Үйренуді уәждеудегі интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуеті
жүктеу/скачать 33,37 Kb.
|
| технологияның бірізділігі (оның барлық компоненттерінің өзара байланысы, сондай-ақ оларды логикалық пайдалану, оның ішінде аппараттық, бағдарламалық қамтамасыз ету, олардың ақпаратқа қанығуы және т.б.);
техника ұғымы (оның ғылыми негізділігі) пайдалану); техниканың динамизмі (оқу процесіне әрбір қатысушының танымдық белсенділігін арттыру үшін техниканың дидактикалық әлеуетінің болуы); технологияның икемділігі (оның мүмкіндіктерін пайдалануда өзгергіштіктің болуы); технологияның мазмұндық интерактивтілігі (оқушыға мазмұнды ақпараттың көлемін өзгертуге, толықтыруға және әр түрлі етуге мүмкіндік беру); техниканың уақытша интерактивтілігі (оқушыға оқу материалын оқу режимін, яғни оның өтуінің басталуын, ұзақтығын және қарқынын өз бетінше анықтауға мүмкіндік беру); технологияның ординалдық интерактивтілігі (оқушыға берілген білім беру ақпаратын пайдалану тәртібін өз бетінше анықтауға мүмкіндік береді); технологиялық кері байланыстың интерактивтілігі (сұрақтар мен жауаптардың еркін алмасуына, сондай-ақ материалды игеру процесін бақылауға жағдай жасайды); техниканың шығармашылық интерактивтілігі (оқушылар шығармашылық қызметтің өзіндік өнімін жасаған жағдайда өтеді); технологияның тиімділігі (шет тілін үйренуге уәждемені арттыру үшін оны қолдану үшін жағдай жасау, демек, оқушылардың белсенділігінің басымдылығы, оқыту мақсатының болжамдылығы және т.б.). Интерактивті оқытудың нақты процесін қамтамасыз ететін интерактивті технологиялардың барлық компоненттері, шын мәнісінде, оқу ортасының өзгеруіне ықпал етеді, ол кезде өзінің психологиялық ерекшеліктерімен және шет тілін үйренуге ынтасымен әрқашан оқу процесінің орталығында болады, ал мұғалім өз палаталарының танымдық қызметін ұйымдастыруда кеңесші және кеңесші ретінде әрекет етеді. Осы тезистің негізінде, Шет тілін оқыту үшін қолданылатын интерактивті технологиялар оқыту процесін саралау мен даралау форматын қамтамасыз ететін тұлғаға бағдарланған тәсілге негізделгенін атап өтеміз, осылайша оқушылардың көпмәдениетті тіл тұлғасының қасиеттерін дамытуға ықпал етеді (басқа тіл мәдениетін сөйлеушілермен өнімді қарым-қатынасты ұйымдастыру қабілетімен байланысты); әртүрлі іс-шараларды жүзеге асыру барысындағы дағдылар шет тілін қолдану; оқушылардың өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі тәрбиелеуге дайындығы; кәсіби қызмет шеңберінде олардың шығармашылық әлеуетін арттыруға уәждеме және Осыған байланысты шет тілін оқытуда интерактивті технологияларды қолдану мынадай білім беру ресурсын білдіреді: оқушылардың жеке қабілеттерін, қажеттіліктері мен мүдделерін (сараланған оқыту технологиясы) ескере отырып, танымдық қызметін жүзеге асыру мүмкіндігі; тілдік материалды саналы түрде түсінуге психологиялық дайындықты дамытуға байланысты модельдеуге және оны практикалық қызметте (коммуникативтік оқыту технологиясы) пайдалану тәсілдеріне байланысты модельдеуге ықпал ететін оқушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру үшін жағдай жасау; оқу сабақтарының әртүрлі кезеңдерінде оқушылардың бірлескен қызметін жандандыруды қамтамасыз етуге бағдарланған өзара оқыту идеясын іске асыру (ынтымақтастықта оқыту технологиясы); олардың бірлескен ғылыми-зерттеу қызметі (жобалық технология) шеңберінде жастардың