Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 2,23 Mb. Pdf көрінісі
|
Биоиндикационные методы иследования Умкд
6,7 Дәрс
| Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы биомасса ыдыраған уақытта күкіртсутек және өзге токсиндік заттар бөлінеді. Нәтижесінде суқойманың зооценозы өліп, ауыз су ретінде маңызын жояды. Көптеген планктондық балдырлар тіршілік ету барысында токсинді заттар бөледі. Адамның шаруашылық әрекетінің нәтижесінде суқоймада биогенді заттардың жоғарлауы фитопланктонның артық дамуымен жүзеге асып, антропогендік эвтрофтану жүзеге асады. Балдырлар эвтрофтану (батпақтану) нәтижесінде су сапасының өзгеруін индикациялауда қолданады. Көк-жасыл балдырлардың қарқынды дамуы – судың органикалық заттармен қауіпті ластануын көрсетеді. Қауіпті ластанудың жақсы көрсеткіштері – жағалау маңы шөп басу. Таза суқоймаларда бұндай шөп басу ашық жасыл не қоңырқай түсті болады.Ал ластанған суқоймаларға ақ мамық тәріздес түзілімдер тән. Суқоймада органикалық зат шектен тыс болғанда және жалпы минералдану жоғарлағанда көк-жасыл түс пайда болады, себебі көк-жасыл балдырлар саны көбйеді. Макрофиттер (жоғары сатылы су өсімдіктері) мәні су обьектілерін алдын-ала гидробиологиялық бақылауда қолданылуында. Суқойма ластанған уақытта оның түрлік құрамы, биомассасы, макрофиттер өнімі өзгеріп, морфологиялық аномалиялар пайда болып, доминантты түрлер алмасып, фенозды өзгертеді. Фекальді-тұрмыстық ағын сулар нашар тазаланғанда суқойма түсі ақ не сұр болады. Бұл су құрамында бекінгіш инфузория болса, күкіртті қосылыстар артық мөлшерде болғанда мамық тәріздес дақтар болады. Ол күкіртті бактериялар- теотрикстің жинақталуымен байланысты. Суқойманың жалпы күйін бағалау үшін фитопланктон фотосинтезінің интенсивтілігін – жарықта алғаш синтезделетін балдыр биомассаның түзілу процесі (алғашқы өнім) және органикалық заттың ыдырауымаңызды болып табылады. Алғашқы өнім және ыдырау суқойманың маңызды көрсеткіші және су ортасының қандай да болмасын жағдайының өзгерісіне тез жауап береді. Бұл жағдай берілген сипаттамны су сапасын бағалаудың экспресс- хабары ретінде қолдануға болатынын көрсетеді. Егер алғашқы өнімділік процесі басым болса, онда суқоймада эвтрофтану процесіжүзеге асып, балдырлар массалық дамиды (судың «гүлденуі») да, судың екіншілік ластануыжәне су сапасының нашарлануы жүзеге асады. Егер деструкция немесе органикалық заттың ыдырау процесі басым болса, онда суқоймада кері процесс – деэвтрофтану жүріп, су сапасы жақсарады. Гидробиологтар алғашқы өнімнің (Р) жалпы деструкцияға (Д) – Р/Д қатынасын кеңінен қолданып, оны жүктеу/скачать 2,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|