Жұмыс бағдарламасы мамандықтың Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының негізінде әзірленген және С. Торайғыров атындағы пму (стандарт шифрі) Ғылыми кеңес отырысында 20 ж

4 Пәннің мазмұны

4.2 Пән тақырыптарының мазмұны

Генетика – тұқым қуалағыш және өзгергіштікті зерттейтін ғылым. Генетиканың зерттеу әдістері. Генетика пәнінің даму кезеңдері. Генетиканың биологиялық ғылымдар жүйесінде алатын орны.

Тұқым қуалаушылық дегеніміз тірі ағзалардың қасиеттерін белгілерін, өздеріне ғана тән биосинтезді зат алмасуды ұрпақтан ұрпаққа беріп отыруы. Ал өзгергіштік дегеніміз ұрпақтың ата тегінің айнымайтын көшңрмесң болмауы, ол ұрпақ арасындағы ұрпақ пен ата тек арасындағы тұқым қуу арқылы немесе қоршаған орта әсерінен пайда болатын өзгерістер.

Генетика ғылымының зерттеу бағыттары. Цитогенетика. Генетиканың тәжірибелік маңызы. Жасушаның бөліну жолдары. Хромосоманың құрылымы, морфологиясы және құрамы. Кариотип.

Г. Мендельдің үшінші заңы. Ди- және полигибридтік будандастыру кезіндегі байқалатын ажырау заңдылықтары. Гибридологиялық талдау әдісінің негізгі қажеттілігі және символикасы. Г. Мендельдің бірінші және екәншә заңдары. Доминанттылық, рециссивтілік ұғымдары.

Жыныс генетикалық белгі реінде. Жыныстың хромосомалық механизмі. Жыныспен тіркес берілетін белгілер. Белгілердің тіркесіп тұқым қуалауы. Толық және толық емес тіркесу.

Онтогенез түсінігі. Гендердің дифференциалды белсенділігі. Гендердің структурасы мен функциялары. Гендер және морфогенез. Цитоплазмалық тұқым қуалау. Экспрессивтілік және пенетранттылық.

4.3 Практикалық сабақтардың мазмұны және тізімі

- Тұқым қуалаушылық ұғымы.

- Өзгергіштік ұғымы.

- Тұқым қуалау мен өзгергіштіктің биологиялық маңызы.

- Ген, рецессивті аллель, доминантты аллель ұғымдары.

- Белгілердің айқындалуына аллельдің әсері.

- Аллельдердің көптілігі

2. Жыныссыз көбеюдің цитологиялық негіздері. Кариотиптің түрлік ерекшелігі.

- Генетика ғылымының зерттеу бағыттары.

- Цитогенетика.

- Жасушаның бөліну жолдары. Митоз.

- Мейоз, мейоздың биологиялық маңызы.

-Хромосоманың құрылымы, морфологиясы және құрамы.

- Кариотип.

3. Жыныстық көбеюдің цитологиялық негіздері. Өсімдіктегі ретсіз жыныстық көбеюдіңтүрі.

- Овогенез, кезеңдері, ерекшеліктері.

- Сперматогенез, кезеңдері, ерекшеліктері.

- Өсімдіктегі ретсіз жыныстық көбеюдіңтүрі.

- Г. Мендельдің тәжірибесі. бірінші ұрпақ будандарының біркелкілік заңы.

- Г. Мендельдің ажырау заңы.

- Гибридологиялық талдау әдісінің негізгі қажеттілігі және символикасы

- Г. Мендельдің үшінші заңы.

- Пенетт торын толтыру.

- Толық және толық емес доминанттылау.

- Летальді гендер.

- Г. Мендельдің заңдарының бар тіршілікке ортақтылығы.

5. Тұқым қуалағыштың молекулалық негіздері. Тұқым қуалаушылықтың химиялық негізі.

- Нуклеин қышқылдары, қасиеттері.

- ДНҚ құрамы және қүрылысы.

- РНҚ құрамы және қүрылысы. РНҚ түрлері, атқаратын қызметтері.

- Белок құрылысы.

6. Генетикалық код. Ген жаратылысы. Белок синтезі.

- Генетикалық код, оның қасиеттері.