дербес ойлау қабілетін дамыту мақсатында жеке тұлғаға бағдарланған оқыту негізінде оқушылардың шығармашылығы мен тәуелсіздігін дамыту жолдарын іске асыру; білім алушылардың дербес белсенділігін жандандыруға және олардың танымдық белсенділігін (ақпараттық-коммуникациялық технологиялар) арттыруға бағдарланған оның практикалық бағдарын күшейту мақсатында оқу процесінің шеңберін кеңейту; мультимедиялық бағдарламаларды қолдану шеңберінде барлық деңгейлерде шет тілін оқыту процесін жандандыруға жағдай жасау, мысалы, грамматикалық және лексикалық дағдыларды (компьютерлік бағдарламаларды қолдану технологиясы) дамытуға бағытталған; ақпарат іздеу қабілетінің артуы, мысалы, ғылыми зерттеулер үшін, ғылыми жобамен жұмыс істеу үшін, т.б. (Интернет-технологиялар); пәннің мазмұнын білім алушылардың шет тіліндегі сөйлеу қызметінде тиісті дағдылар мен қабілеттерді өз бетінше меңгеруіне жағдай жасау мақсатында автономды бөлімдерге бөлу, олардың танымдық қызметін дербес басқару дағдыларын дамыту, т.б. (модульдік оқыту технологиясы); оқушылардың психикалық белсенділігін арттыру және олардың жеке әлеуетін (ойын технологиясын) ашу мақсатында тілдік міндеттерді шешудің ұтымды тәсілдерін қолдану дағдыларын дамытуға жағдай жасау; орыс талаптарының шет тілін игеру саласындағы жалпыеуропалық жүйелермен (тілдік портфель технологиясымен) үйлесіміне негізделген білім алушылардың ақпаратты өз бетінше меңгеру дағдыларын кезең-кезеңмен қалыптастыру үшін жағдай жасау. Жоғарыда талқыланған интерактивті технологиялар психологиялық тұрғыдан ақталғанын атап өткен жөн, өйткені олар шет тілін үйренуге оң эмоциялық көзқарасты қамтамасыз етеді және сонымен бірге оқу процесінде сан алуан болады; оқушылардың өздерінің танымдық қызметін нақты ұйымдастыру үшін орнатады; әр оқушының резервтік мүмкіндіктерін белсендіруге мүмкіндік береді; сыни ойлаудың дамуы негізінде жан-жақты тұлғаның қалыптасуына ықпал етеді; Осыған байланысты, оқушыларды шет тілін үйренуге ынталандыратын интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуетін қарастырғанда интерактивті технологияларды қолдану әрқашан оқушылардың коммуникативтік құзыреттілігін дамытуға бағытталатынын атап өткен жөн (мұнда) ауызша және ауызша емес құралдардың көмегімен өнімді қарым-қатынасты ұйымдастыруға ахуалдық бейімделуді білдіреді), бұл психологиялық тұрғыдан мынадай жағдайлардың болуын білдіреді, Педагогикалық, әлеуметтік және ұйымдастырушылық сипаттағы: шет тілін үйрену кезінде белгілі бір психологиялық кедергілерді еңсеру мақсатында оқушыларға психологиялық және педагогикалық қолдау көрсету; әрбір оқу тақырыбынан өту барысында сыныпта әлеуметтік-мәдени атмосфера құру; олардың шет тілін үйрену қабілетін қамтамасыз ету; Осы шарттардың барлығы контент компонентімен және олардың ұйымдастырушылық оқыту нысандарымен (мысалы, жаттығу, ахуалдық тапсырма, пікірталастар, іскерлік ойын және т.б.) өзара байланысты. Бұл ретте интерактивті технологияларды қолдана отырып, оқытудың жекелеген ұйымдастырушылық нысандары интерактивті әдістерге жүгінуді көздейді, бұл ретте шет тілдерін оқыту тәжірибесі өмірлік жағдайларды модельдеуді немесе проблемаларды бірлесіп шешуді көздейді. Бұл мақсатқа бағытталған, Ең алдымен, шет тілін үйренуге ынтасын арттыру кезінде, сондықтан оқушыны педагогикалық ықпал ету объектісінен іс жүзіндегі өзара әрекеттесу субъектісінің рөліне, яғни жас адамның өзінің жеке бағытын құрылымдау мүмкіндігіне ие болуы үшін оның белсенді қатысушысына ауыстыру үшін жағдай жасалады[42]. Бұл зерттеуші С.