Философия және мәдениеттану кафедрасы

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

Құрастырушы: ________ аға оқытушы Уызбаева А.А.

Философия және мәдениеттану кафедрасы

5В020400 - Мәдениеттану мамандығының студенттеріне арналған

2012 ж. «___»____________,№_____ хаттама.

Тарих және құқық факультеттінің ОӘК мақұлданды

2012 ж. «_____»____________, №____ хаттама
ОӘК төрағасы _______________ Батталов К.К. 2012 ж. «_____»___________
МАҚҰЛДАНДЫ:

ОҮЖжӘҚБ бастығы ____________Варакута А.А. 2012 ж. «_____»_______

2012 ж. «___»______________ №____ хаттама

Студентің жан-жақты дамыған тұлға, маман ретінде дамуына және оны кәсіби және басқа қызметтерге дайындауда семинар сабақтарының маңызды зор, олар дәрісте басталған сабақтардың логикалық жалғасы. Дәріс ғылыми білімнің негізін қалыптастырады, олар студентке оларды жалпы түрде меңгеруге мүмкіндік береді, семинар және тәжірибе сабақтары бұл білімдерді тереңдетеді, нақтылайды және кеңейтеді, жоғары репродукция және трансформация деңгейінде меңгеруді көмектеседі. Оған қоса, осы оқу процессінің формалары жеке жұмыс жасау және өзін-өзі оқытуды үйретеді. Семинар және тәжірибе сабақтарында жеке жұмыстың өзіндік ерекшелектері бар болғандықтан, оларға тереңірек тоқталайық.

Семинар – топтық тәжірибе сабағы. Оның негізгі міндеті, белгілі бір пәнді терең оқу және оқып жүрген ғылымның ерекшеліктірін есепке ала отырып, керекті әдістемелі қамту. Өз еркімен шығармашықты студентте дамытады, олардың ғылымға және ғылыми зерттеулерге қызығушылығын күшейтеді, ғылыми теориялық орынды өмірлік тәжірибемен байланыстыруға көмектеседі және жұмыстың тәжірибелік білімдерді қорытуға қатысады бұл семинар сабақтарының біліми-тәжірибелік және тәрбиелік маңызы. Онымен қатар семинар сабақтары-студентердің жеке жұмыс нәтижелерінің бақықалау құралы.Семинарларға қатысу студенттердің жалпы, кәсіби және мәдени дүниетанымын кеңейтеді.

Өздік жұмысы оқушылардың оқу іс-әрекетіндегі маңызды түрі болып табылады, ол олардың білімдеріні тереңдетуге және алған білімдері мен икемділіктерінің тұрақты болуына ықпал етеді және оқушылардың өздерінше білім алуға және өздік дамуының қалыптасуына әрекет етеді, өздерінің тәжірибелік іс-әрекетттері кезінде шығармашылық білімдерге ие болуға мүмкіндік береді.

Оқушылардың өздік жұмысы мына қарастырады:

• 
  Үйге берілген тапсырмаларды орындау кезінде, курстық және дипломдық жұмыс, сабақтарға дайындалу мен бақылау жұмыстарына дайындалу кезінде оқу материалын тереңдетуге және
  
• 
  Ғылыми әдебиеттермен жұмыс істей білу икемділіктерін қалыптастыруға, ақпараты өздігінше іздеуге, ғылыми-зерттеушілік және шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруға мүмкіндік береді
  
• 
  Еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу, үнемі ақапатты іздеу және оған дайындыққа және оны игеруге, сонымен қатар жұмыс уақытын дұрыс жоспарлап, ұйымдастыра білуге.
  

Осы пәнді өздігінше оқып білу үрдісі төмендегі келесі кезеңдерді қарастырады:

Бірінші кезең, репродуктивті деңгейде оқу материалын меңгеруді, түсіне білу және қолдана білуді қарастырады. Келесі кезеңде (продуктивті деңгейінде) тапсырмалар мынандай категорияларға сәйкес келеді, бұлар анализ, синтез, бағалау.

Семинар – топтық тәжірибе сабағы. Оның негізгі міндеті, белгілі бір пәнді терең оқу және оқып жүрген ғылымның ерекшеліктірін есепке ала отырып, керекті әдістемелі қамту. Өз еркімен шығармашықты студентте дамытады, олардың ғылымға және ғылыми зерттеулерге қызығушылығын күшейтеді, ғылыми теориялық орынды өмірлік тәжірибемен байланыстыруға көмектеседі және жұмыстың тәжірибелік білімдерді қорытуға қатысады бұл семинар сабақтарының біліми-тәжірибелік және тәрбиелік маңызы. Онымен қатар семинар сабақтары-студентердің жеке жұмыс нәтижелерінің бақықалау құралы.

