Кафедрасы «Қаржы және есеп»,К-2,1-курс СӨЖ-3 Тақырыбы
жүктеу/скачать 77,48 Kb.
|
Срез4
- Бұл бет үшін навигация:
- СӨЖ-3 Тақырыбы
- Тексерген
- 3.Отбасылық тәрбие 4.Қала және ауылдағы отбасыда баланың әлеуметтенуінің айырмашылығы 5.Қорытынды
- IV.Пайдаланылған әдебиеттер
|
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Факультеті «Экономика және жоғарғы бизнес мектебі» Кафедрасы «Қаржы және есеп»,К-2,1-курс СӨЖ-3 Тақырыбы: Қала мен ауылдағы отбасының әлеуметтік мәртебесінің баланың әлеуметтену үрдісіне әсері Орындаған:Сарсенбаева Аружан Жұматқызы Тексерген:Авсыдыкова Куралай Адылжановна Алматы,2023ж Жоспар: 1.Отбасы-баланың әлеуметтенуінің негізгі буыны 2.Отбасының қызметтері 3.Отбасылық тәрбие 4.Қала және ауылдағы отбасыда баланың әлеуметтенуінің айырмашылығы 5.Қорытынды Отбасы қоғамның бастапқы жасушасы ретінде тұлғаның әлеуметтену процесінің негізгі буыны болып табылады. Отбасының табысы, әлеуметтік жағдайы, білімі, ата-анасының кәсібі – көп жағдайда баланың өмір жолын алдын ала анықтайды. Оның әлеуметтенуіне ата-ана жүзеге асыратын тәрбиелік функциядан басқа, жанұя ішіндегі атмосфера әсер етеді және бұл әсердің әсері тұлғаның құрылымында бұзыла отырып, жасына қарай жинақталады. Отбасының қызметтерi қоғамдық кәжеттiлiктiң сипатымен де байланысты болады. «Отбасының негiзi қызметтерiнiң қатарын көбейту, шаруашшылық - тұтыну, тәрбиелеу, рекреациялық қызмет жане қалпына келтiрушi қызметтердi жатқызуға болады. Репродуктивті қызмет -баланы өмірге әкелу, ұрпақ жалғастыру. Шаруашылық-тұтыну қызмет - үй шаруашылығын жүргізу, отбасы бюджетін қалыптастырып колдана білу, отбасы қажеттіліктерін үйымдастыру, үй енбегін бөлу, отбасындагы карт кісілерге, мүгедек мүшелерге көмектесу т.б. Тәрбиелеу қызметі - балаларға үлгі болу. Отбасындағы моральдык климаттын, карым-катынастың бала тұлғасынын калып- тасуына әсері. Казіргі кезенде өз-өзін тәрбиелеу өте өзекті болып отыр. Рекреациондық қызмет-отбасылык карым-катынастар мәдениетімен тығыз байланысты. Отбасы психологиялык комфорт, жаксы демалуды калыптастыратын орта болуы тиіс. Казіргі стресске толы уакытта отбасы оның мүшелерінің демалып, рухани колдау алатын ортасы болуы шарт. Калпына келтіру қызметі -отбасының бос уақытын, демалысын уйымдастыру. Бұл үшін адамгершілік-психологиялык дайындык кана емес, сонымен қатар еңбек және демалу режимін дұрыс сактау, дұрыс тамақтану режимін қалыптастыру да маңызды. Отбасылық тәрбиенің тұрақты түрде қалыптасқан көзқарастарға негізделген түрлері: 1)Балаға шектен тыс мейрімді болу (балаға көп кешіріммен қарау, сүйіспеншілікті дұрыс түсінбеушілік. Әдетте балалары ете аз отбасыларда калыптасады. Отбасының үлкен мүшелері барлык жауапкершілікті өз мойындарына алып, балаларга кызмет етеді. Осының негізінде өте ерке, өмірге бейімделе алмайтын, инфантильді, өзіне көп көңіл бөлуді талап ететін балалар қалыптасады. 