С.Кашлевтің интерактивті әдістерді қолдану тиімді ұйымдастыруға ықпал ететіні туралы мәлімдемесіне сәйкес келеді. оның танымдық қызметінің негізі болып табылатын және жалпы оның ойлау қабілетінің дамуы болып табылатын оқушының психикалық белсенділігі [85]. Сонымен, шет тілін үйренуге ынтасын арттыру үшін оқытудың интерактивті әдістері оқушылардың білім беру қызметінің мынадай нысандарын көздейді: өзара жұптасып және жалпы топта жұмыс істеу; өз зерттеулерін талқылауға және таныстыруға қатысу; жалпы жоба бойынша жұмыс істеу және ойын модельдеуге қатысу; Бұл ретте интерактивті технологиялар білім беру процесін белсендіру әдістері болып табылатынын атап өткен жөн, демек, оларды оқушыларды шет тілін белсенді оқуға ынталандыратын оқытудың барлық кезеңдерінде қолдану керек, ол үшін практикалық сабақтың құрылымына мынадай ұйымдастырушылық аспектілер енгізіледі: қарым-қатынасты ұйымдастыру (шет тілі атмосферасына енгізілуі тиіс) қарастырылып отырған жағдайға бейімделу үшін); қызметін өзгертуді ұйымдастыру (жеке, жұптық және топтық бірлескен іс-шаралардың үйлесімін қамтамасыз ету үшін); берілген сабақтарды семантикалық ұйымдастыру (шет тілін үйренудің жеке мағынасын жасау үшін), т.б. Мысалы, білім беру процесін ұйымдастырудың белсенді формасы арқылы іске асырылатын осындай интерактивті технологияны алыңыз. Мысалы, тіл білімі жүйесінде қолданылатын ахуалдық проблемаларды шешу әдісі (кейс-әдіс) шет тілін зерттеуге белсенділік пен проблемалық сипат береді. Бұл әдiс, әдетте, кәсiби бағдарланған ақпаратты қамтитын және әлеуметтiк маңызы бар проблемаларды шет тiлi арқылы шешудiң прагматикалық қабiлетiн қалыптастыруға бағытталған мәтiнмен жұмыс iстеген кезде қолданылады. Бұл әдіс логикалық ойлауды дамыту мен оқушылардың әлеуметтік-мәдени контексте олардың салыстырмалы ерекшеліктері тұрғысынан оқиғаларды сыни тұрғыдан талдау қабілетінің артуымен сипатталады. Тілдік ахуалдық проблеманы шешу әдісінің мәні оқушылардың ұсынылған жағдайдан баламалы жолдарды талдау және табу қабілетін дамыту болып табылады, демек, оқушылар бастамашылдық пен бірлесіп жасау дағдылары мен қабілеттерін дамытады. Осыған байланысты, шет тілін үйренуге деген уәждемені күшейту үшін қолданылатындай белгілі еңбек формалары: белгілі бір тілдік құбылысты зерттеуде оқушының өзін-өзі бақылауын ұйымдастыру үшін оған белгілі бір бағыттылық сынағын қолдана отырып семинар өткізу; шет тіліндегі ортадағы қарым-қатынас ерекшеліктерін зерттеуге бағытталған талдамалық семинар; зерттелетін тақырыптың түрлі аспектілерінде шоғырландыру үшін коммуникативтік оқытуға негізделген практикалық сабақтар; коммуникативтік мазмұнның модельдеу жағдайын пайдалана отырып практикалық жаттығулар, оқушылар өз бетінше таныстыру барысында пікірталас, пікірталас, талдау, рөлдік ойынға қатысу және т.