Семинарларға қатысу студенттердің жалпы, кәсіби және мәдени дүниетанымын кеңейтеді.

Семинарлар әңгіме, хабарлама және толықтыру, доклад, реферат, диспут, жазбаша жұмыс ретінде өте алады.

Семинар - әңгіме – оқу – тәжірибелік сабақтардың жоғары мектептердегі ең таралған түрі. Ол белгіленген жоспар бойынша әңгіме формалында және мұғалімнің қысқаша бастауымен және қорытынындысымен өте алады. Жосрап сабақтың мақсатына сәйкес келіп және студенттердің жұмысқа белсеңді қатысуға қамтамасыз ету керек.

Семинар-әңгіме алғында жұмыстың қорытындылары шығарылып, оларға баға беріледі, тақырыпты одан әрі қарастыру тақырыптары немесе оның жеке сұрақтары келесі сабаққа дайындау тапсырмасы беріледі.

Студенттердің докладтары тыңдау және талқылау семинар сабақтардың маңызы түрі. Мұғалімнің тапсыруымен олар алдын ала дайындалады. Докладта 3 негізгі бөлім қарастырылары: кіріспе, онда тақырыпқа аңықтамасы, әдістемесі, құрылысы және мазмұны көрсетіледі; сонымен бірге тарихнамасымен деректемесі беріледі. Кіріспенің мазмұнына байланысты оған 3-5 мин. Беріледі. Одан кейін негізгі бөлім – қарастырылып жатқан тақырыптың мазмұндамасы (көбінесе мәселелік жоспарда) және жалпылама – қорытынды. Мұндай докладтың уақыты 20-30 мин.

Жоғары мектепте семинар сабақтарының маңызды орнын рефераттар алады. Мазмұнына қарай реферат сөзі доклад сөзіне ұқсақ болса да, реферат творчестволық жұмыстың жоғары деңейі. Докладты айтуға дайындалған студент жоспар мен конспектімен шектеледі, ал реферат үшін бұл жеткіліксіз. Оның қорғалуы – бұл шығарма, аяқталған жұмыс оған дайындалу терең білімдерді керек етеді.

Семинар сабақтарының икемді түрі диспут. Диспут сөзінің аудармасы «диспут» (dispute – айланамын, дауласамын), ол қатысушылардың жоғары ойлау белсенділікті керек етеді.

Семинардың толығырақ құнды қасиеті дискуссия процессінде көрінеді. «Дауда ақиқай тауады», - дейді философтар.

Семинарлар – жазбаша жұмыстар. Қиын сұрақтар теорияларда қоғамдық, гуманитарлық ғылымдардың мұғалімдарі студенттерге көбіне жазбаша жұмыстарды ұсынады. Олар қысқа (15-20 мин.) немесе 2 академиялық сағатқа созылған болу мүмкін. Бірінші жағдайда олар аяқталған соң дереу баға беріледі, ал екіншісі арнайы берілген уақытта көбінесе келесі бабақта.
Сабақтардың мазмұны

1 тақырып. Мәдениеттанушының кәсіби қызметі және коммуникациясы. Кәсіби қызметтің салалары

1. Мәдениеттанушының кәсіби қызметі және коммуникациясы.

2. Мәдениеттанушының кәсіби қызметінің салалары: мәдениет басқармасындағы маман, индустрияның саласы, жарнамалық агенттіктер, бұқаралық ақпарат құралдары (радио, тв), өнер саласындағы менеджмент (дизайн-орталықтары, галереялар, музыука орындаушылардың продюсерлігі).

3. Ғылым мен техника тілінің кәсіби сөйлеумен байланысы.

4. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін белсенді түрде пайдалануға ықпал жасайтын экстралингвистикалық факторлар.

Әдебиеттер: [1- 22-45с., 4- 35-48 с.]

1. Кәсіби мәтін.

2. Сөйлеушілердің әлеуметтік мәртебесі (бастық-қызметкер, оқытушы-колледж директоры, оқытушы-студент).

Әдебиеттер: [5- 70-79 с., 7 - 36-42 с.]

1. Мамандыққа байланысты мәтіндермен жұмыс істеу: мәтіннің терминологиялық талдауы, стилистикалық талдау, әдебиеттерді талдау.

2. Мамандық бойынша мәтіндермен жұмыс істеу: комментаторлық оқу, мәтіннің терминологиялық комментарийі, мәтінді стилистикалық талдау, мәтіннің кешенді талдауы, мәтіннің орфографиялық және пунктуациялық талдауы.