2)Кәсібилік:Ата-аналардың тәрбие процесін балабақша тәрбиешілері мен мектеп мугалімдеріне жүктеп өз міндеттерінен бас тартуы. Мұндай отбасыларда ата-аналар өз міндеттерін акша табу деп есептейді. Тек киындык жагдай болганда гана балаларына назар аударады. Көп жагдайда тәрбие процесі айкайлап балағаттау мен урып тәрбиелеу, тыйым салу түрінде көрініс табады.Мұндай отбасыларда балалар мен ата-аналар арасында өте жакындык сезілмейді. Осылайша балалар мундай отбасыларда баска адамдармен өзара араласу,диалогтық байланыс жасау дағдыларынан тыс қалып әлеуметтік байланыстарда көп қиыншылықтарға ұшырап жүреді. 3)Прагматизм- балалардың бойында «практикалық дағдыны» қалыптастыру. Көп жағдайда тек қана өзінің материалдык пайдасын ойлауга алып келеді. Нарықтық қоғамда өмір сүрудің стратегиясы ретінде утилитарлық мінез-құлық өмір сүрудің жана жагдайлары ретінде кабылдануда. Бала отбасында тәрбиеленіп,адами қарым-қатынас, өскелең ұрпақ тәрбиесін бойына сіңіріп, есейе келе ата-анасының жанұясында болғанның бәрін өз отбасында жаңғыртады.Сонымен қатар,О.В. Устинова, В.Н. Отан, Ш.Ф. Фарахутдинов нәтижелері бойынша, ата-аналардың балаларының есейген кездегі репродуктивті мінез-құлқының сабақтастығы бар. Яғни, адамдар отбасы моделін балалық шағында байқаған қалпында қайта жаңғыртуға бейім. Осылайша, отбасы баланың жеке басының әлеуметтік маңызды құндылықтары мен көзқарастарын қалыптастыру мен дамытуда, оның әлеуметтенуінде жетекші институт болып қала береді. Қала түрі: Елді мекеннің бір түрі ретінде мегаполис үшін халықтың үлкен санының шоғырлануы және халықтың шектеулі жердегі ең жоғары тығыздығы тән. М.Вебер сияқты мегаполис – үлкен елді мекен. Әлеуметтану тұрғысынан бұл белгі мегаполисті басқасымен тығыз іргелес жатқан тұрғын үйлердегі елді мекен ретінде сипаттайды, оның үлкендігі соншалықты, шын мәнінде, көршілес қоғамға тән доспен өзінің жеке таныстығы жоқ; жұмыс істейтін, мысалы, және өндірістік емес салалардағы тұрғындардың жұмысының әртүрлілігі. Қалалық елді мекеннің бұл ерекшеліктері табиғи түрде отбасылық өмір салтына және соған сәйкес балалардың әлеуметтенуіне әсер етеді.Қалалық отбасылардың ауылдармен салыстырғанда балаларды оқыту, толыққанды бос уақытын өткізу және сауықтыруға, мәдени құндылықтармен таныстыруға мүмкіндіктері мол. Ауылдық түрі: Ауылдық елді мекен негізінен халықтың төмен тығыздығымен және тұрғындар санының аздығымен сипатталады; әдетте, еңбек пен демалыстың алуан түрлерінің болмауы; нашар дамыған мемлекеттік қызметтер; өскелең ұрпақтың дамуына, балалар халқының әлеуметтенуіне әсер етпей қоймайтын мәдениет мекемелерінің толық дерлік болмауы.