б. процеске қатысуға тиіс болғанда; бақылау міндеттері оқушылардың коммуникативтік құзыреттіліктің дамуын бекіту дәрежесі; шет тілін зерделеуде тіл болмысын меңгерудің тиімділігін анықтау үшін қорытынды тестілеу. Ол үшiн шет тiлiн үйрену процесi қарым-қатынастың тиiмдiлiгiне қол жеткiзу үшiн оның әрбiр элементi бағдарламаланатын коммуникативтiк процестiң сипатына ие болуға тиiс. Ол үшін, атап айтқанда, оқытудың үш деңгейлі форматы қарастырылған: аудиториядағы синергетикалық әсерді күшейту мақсатында жеке, топтық және топаралық (оқу процесін өзін-өзі ұйымдастыру), яғни ұйымдастырылған педагогикалық қызметтен барынша пайда алу мақсатында педагогикалық прагматизмді енгізуді қамтамасыз ету[102]. Ең бастысы, интерактивті технологияны қолдану тұлғаға бағытталған тәсілге негізделеді, ынтымақтастық жағдайында оқушыға білім беру процесінің нақты пәнінің рөлі беріледі, бұл оның шет тілін үйренуге деген уәждемесін одан әрі арттырады. Ал мұнда оқушы өзінің тәжірибесі мен командаластарының тәжірибесіне сүйенген кезде барынша тиімділікке қол жеткізіледі, себебі білім философиясына сүйене отырып, жеке тәжірибе негізінде жаңа білім жақсы қалыптасады. Осыдан келіп интерактивті режимдегі сабақтар барлық оқушыларды белсенді жұмысқа қосуға мүмкіндік береді, оның барысында олар шет тілін меңгеру тәжірибесімен бөліседі, осылайша өз қабілеттеріне сенім артып, шет тілін үйренуге одан әрі ынталандырады. Осылайша, интерактивті технологиялардың шет тілін зерттеуге ынталандыратын кейбір артықшылықтарын қарастыра отырып, олардың педагогикалық әлеуетінің мүмкіндіктерін одан әрі зерттеуге кірісейік. Зерттеу барысында шет тілін оқытуды уәждеуде интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуетін арттыру үшін оқу процесінің әрбір кезеңі белгілі бір шығармашылық басталуға тиіс деген ұстанымға негізделген тиісті дидактикалық қағидаттарға жүгіну қажет екені анықталды. Бұл әсіресе тілді меңгеру деңгейі әр түрлі оқушыларды тілдік оқытуда маңызды. Бұл жағдайда әрбір оқушының жеке жұмыс қарқынын қамтамасыз ету мақсатында оқытуға жеке және сараланған тәсіл қағидаттары қолданылады. Бұған, атап айтқанда, әртүрлі компьютерлік және мультимедиялық бағдарламалар ықпал етеді, олар сабақ барысында ақпаратты ассимиляциялаудың көрнекі, есту және кинестетикалық арналарын тартуға мүмкіндік береді, бұл да өзінше тілдік материалды зерттеуде нәтижелерге қол жеткізуге ұмтылуды ынталандырады[158]. Оған интерактивтілік ұғымы көбінесе ақпараттық-коммуникациялық технологиялармен байланысты екенін қосыңыз, ол мысалы, қашықтан пайдалануды және интернет-ресурстарды қалыптастыруды қамтиды. Осылайша, Интернет студенттерге нақты уақыт режимінде белсенді хабар алмасу мүмкіндігін қамтамасыз ететін байланысқа нақты қатысушымен интерактивті диалогқа түсуге мүмкіндік береді[165]. Ал интерактивті өзара әрекеттесудің бұл түрін танымның тиімді тәсілі деп санауға болады, Зерттеуші А.А.Леонтьевтің пікірінше, білім беру процесіне қатысушылар ынтымақтастық негізінде бірлесіп жағдайды тұжырымдап, проблемаларды шеше алады, зерттеуші А.А. Леонтьевтің пікірінше, іс-шаралардың тиімділігін оның мазмұны жағынан ғана емес, оның әлеуметтік ұйымы тұрғысынан да қамтамасыз етеді[106]. Осылайша, зерттеуші А.П. Панфилованың пікірінше, бұл іс-шаралардың тиімділігін қамтамасыз етеді. өзінің педагогикалық әлеуеті тұрғысынан интерактивті технологияларды қолданудың мынадай артықшылықтары бар: мән параметрін қалыптастыру мүмкіндігі өзін-өзі бағалау негізінде стереотиптерді еңсеруге ықпал ететін кәсіби қызмет; әлеуметтік өзара іс-қимыл барысындағы қызмет қисынын сақтай білу, сол арқылы кәсіби қарым-қатынастың тиімділігін қамтамасыз ете білу; кері жүйедегі ақпараттың қанығу мүмкіндігі байланыс; оқушыларды интроспекцияға арандату