Үлкен ми сыңарлары қыртысының аса маңызды қызметтері

И.П.Павлов жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізгі 3 белгісін анықтады:

И.П.Павлов жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізгі 3 белгісін анықтады:

1) қозу мен тежелу процестерінің күші – ми қыртысындағы жүйке клеткаларының күшті және төтенше күшті тітіркендіргіштерге адекватты жауап қайтару қабілеті және оларға жауап ретінде қозуды немесе тежелуді күшейту;

2) қозу және тежелу процестерінің біркелкілігі, яғни олардың күші жөнінен тепе-теңдігі. Кейде бір организмдерде тежелуден қозу басым болса, басқа организмдерде – керісінше болады. Мұндай жағдайда бір организмдерде жағымды шартты рефлекстер айтарлықтай тез түзіледі, бірақ тітіркендіргіштерді (әсіресе нәзік) айыру қиын болады, ал екінші организмдерде осы тітіркендіргіштерге ми қыртысының жалпы тежелетіні байқалады;

3) қозу және тежелу процестерінің ширақтығы, яғни бір процесті (жағдайдың өзгеруіне байланысты) екінші процестің ауыстыру жылдамдығы.

И.П.Павлов жүйке қызметінің жалпы 4 типін бөліп көрсетті:

И.П.Павлов жүйке қызметінің жалпы 4 типін бөліп көрсетті:

• Жүйке процесі күшті, ұшқалақ тип (тежелуден қозу басым);
• жүйке процестері аса ширақ, күшті, байсалды тип. Жоғары дәрежелі нерв қызметінің мұндай типінде организмнің жағдайға тез көндігетіні, жаңа тітіркендіргіштерге активті әсер ететіні байқалады;
• Жүйке процестерінің ширақтығы шамалы, жаңа тітіркендіргіштерге болар – болмас әсер жасайтын (барлық қызметінде сылбырлық бар) күшті, байсалды тип;
• Қозу мен тежелу нашар дамыған, әлсіз тип. Мұнда организм тез әлсірейді, қорқақтық пайда болады, әдеттен тыс тітіркендіргіштер әсер еткенде жұмыс қабілетінен айырылады, тез арада тежелу күйіне өтеді.