Ауыл балаларын әлеуметтендірудің еңбек адамдарының ерекшеліктері ауыл еңбегінің ерекшелігімен байланысты, ол мыналардан көрінеді: еңбектің табиғат ырғағы мен айналымдарына бағынуы, жыл бойына еңбек адамдарының еңбекпен қамтылуының біркелкі болмауы; қалаға қарағанда әлсіреген, жұмыс жағдайы; шаруашылық және қосалқы шаруашылықтардағы жұмыстардың еңбек шығындары; тұрғындардың жұмыс мобильділігі үшін шағын қабілеттер. Осылайша, маңызды әлеуметтену сәті бола отырып, прогрессивті отбасының үлкен әлеуеті бар, оны жүзеге асыру көбінесе отбасының өміріне әсер ететін қоныстандыру түрін басшылыққа алады: қалалық және ауылдық отбасылар балаларының әлеуметтенуінің белгілі бір ерекшеліктерімен сипатталады. . Қорытындылай келе, отбасы тұлғаның әлеуметтік бағытына әсер етіп қана қоймай, сонымен бірге әлеуметтік немесе әлеуметтікке қарсы бағытталған кундылықтарды бойына сіңірген әлеуметтік процестін белсенді немесе белсенділігі төмен мүшесін қалыптастырады. Тұлғаның толық және жан-жақты әлеуметтенуі отбасынан басталады. Казіргі отбасыларда, түрлі үрпақтар арасында жана әлеуметтік және саяси құндылықтарға қатысты қақтығыстық ситуациялар орын алуда. Отбасындагы ата-аналар мен балалар арасында қалыптаскан карым-катынастар қоғамда да белгілі бір қарым-қатынастардың калыптасуына мүмкіндік береді. Егер де бұрын ата-аналар мен балалар арасындағы карым-катынас тәрбиешілер мен тәрбиеле- нушілер арасындағы карым-қатынас түрінде көрінетін болса, онда қазіргі уакытта олар серіктестікке негізделген карым-катынастар түрінде көрінеді. Отбасындагы теңдікке, сенімділікке негізделген карым-катынастар тұлғаның бойында баскалардың пікіріне, құндылықтарына курметпен қарау, толеранттык сияқты сапалармен ерекшеленетін тулганын демократиялық типін қалыптастырады. Эрнест Берджес индустриализация мен урбанизациянын әсерінен дәстурлі отбасы рөлінің төмендеуі ерлі-зайыптылар арасындағы қарым-қатынастарды «құрылымсыздыққа» алып келгендігін айтады. Казіргі уақытта жеке бейімделгіштік қабілет улкен манызға ие болып, некенің тұрақтылығы ерлі-зайыптылардын пси- хологиялык күшіне тікелей байланысты болып отыр.Егер қоғамның дамуы ашықтығымен және динамикалык дамуымен ерекшеленетін күрделі өзін-өзі ұйымдастыратын жуйені еске түсіретін болса, онда адам өзін осы жүйенің құрамдач бөлігі ретінде сезініп, оның дамуына өзінің әсер ете алатындығына сенімді болады. Осындай жағдайда ол өзінің даму жолын өз еркімен тандай алады. Идеалды отбасында өзара түсінісу, достык, сыйластык онын мүшелерінің әрқайсысының ортақ күш салуы мен тілектерінің негізінде калыптасатын негізгі сипаттамалық белгілер болып табылады. Калыптасқан көзқарас бойынша, идеалды отбасы жеке өмірлерінде ортақ күш жұмсау арқылы өздері қалыптастырган, отбасылык карым-катынастарда өздерін бакытты сезінуші берік. сыйластыкка негізделген адамдардың қауымдастығы. IV.Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Культурология: история мировой культуры. Под ред. А.Н.Марковой. — М.: Культура и спорт, ЮНИТИ, 1995. 2. Малявин В.В. Конфуций. М.: Молодая гвардия, 1992. 3. Энциклопедия «Аванта» // Религия мира, т. 6, ч. 2, М.,1996г. 4. Абаев Н. В. Чань-буддизм и культурно-психологические традиции в средневековом Китае. — Новосибирск: Наука, 1989. жүктеу/скачать 77,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|