мүмкіндігі және алынған нәтижелерді түсіндіру; оқушылардың шет тіліндегі өзара іс-қимылға қызығушылығын арттыру, сол арқылы оларды стихиялы әрекетке ынталандыру мүмкіндігі; іскерлік ынтымақтастықтың өзіндік стилін қалыптастыруда жеке тұлғаның барлық жағымды қасиеттерін көрсету мүмкіндігі[135]. Соңғылары, атап айтқанда, шет тілінің коммуникативтік құзырының әр түрлі қасиеттерін дамытуға ықпал етеді, Өзара іс-қимыл барысында сенімділік пен қайғы-қасірет, толеранттылық және серіктестік дағдыларын, жағдайды ойластыру және сыни тұрғыдан түсіну және т.б. көрсету қажет, Жоғарыда аталған артықшылықтар оқушыларға өз көзқарасын өз бетінше баяндаудың шынайы тәжірибесін алуға ықпал етеді, демек , оның аргументін түсіну, бұл, сайып келгенде, ақпаратты знцн-ге айналдыруға мүмкіндік береді. Бiлiмiнiң б Осыдан келіп, зерттеуші А.А. Вербицкийдің пікірінше, интерактивті оқыту технологиялары білім беру ресурсы ретінде шет тілін үйренуде кәсіби уәждер мен қызығушылықтарды қалыптастыруға, сондай-ақ шет тілі ортасында өзара іс-қимыл мен қарым-қатынас жасаудың әлеуметтік дағдылары мен дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді[29]. Осыны негізге ала отырып, оқушыларды шет тілін үйренуге ынталандыра отырып, интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуетіне қатысты маңызды сәттерді тұжырымдауға болады. Бұл үшін біз мынаны қосар едік: интерактивті технологиялар тіл білімі мәселелерін кешенді шешуге ықпал етеді; интерактивті технологиялар қолайлы орта жасайды оқыту; интерактивті технологиялар оқу процесін интенсификациялау режимін жасайды; интерактивті технологиялар оқу процесін даралауға мүмкіндік береді; интерактивті технологиялар студенттердің тәуелсіздігі мен бастамасын дамытады; интерактивті технологиялар оқушылардың танымдық белсенділігін дамыту мүмкіндігін арттырады; интерактивті технологиялар шығармашылық қабілеттердің дамуына ықпал етеді; интерактивті технологиялар өз бағдарында шет тілі қарым-қатынасының нақты жағдайларын модельдеу үшін алғышарттар жасайды; интерактивті технологиялар шет тілін сапалы меңгеруге ықпал етеді; интерактивті технологиялар оқушыларды арандатуға итермелейді өзін-өзі оқыту; интерактивті технологиялар, әдетте, оқушылардың жоғары көрсеткіштерін қамтамасыз етеді; интерактивті технологиялар шет тілін меңгеруге орнықты уәждемені дамытуға, т.б. ықпал етеді. Сондықтан қазіргі уақытта шет тілін оқытуды ұйымдастыруда интерактивті технологиялар, оның ішінде шет тілінің сөйлеу қызметін дамыту бағытында лингвистен мәденике дейінгі барлық аспектілер жиі қолданылады. Оның үстiне интерактивтiк технологиялар қарым-қатынас мәдениетiн қалыптастыруға және iс жүзiнде жалпы ақпараттық мәдениеттiң жетiлдiрiлуiне ықпал етедi. Осыған байланысты интерактивті технологиялар өздерінің педагогикалық әлеуеті тұрғысынан білім берудің дәстүрлі нысандарынан тұжырымдамалық жаңа әдіснамаға көшу үшін нақты жағдайлар жасайды. Мысалы, өзінің кәсіби бағдары бар тәрбие рөлінің ойыны кәсіби бағдарланған тілдік аспектілерді де, қазіргі заманғы маманның әлеуметтік-мәдени қасиеттерін тәрбиелеуді де қамтуы мүмкін; қажетті тіл білімі мен дағдысын алу үшін де, сондай-ақ оқушылардың шығармашылық сипаттағы жобаларды әзірлеуге өз бетінше қатысуын қамтамасыз ету және т.