1. 
   Аспапта хор шығармасын ойнау.
   
2. 
   А капеллалық шығарманың партияларын айту,жаттау
   

Сүйемелмен орындалатын мектеп әніне дирижерлау.

1. 
   1-2 сыныпқа арналған мектеп әнін өз сүйемелдеуінде орындау
   

Жеке сабақ № 1

Хор партияларын нотасымен оқу және есту қабілетін дамыту жұмыстарын жалғастыру

1. 
   Хормен жұмыс істеу әдістерін қабылдауға жағдай туғызу.
   

Жеке сабақ № 2,3

Күрделі және көп дауысты хорларға түсініктеме. Шығармамен танысу.

1. 
   Жаттығуларды күрделендіру.
   
2. 
   Хор партияларын үйрену
   
3. 
   Партитура ұғымына түсініктеме
   

Жеке сабақ № 4,5

Аспапта хор партитурасымен жұмыс

1. Партитураны жаттау, есте сақтау.

1. 
   Партитурадағы үзіліс, стаккато, синкопалық ырғақтармен жұмыс.
   
2. 
   Шығарманы жатқа орындау.
   

Жеке партиясын сөзімен , сольфеджиомен айту.

1. 
   Шығармадағы дикциямен жұмыс.
   
2. 
   Шығармадағы қазақ әріптерімен жұмыс.
   
3. 
   Сөйлем соңындағы дауысты, дауыссыз дыбыстармен жұмыс. Әр партиямен жеке жұмыс жүргізу.
   

Жеке сабақ № 8,9

Поэтикалық сөз текстімен жұмыс

1. Музыкалық көркем бейненің ашылуымен жұмыс.

2. Шығарманы көркем орындау әдістері.

3. Поэтикалық сөз текстімен музыкалық ырғаққа сәйкес келуі

Нюанстық ерекшеліктер. Хор шығармасын дирижерлау

1. 
   Шығармадағы динамикалық белгілермен жұмыс.
   
2. 
   Шығарманың көркемдік бейнесін ашу.
   
3. 
   Дыбыс шағарудың сапалылығы.
   

Хор партияларының орналасуын көрсету. Шығарманы толық дирижерлау.

1. 
   Хор шығармасын дирижерлау
   
2. 
   Шығарманы жатқа орындау.
   
3. 
   Шығармашылықпен жұмыс.
   

Орташа және орташа жылдам темпінде 3/4, 4/4 өлшемдерін көрсету

1.Сүйемелмен орындалатын хор шығармасымен танысу.

2. Хор партияларын айту, партитурадағы көлденең орналасқан әуен тақырыбын орындау.

Жеке сабақ № 14,15

Орташа екпінде, жылдам екпінде 2/4 өлшемінің схемасымен танысып дирижерлау

2.4 Курс бойынша ауызша үй жұмыстарының тақырыбы. (СӨЖ)

2 Хор партиясын сольфеджиялау.

3. Авторлар туралы мағлұмат дайындау.

4. Хор партиясын мәнерлеп айту.

5. Шығарманың өлшемін дирижерлау.

6. Партитураны талдау.

7. Шығармаға арнап жаттығулар таңдау.

8. Дирижерлауға арналған жаттығуларды қайталау.

9. Партияларды аспапта ойнап, айту.

10. Партияларды айтуда интонациялық тазалық.

11. Шығармадағы сөздерді мәнерлеп оқу.

12. Шығарманың авторына аннотация.

13. Дикциялық жаттығулар жасау.

14. Партияны жатқа орындау.

15. Динамикалық белгілерін сақтап айту.

16. Партитураны сольфеджио түрінде тапсыру.

17. Партияны сөзімен орындау.

18. Сөздегі көркемдік бейнені табу.

19. Шығарманың шарықтау шегін табу.

20. Партияны мәнерлеп орындау.

21. Көркемдік бейнесін ашу.

22. шығарманы жатқа дирижерлау.

Техникалық есеп беру (І- аттестация)

1. А сарреІІа - лық шығарманы нотаға қарап орындау.

2. .А сарреІІа - лық шығарманың партияларын нотаға қарап айту.

3. Коллоквиум (ауызша сұрақтарға жауап беру)

Академиялық есеп беру. (ІІ- аттестация)

1. А сарреІІа - лық орындалатын шығармалардың партияларын нотаға қарап сөзімен мәнерлі орындау.

2. А сарреІІа - лық және сүйемелмен орындалатын шығарманы жатқа дирижерлау.

3. А сарреІІа - лық шығармаға жазбаша анализ.

• 
  А капелла шығарманы фортепиано жатқа ойнап беру.
  
• 
  Екі шығарманы да (а капелла және сүйемелдеумен орындалатын) жатқа дирижерлау.
  
• 
  Орындалған шығармалардың тарихи мен жазушы композитор туралы деректерді білу, шығармадағы кездесетін музыкалық терминдерді білу. Курс программасы бойынша кез келген дирижерлық қимылды көрсете біліп, сұрақтарға жауап беруі тиіс.
  
• 
  Бір шығармаға толық (аннотация) жазбаша талдау жасау.
  
• 
  Дипломға белгіленген хор шығармасын үйрету үшін жасал.ан жұмыс жоспарын көрсету. Сегізінші семестрде-мемлекеттік емтиханға белгіленген шығарамаға талдау жасалып орындалады немесе дипломдық реферат көрсетіледі..