Казахстан республикасы бiлiм ж?Не ?Ылым министiрлiгi
жүктеу/скачать 1,21 Mb.
|
МГ еңбекті қорғау 2021
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақыл-ой еңбегінің формалары
| Еңбек ауырлығын жіктеу
Еңбек ауырлығы-тірек-қимыл жүйесі мен оның қызметін қамтамасыз ететін функционалды жүйелерге (жүрек-тамыр, тыныс алу және т.б.) жүктемені көрсететін еңбек процесінің сипаттамасы. 1-санат-жеңіл физикалық жұмыстар. 1А-энергия шығыны 139 Вт-қа дейін-бұл отыру және аз физикалық күшпен жүретін жұмыстар. 1Б - энергия шығыны 140-173 Вт құрайды-отыру, тұру немесе жүруге байланысты және кейбір физикалық күш-жігермен жүретін жұмыстар. 2-санат-орташа ауырлықтағы физикалық жұмыстар 2а-энергия шығыны 175-232 Вт-тұрақты жүрумен, ұсақ (1 кг-ға дейін) орын ауыстырумен байланысты және қалыпты физикалық күшпен сүйемелденетін жұмыстар. 2Б - 233-290 Вт энергия шығындары-жүрумен, орын ауыстырумен және ауыр заттарды (10 кг-ға дейін) тасымалдаумен байланысты және қалыпты физикалық күшпен сүйемелденетін жұмыстар. 3-санат - ауыр физикалық жұмыстар 290 Вт - тан астам энергия шығыны-үлкен физикалық күш-жігерді талап ететін ауыр заттарды тұрақты жылжытуға, жылжытуға (10 кг-нан астам) байланысты жұмыстар. Ақыл-ой еңбегінің формалары Ақыл-ой еңбегі сенсорлық аппаратқа, есте сақтауға және эмоционалды салаға басым көңіл бөлуді қажет ететін ақпаратты қабылдау мен өңдеуге байланысты жұмыстарды біріктіреді. Басқару жұмысы-мекеме, кәсіпорын басшыларының жұмысы ақпарат көлемінің шамадан тыс өсуімен, оны өңдеуге уақыттың жетіспеушілігімен, жауапкершіліктің жоғарылауымен және жанжал жағдайларының пайда болуымен сипатталады. Шығармашылық жұмыс - (ғалымдар, жазушылар, дизайнерлер және т.б.) есте сақтау қабілетінің едәуір көлемін, назар аударуды қажет етеді, бұл жүйке-эмоционалды стресс дәрежесін арттырады. Мұғалімдер мен медицина қызметкерлерінің жұмысы адамдармен үнемі байланыста, жауапкершіліктің жоғарылауымен, көбінесе уақыттың жетіспеушілігімен сипатталады. Оқушылар мен студенттердің жұмысы негізгі психикалық функциялардың шиеленісімен сипатталады: есте сақтау, зейін, қабылдау, стресстік жағдайлардың болуы. Қарқынды интеллектуалды белсенділік кезінде мидың энергияға қажеттілігі артып, организмдегі жалпы көлемнің 15-20% құрайды. Кез-келген ақыл-ой жұмысы белгілі бір жүйке-эмоционалды күйзеліспен бірге жүреді, бұл өз кезегінде жүрек-тамыр қызметінің, тыныс алудың және энергия алмасуының жоғарылауына әкеледі. Ақыл - ой әрекетінің жекелеген түрлерінде энергия шығынын арттыру әр түрлі: дауыстап оқығанда энергия шығыны 48% - ға, көпшілік алдында дәріс оқығанда 94% - ға артады. Ақыл - ой жұмысы кезінде ми инерцияға бейім-ақыл-ой әрекетін белгілі бір бағытта жалғастыру, бұл ұзақ шаршау әкеледі. Введенский Н.Е.: "олар шаршайды, өйткені олар көп жұмыс істейді, бірақ нашар жұмыс істейді", - деді. Ол нәтижелі ақыл-ой жұмысының шарттарын тұжырымдады: 1. Жұмысқа біртіндеп "кіру" керек. Физиологиялық механизмдердің дәйекті қосылуы бар. 2. Белгілі бір жұмыс ырғағын сақтау қажет, бұл дағдыларды дамытуға ықпал етеді және шаршаудың дамуын баяулатады. 3. Ақыл-ой еңбегінің демалыспен дұрыс ауысуы. 4. Жоғары өнімділік жаттығу мен жаттығуды қамтамасыз ететін жүйелі іс-әрекетте сақталады. Ақыл-ой еңбегінің қарқындылығын бағалау кезінде назар аудару, көру және есту қабілеті, монотондылық көрсеткіштері қолданылады. Шаршау Шаршау-бұл шаршау сезімімен бірге жүретін, жұмыстың сандық және сапалық көрсеткіштерінің нашарлауымен көрінетін және демалғаннан кейін тоқтайтын жағдай. Ауыр бұлшықет жұмысында шаршау тыныс алу мен импульстің күрт жоғарылауына, қан қысымының жоғарылауына және энергия шығындарының жоғарылауына әкеледі. Ақыл-ой белсенділігімен, әдетте, рефлекторлық реакциялардың баяулауы, қозғалыс дәлдігінің төмендеуі, назар мен жадтың әлсіреуі байқалады. Субъективті түрде, адам бұл жағдайды шаршау сезімі, құлықсыздық сезімі, жұмысты одан әрі жалғастыру мүмкін еместігі түрінде қабылдайды. Шаршаудың бірінші кезеңі әлсіз шаршау сезімімен сипатталады, Еңбек өнімділігі төмендемейді. Екінші кезең - өнімділіктің төмендеуі байқалады (төмендеу тек өндіріс көлеміне емес, сапаға қатысты болады). Үшінші кезең шаршаудың өткір тәжірибесімен сипатталады, ол шамадан тыс жұмыс түрінде болады. Шаршауға қарсы күрестің негізгі жолдары: жұмыс орнының дұрыс орналасуы және орналасуы, ыңғайлы қалып, жабдықты пайдаланудағы еңбек қозғалысының еркіндігі, жұмыс пен тынығудың мерзімді ауысуы. жүктеу/скачать 1,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|