б. Осының бәрі, зерттеуші С.B. Ступинаның пікірінше, мынадай дидактикалық қағидаттар бойынша: өнімді ынтымақтастық негізінде топта жұмыс істеу; нақты диалогтық өзара іс-қимылды қамтамасыз ету; оқытуды ұйымдастыру мүмкіндігі; танымдық тұрғыдан ұдайы белсендіруге бағдарлану оқушылардың қызметі және т.б. [164]. Бұл әсіресе «Шет тілі» пәнін оқыту тәжірибесіне байланысты, ол оның коммуникативтік компонентіне негізделген, бұл оқушыларға тілдік және елдік-оқу материалының көп көлемін үйренуге тура келетін интерактивті режимде сабақ өткізуге мүмкіндік береді. Сабақтың шет тіліндегі іс жүзіндегі коммуникативтік бағдарына келетін болсақ, міндетті түрде зерттелетін тілде коммуникативтік дағдыларды одан әрі дамыту және түптеп келгенде, ана тілінде сөйлеушілермен толыққанды қарым-қатынасты жүзеге асыру, бұл жалпы алғанда шет тілін жедел меңгеруге түрткі болады деп болжанады. Ал бұл тек белсенділікті оқытумен (яғни іс-әрекет арқылы оқытумен) ғана орын алуы мүмкін, бұл тәжірибе көрсеткендей, оқушыларға пассивті тыңдаушыдан қарым-қатынастың белсенді қатысушысына көшуге мүмкіндік беретін интерактивті технологияларды қолдануды білдіреді; басқаша айтқанда, тәжірибеде алған білімін қолдануға. Ал интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуеті бұл жағдайда олар коммуникативтік сипаттағы кез келген проблемаларды нәтижелі шеше алатын ойлаушы жеке тұлғаны қалыптастыруында жатыр, Сондай-ақ, таңдалған мамандық саласында қажетті тілдік тәжірибені алу үшін. Сонымен қатар, шет тілін оқытуға ынталандыратын интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуеті де әлеуметтік контекстпен байланысты, яғни оқушылардың тілдік деңгейін арттыру және белсендіру. қоғамның саяси және әлеуметтік-экономикалық өміріне қатысу, ол үшін оның бәсекеге қабілеттілігін арттырып, таңдаған қызмет саласында өз кәсібін нақты бағалау қажет. Ал интерактивті технологиялар білім беру ресурсы ретінде тілдік шеберхана үшін жақсы мүмкіндіктер береді, осылайша оқушылар нақты іс-шараларда өздерінің тілдік дағдыларын тексере алады. Бұл қоғамда өнімді жұмыс істеуді, коммуникативті диалогқа табысты кіруді, толеранттылық негізінде жанжалдар туындау мүмкіндігінен құтылу қабілетін білдіретін мәдениетаралық құзыреттіліктің дамуын, демек, ымыраға келуге дайын болуды білдіреді. Дегенмен, Студенттерді шет тілін үйренуге ынталандыру үшін университеттің білім беру кеңістігінде мәдениетаралық құзыреттілікті қалыптастыру үшін әр студенттің өзін-өзі оқыту және өзін-өзі дамыту негізінде өнімді өмірлік қызметті жүзеге асыру мүмкіндігіне ие болуы үшін көпмәдениетті және жеке даму мақсатын іске асыру қажет. Демек, шет тілін оқытудың табиғи мақсаты түлектің қабілетіне айналады. әр түрлі интерлангтардағы мәдениетаралық өзара іс-қимылды іске асыруға жоо Бос орын. Ал осы мақсатқа жету үшін интерактивті технологияларды қолдану жақсы ықпал ететін оқушылардың коммуникативтік қызметін арнайы ұйымдастыру қажет. Олардың педагогикалық әлеуеті жағынан тағайындалуы әсіресе «Шет тілі» сияқты арнайы пәнге қатысты оқыту кезінде айқын байқалады, онда сабақ барысында шет тілінің сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға үлкен үлес беріледі, ол үшін оның әр түрлі заңдары мен ережелері өзін-өзі құнды етеді, өйткені олар ерекше лингвистикалық шындықты құруға және іске асыруға қатысты [72; 73]. Оның үстіне шет тілі аса маңызды. тұлғаның жан-жақты дамуы тұрғысынан тұлғаның қалыптасу факторы және болашақта оның болашақ кәсіби