1.Тамыр тарылткыш механизмдері Нервтер- симпатикалық нерв ( Вальтер и Кл . Бернар дәлелдеген ). Симпатикалық тамыр тарылтатын нервтердің бастамасы жұлынның мойын , көкірек және жоғарғы бел сегменттерінің бүйір мүйізінен бастама алады . Осыдан шекаралық симпатикалық ганглилерге дейін преганглионарлы талшықтар барады . Постганглионарлы талшықтар тамырларға дейін жетеді . Олардың ұштарынан адреналин және ацетилхолин бөлінуі мүмкін . Симпатикалық тамыр тарылтатын иннервация тамырдың барлық арнасына жайылған.
Рецепторлар/медиаторлар-а-адренорецептор
2. Тамыр кеңейткіш механизмдері Пассивті- кеңеюі симпатикалық тамыры тарылатын нервтердің тонусының төмендеуінен болады. Тамырлардың пассивті кеңеюі тамырлар жүйесінің жалпы реакциясына байланысты.
Белсенді Активті кеңеюі арнайы тамыр кеңейтетін нервтердің қозуынан болады . Тамырлардың активті кеңеюі олардың жергілікті реакциясынан болады
Нервтер/Рецепторлар/Медиаторлар 1)Кейбір парасимпатикалық талшықтар (вазодилататорлар: lingualis, pelvicus, chorda tympani). Бет нервісінде жүретін барабан сызығы (сілекей бездерінің тамырларын кеңейтеді). Тіл нервісінде жүретін парсимпатикалық талшықтар (тілдің тамырларын кеңейтеді), n.pelvicus жүретін парсимпатикалық талшықтар кіші жамбас астауындағы тамырларды кеңейтеді .
2)Симпатикалық холинергиялық нервтік талшықтар – қаңқа бұлшықеттінің тамырларын кеңейтеді.
3)Симпатикалық адренергиялық талшықтар B адренорецепторлар мен холинорецептолар негізінде әсер етеді. Олар коронарлық тамырлардың, баст тамырлардың және ішек тамырларының кеңеюін шақырады .
4)Аксон рефлекс бойынша жұлынның артқы мүйізіндегі сезімтал талшықтар Ожж қатысынсыз сезімтал нервтің аксонымен асырылатын жауап реакциясы). Бұл механизм бойынша тері және құрсақ қуысының кейбір тамырларының кеңеюі болады .
№ 4 тапсырма. Кестені толтыру« Қантамырлар мен жүректің өзіндік рефлекторлы реттелуі. Өзіндік рефлекстер»