- Белок синтезі. ДНҚ молекуласының жаңғырылуы, репликация, сплайсинг, элонгация.

- Транскрипция, рибосомадағы процестер.

- Жакоб-Мано ұсынған оперон моделі.

- Гендік өзгергіштік.

- Геномдық (хромосомалық) өзгергіштік.

- Комбинативтік өзгергіштік.

- Полиплоидиның өсімдіктер селекциясындағы маңызы.

- Модификациялық өзгергіштік. Реакция нормасы.

- Мутациялық өзгергіштік.

- Мутациялардың пайда болу себептері.

- Т. Морган еңбектері.

- Хромосомалардың құрылысы, құрамы, түрлері.

- Гендердің хромасомада орналасуы, локустарды есептеу.

- Цитогенетикалық талдау әдістері.

- Жыныс белгі ретінде.

- Онтогенез түсінігі.

- Гендердің дифференциалды белсенділігі.

- Гендердің структурасы мен функциялары.

- Гендер және морфогенез.

- Цитоплазмалық тұқым қуалау.

- Экспрессивтілік және пенетранттылық.

10. Популяциялық генетика және эволюцияның генетикалық негіздері. Популяция және оның генетикалық құрылымы. Генетикалық гомеостаз.

- Харди – Вайнберг заңы.

- Популяцилардағы генетикалық эволюцияның негізгі факторлары.

- Популяциядағы генетикалық салмақ. Гендер дрейфі.

- Генетикалыұ гомеостаз.

4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
4.4.1 СӨЖ түрлерінің тізімі

№	СӨЖ-дің түрі	Есептік формасы	Бақылау түрі	Сағат саны
1	Дәріс сабаққа дайындау	Оқу жетістіктерін тіркеу журналы	Сабақтарға қатысу	20
2	Тәжірибелік сабаққа дайындалу	Жұмыс дәптері	Тәжірибелік жұмыстарды істеу және қорғау	20
3	Аудиториялық сабақтың мазмұнына кірмейтін тақырыптарды оқу	реферат	Ауызша сұрау	30
4	Бақылау шараларға дайындалу	Оқу жетістіктерін тіркеу журналы	РК 1, РК 2	20
Барлығы				90

4.4.2 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі

1. Гендердің өзара әрекеттесуі.

2. Микрорганизмдер генетикасы.

3. Генетикалық аурулар.

4. Иммунитеттің генетикалық негіздері.

5. Селекцияның генетикалық негіздері.

1. 
   Айала Ф., Картер Дж. - Современная генетика в 3 томах. М.: 1987.
   
2. 
   Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров – Генетика және селекция негіздері. Алматы, Мектеп, 1985.
   
3. 
   Стамбеков С.Ж. – Жалпы генетика Алматы, Ана тілі 1993.
   
4. 
   Дубинин Н.П. – Общая генетика – 2 – ое издание М.: Наука 1995.
   

5. Бороевич С. – Принципы и методы селекции растений. М.: 1984.

6. Дубинин Н.П. - Некоторые проблемы современной генетики. - М.: Наука 1994.

7. Корочкин Л.И. - Взаимодействие генов в развитии М.: Наука 1977.

8. Организация генома. Сборник научных трудов/ Под. ред. Ю.Ф. Богданова М.: Наука 1989.

9. Мухамбетжанов К. Аманжолова Л. – Генетика және селекция негіздері. Алматы, Санат 1996.

5В0508200 Малшаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы мамандығының(тарының) жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Селекциядағы генетикалық әдістері

Оқу нысаны

Пәннің көп еңбекті қажет етуі

Семестр бойынша бақылау нысандары

Семестр

Семестр бойынша студенттердің жұмыс көлемі

кре-дит-тер

академиялық сағат

кре дит тер

Аудиториялық сабақ (ак. сағат)

СӨЖ (ак. САғат)

Бар-лығы

ауд

СӨЖ

емт

сын

КЖ-а

КЖ-с

бар- лығы

дәр

пр.

зерт

бар лығы

ОСӨЖ

ЖОБ базасында күндізгі

3

135

45

90

+

4

2

30

15

15

60

15

Кафедра меңгерушісі ______ Бурамбаева Н.Б. 2013 ж. «___» ________