қызметтегі мүмкіндіктерін барынша іске асыру. Осыған байланысты интерактивті технологияларды қолданудың ең маңызды мақсаты шет тіліндегі сөйлеу қызметін меңгеру үшін интерактивті құралдарды үйренетін болашақ маманды дамыту болып табылады. Осылайша, шет тілін оқыту аясында интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуетінің кейбір аспектілерін зерттей отырып, шет тілін үйренуге уәждеменің маңыздылығын одан әрі қарастыратын боламыз және осының негізінде оның осы процестегі мүмкіндіктерін анықтайтын боламыз. Сонымен, психологиядан белгілі болғандай, қандай да бір академиялық пәнді оқытудың тиімділігін арттыру үшін оған төзімді, мысалы, оң нәтижелерге қол жеткізуге ынталы ішкі уәждеме қалыптастыру қажет. Шет тіліне келетін болсақ, оны зерттеуге деген уәждемені қалыптастыру өте күрделі әрі қажырлы процесс болып табылады. Тәжірибе көрсеткендей, бұл жерде интерактивті технологиялардың білім беру процесіне қатысуды қамтамасыз ететін ақпараттың жаңалығы ерекше рөл атқарады. Олар іздеу әрекетінің элементін жасайды, Сондай-ақ, оқытылатын пәнге деген қызығушылықтың дамуына ықпал ететін танымдық қызметтің шығармашылық сипатын анықтайтын оқушылардың эмоциялық импульсі сияқты, себебі тек бір нәрсеге деген қызығушылық қана оқу материалын игерудегі қиындықтарды еңсеруге көмектеседі, мысалы, тіл құбылыстарын зерттеуге байланысты[22]. Бұл, шын мәнісінде, шет тілін оқытудың қазіргі заманғы тәсілдерімен шақырылады, ол тек қана назар аудармайды. шет тілі материалын игеру, бірақ, ең алдымен, оқушының лингвистикалық сипаттағы қажетті оқу ақпаратын нақты практикалық қызметте пайдалану мақсатында өз бетінше іздеуі үшін. Осыған байланысты интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуеті дәстүрлі оқыту әдістерін интерактивті әдістерге және тәжірибе көрсеткендей шығармашылық сипатқа ауыстыру қажеттілігіне байланысты ұлғаюда. Ал бұл өз бетінше оқушының мәртебесін өзгертеді, ол оқу процесінің нақты пәніне айналғанда шығармашылықпен және бәсекеге қабілеттілік жағдайында өзінің білім беру бағытын құрылымдау кезінде өзін-өзі танытумен және өз көзқарасын қорғаумен айналыса алады. Ал бұл оқушының тіл үйрену қабілетін оқытушы тарапынан ешқандай қысымсыз дамытуға деген ұмтылысы мен қызығушылығы көрініп тұрған жағдай[9]. Тәжірибе көрсеткендей, интерактивті оқытудың кез келген түрі талқылау, рөл ойнау, іскерлік немесе ахуалдық ойын болсын, осының бәрі тілге деген қызығушылықты бірдей арттырады, сол арқылы оны зерттеуге ынтасын арттырады, бұл анықтама бойынша танымдық белсенділіктің жандануына әкеледі. Мысалы, «дөңгелек үстел» сияқты білім беру нысанын ұйымдастыру аясында мұнда оқушылардың шығармашылық ойлау қабілетінің даму деңгейі қалай өсіп келе жатқанын көруге болады, олар қажеттілік бойынша осы нақты практикалық қызметте бұрын алған білімдеріне сүйенуге тиіс. Яғни, интерактивті технологиялардың мәніне сүйене отырып, оқушылардың өздері өздерінің танымдық қызметін ұйымдастыруы тиіс, және осы жағдайда әр түрлі интеллектуалдық проблемаларды шешуде өз дағдыларын тиімді пайдалануды үйрену. Осыған байланысты, университет практикасы көрсеткендей, шет тілін оқытудың тиімділігі оны оқуға деген уәждемені арттырумен тікелей байланысты, мұны мұғалімдер қызметке қабылдайды, өйткені тек тұрақты мотивация ғана, әдетте, тіл бойынша саналы еңбекке әкеледі[9]. Ал бұл шын мәнінде шет тілін