Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым: алтыншы
Мысалы, Канадада битуминозды құмдар (жеңіл фракциялар құбылғаннан кейін ауыр
майлар, битум және асфальт қалатын майлы құмдар) ашық әдіспен өндірілді.
4. Ядролық энергия
Барлық атом электр станциялары ядролық реакторлардың екі түріне негізделген: жылу
және жылдам нейтрондар. Жылу нейтронды реакторлар неғұрлым қарапайым болса, бүкіл
әлемде, соның ішінде КСРО-да ең кең таралды. КСРО-да алғашқы атом электр станциясы
құрылған кезде жылу реакторларындағы уран ядроларының бөлінуінің тізбекті
реакциясының физикалық негіздері қалыптасып үлгерді; Онда каналды, гетерогенді, уран-
графитті (салқындатқыш - қарапайым су) болатын реактор түрі таңдалды.
Қазіргі кезде ядролық көбейткіш реакторды пайдалану мүмкіндігі бар. Көбейткіш
реакторларды пайдалану кезінде уран қоры кем дегенде 6000 жылға жетеді деп есептеледі.
Бұл бүгінгі кезеңнің ядролық реакторларына құнды балама болып табылады.
Ядролық реакторларды пайдаланудың төрт проблемасы бар:
•
реактордың қорғаныш қабығын бұзу мүмкіндігі (жарылғыш немесе ағып кету),
•
возможность (взрывного или приводящего к утечке) разрушения защитной оболочки
реактора,
•
атмосфераға радиоактивті шығарындылар шығару,
•
радиоактивті материалдардың тасымалдануы,
•
ұзақ уақыт радиоактивті қалдықтарды сақтау.
Термоядролық синтез энергиясы экологиялық тұрғыдан ядролық бөлінуге қарағанда
перспективалы болып көрінеді. Мұндай энергияны жеңіл ядролардан ауыр ядролар
қалыптастыру арқылы алуға болады. Бұл процесс ядролық синтез реакциясы деп аталады.
Ядролық бөліну сияқты, массаның аз бөлігі энергияның көп мөлшеріне айналады. Күн
сәулелендіретін энергия сутегі ядроларының бірігуінен гелий ядроларының пайда
болуынан туындайды. 1м
3
суда болатын дейтерий ядроларының энергиясы шамамен 3 ×
1012 Дж құрайды. Басқаша айтқанда, 1м
3
теңіз суы, негізінен, 200 тонна шикі мұнаймен
бірдей энергия бере алады. Осылайша, әлемдік мұхит дерлік шексіз энергия көзін білдіреді.
Бүгінгі таңда атом энергетикасы отын-энергетикалық баланстың шамамен 6% және
өндірілетін электр энергиясының 15% -дан астамын құрайды. МАГАТЭ болжамдары
бойынша 2050 жылға қарай әлемдік энергетикалық баланстағы атом энергетикасының үлесі
20-30% дейін өсуі мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: