Жоғарғы молекулалық қосылыстар силабус

Химиялық деструкция негізінен полярлы заттардың әсерінен, су, қышқыл, спирт, 

оттегі қатысында өтеді.  

Гидролиз жәнеалкоголиз.  

Ең көп тараған полимерлердің химиялық деструкциясына гидролиз, ол химиялық 

байластың  үзілуі  мен  және  өзіне  су  молекуласын  қосып  алуымен  шектеледі.  Жоғарғы 

молекулалық  қосылыстардың  гидролизіне  табиғи  катализатордың  қатысында  тез  өтуі  –

ферменттер,  жекеленген  байланыстардың  әсері.  Гидролизге  ұшыраған    табиғи 

функционалды  топтар  мен  байланысты  анықтау,  негізгі  молекулалық  тізбектің  құрамын 

анықтау, деструкция нәтижесінде полимердің молекулалық салмағы азаяды. Соңғы өнімнің 

нәтижесі  бастапқы  өнімнің  шамасынан  айырмашылығы  өте  аз.  Деструкция  жүру  дәрежесі 

онша жоғары болмаса, соңғы түзілген қосылыстар өте аз, ол полимердің құрамына әер етпей 

өзгеріссіз қалады.  

Полиацетали,  полиэфир,  полиамидтер  гетеротізбекті  полимерлер  гидролизге  тез 

ұшырайды,  ол  практикада  өте  маңызды  роль  атқарады.  Егер  гидролиз  толық  жүрсе 

моносахаридтер  түзіледі.  Крахмал  мен  целлюлозаның  гидролизінде  глюкоза  түзіледі. 

Полисахаридтер  реакциясының  гидролизінің    катализаторы  болып  сутегі  ионы  келеді. 

Гидроксод топтар реакцияны тездетеді, сілтілік ортағ төзімді, ал қышқылдық ортаға төзімсіз. 

Крахмалдың  қышқылдық  гидролизі  өндірісте  глюкозаны  алу  әдісіне  негізделген. 

Синтетикалық поламид гидролизі өндірістік қалдықтарды пайдалануда практикалық маңызы 

зор.  Ол  қалдықтар  мономерге  дейін  гидролизденеді  немесе  төменгі  молекулалық 

полимерлерді қайтадан полиамид синтезіне қолданады.