меңгеру үшін маңызды болғанымен, шындығында, оқушылардың бұл қызмет түріне деген мотивациясы төмен, себебі шет тілі оларға өте қиын пән болып көрінеді, ол көп уақыт пен күш-жігерді, сондай-ақ олардың қабілеттеріне деген сенімді қажет етеді. Бұл алыстан келе жатқан стереотипті ұстаз өз шығармашылығында есте ұстаздық етуі тиіс; бұл жерде оқушыларға өз шығармашылығын ашуға және олардың шет тіліне деген қызығушылығын еңсеруге көмектесу міндеті тұр. Ол үшін студенттер арасында шет тілдерін білу қажеттілігін және осыған байланысты олардың таңдаған мамандығы бойынша болашақтағы жұмысындағы практикалық маңызын арттыру маңызды. Ал психологиялық және педагогикалық әдебиетті талдау көрсеткендей, жеке тұлғаның шет тілін зерттеудегі көптеген ғалымдар оған деген уәждемесін басына қояды, яғни зерттеуші Б.А. Сосновскийдің пікірінше, қажеттіліктің психологиялық фактор ретінде көрінуі [162]. Бұл қажеттілік тек сол сияқты белгілі бір мотивпен көрінеді, содан кейін ол іске асады.Осы жерден, мотивтердің әсерінен адамның өзінің қажеттілігін қанағаттандыруды іздеуі басталады, осылайша оның жеке мағынасы айқындалады. Сөйтіп, қандай да бір мотив, қандай да бір дәрежеге дейін жеке адамды белгілі бір қызметті жүзеге асыруға мәжбүрлейді. Дәл осы фактор, шын мәнінде, таным процесіне ұдайы танымдық қызығушылықты ынталандыруға бағдарланған шет тілдерін оқытудың жаңа әдістерін іздеуге әкелді. Осыған байланысты, шет тілін үйренуге уәждемені арттыруға бағытталған интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуетін анықтау барысында оқушының танымдық тәуелсіздігі оның уәждемелік негізімен байланысты болуы тиіс деген қорытындыға келді. Демек, бұл шет тілін меңгеруді жеке оқытуға аударуға ықпал ететін дидактикалық жағдай деп санауға болады. Іс жүзінде, әдетте, бұл шарт барлық түрдегі кешенде жүзеге асырылады. практикалық сабақ, семинар, коллоквиум болсын, жалпы жобамен жұмыс істеу, курсты немесе диссертацияны жүзеге асыру және т.б. Осылайша, шет тілін оқытудағы осы іс-шаралардың барлығының негізінде әрқашан білім алушының тәуелсіздігіне, оның ішінде оның оқуын жалғастыруға, атап айтқанда, шет тілін пайдалану дағдыларын одан әрі жетілдіруге дайындығы тұрғысынан университеттен тысқары жерлердегі қызметіне аса маңызды орын берілуі тиіс. Ал бұл үлкен көмек оқушылардың танымдық қызығушылығын оятатын интерактивті технологиялар, атап айтқанда, шет тілін тереңдетіп үйрену болып табылады. Осының бәрін зерттеуші Г.И. Щукин жеке тұлғаның айналадағы шындықтың маңызды қасиеттерін үйренуге деген ұмтылысына қажетті көзқарасына айналады[183]. Ал мұнда интерактивті технологияларды қолдануға сүйене отырып, оқушылардың шығармашылық ізденісі, мысалы, шет тілінде барабар мәлімдемелер құру және өнімді ынтымақтастықты ұйымдастыру мақсатында диалог орнату бағытында жандандырылады. Ал оқушылардың болашақ педагогикалық қызметі үшін бұл бар үлкен практикалық маңызы бар; шет тілі сабақтарында интерактивті технологияларды қолдану жағдайында тілді үйренуге деген қызығушылықтың тұрақтылығын анықтайтын ерекше мотивациялық контекст жиі жасалады. Сөйтіп, мотивация шет тілін тиімді үйренудің қажетті шарты бола тұра, белгілі бір дәрежеде таным процесін жандандыратын түрлі функцияларды біріктіруі тиіс. Бұл мүмкіндіктер әдетте келесілерді қамтиды: жүктеу/скачать 33,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|