3. Болашақ кәсіби қызметі аясында ғылыми жанрдағы мәтіндерді құру (эссе, реферат, ғылыми жоба, курстық жұмыс, дипломдық жұмыс, ғылыми және публицистикалық стильдегі есеп беру, резюме т.б.).

Әдебиеттер: [5- 35-49 с., 3- 32-49 с.]

4 тақырып. Тілдік деңгейінің прагматикалық бірліктері

1. Тілдік деңгейінің прагматикалық бірліктері – сөз, тіл, сөйлем, мәтін. слово, язык, предложение, текст.

2. Қызу-экспессивтік және стилистикалық түріндегі сөздер.

3. Ғылыми, ресми-іскери, публицистикалық стильдегі мәтіндер.

Әдебиеттер: [3- 49-59 с., 6- 88-90 с.]

5 тақырып. Сөйлеу деңгейінің прагматикалық бірліктері – сөз, сөйлеу (мәдениеттанушының, саралаушының, эксперттің) , дискурсі.

1. Сөйлеу стильдері – ресми, жартылай ресми, ресми емес.

2. Коммуникативтік жағдайлар (мамандық шектерінде). Сөйлеу стильдері – ресми, жартылай ресми, ресми емес.

Әдебиеттер: [2- 66-78 с., 3- 23-35 с.]

1. «Мәдениеттану» пәні бойынша негізгі терминдер.

2. Мәдениеттанудың негізгі мектептері.

3. Қазақстандағы мәдениеттану ғылымы.

Әдебиеттер: [1-13-25с., 4-42-50 с.]

7 тақырып. «Мамандықтың тарихынан: әртүрлі кезеңдерде мамандықтың дамуы, қазіргі замандағы мамандықтың сипаты, жаңа технологиялар» атты тақырыпта әңгіме

1. Өнердің тарихы, экологиялық мәдениет, ақпараттық технологиялардың негіздері

2. Қазақ мәдениетінің тарихы

3. Қазақ халқының этнографиясы, мифологиясы және фольклоры.

Әдебиеттер: [5- 26-38 с. ]

8 тақырып. Ғылыми және арнайы технологиялар. Ақпараттық коммуникациялық технологиялар.

1. Мәдениеттің теориясы мен әдіснаманың іргелі мәселелері.

2. Дүниежүзілік мәдениет тарихының тәжірибесі.

3. Мәдениеттің формалары және мәдениеттанулық үрдіс.

4. Қазіргі қоғамда мәдени қызметінің ерекшеліктері.

5. Қоғамның мәдени және табиғи мұраны сақтау үшін ғылыми-практикалық технологиялары.

Әдебиеттер: [3- 49-59 с., 6- 88-90 с.]

1. Оқу мекемелеріндегі мәдениеттану пәнінің оқытушысы.

2. Мәдени-ағартушылық мекемелердің қызметкері. Референт.

3. Мәдени құндылықтарды бағалау бойынша саралаушы.

4. Ішкі істер және ұлттық қауіпсіздік органдардың құрылымдық бөлімшілердің қызметкері.

5. Мәдени қызметі саласындағы кеңесші.

Әдебиеттер: [5- 70-79 с., 7 - 36-42 с.]

10 тақырып. Мәдениеттанушының сөйлеу ерекшеліктері. Сөйлеу мәдениеті.

1. Мәдениеттанушының сөйлеу ерекшеліктері.

2. Сөйлеу мәдениеті

3. Іргелі мәдениеттану.

4. Қолданбалы мәдениеттану.

5. Мәдениет саласындағы менеджмент, маркетинг және жарнама. Имиджмент. 6. Қазіргі заманғы шетел мәдениеттану ғылымы.

Әдебиеттер: [5- 35-49 с., 3- 32-49 с.]
Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1Бектұров Ш.К., Бектұрова А.Ш. Казахский язык для всех. Алматы: Атамұра, 2008.

2 Бектұров Ш.К., Қазақ тілі. Алматы: Атамұра, 2007

3 Оралбай Н., Құрманалиев К. Қазақ тілі. Алматы: Арыс, 2007.

4 В.Ю.Франк. Қазақ тілі жоғары сынып оқушылары мен студенттерге арналған. Алматы: Болашақ балапандары, 2008

5 Зейнулина А.Ф., Балпанов Н.М. Кәсіби-іскери қазақ тілі (Экономика). Павлодар, 2007

6 Жұмабаева З.Е. Мемлекеттік кәсіби қазақ тілі дидактикасы (Құқықтану). Паводар, 2010

7 Зейнулина А.Ф., Жұмабаева З.Е., Шаһарман Ә.П., Пазыл Ә.Қ. Іскери-кәсіби қазақ тілі: практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқау. 2009

8 Зейнулина А.Ф. Кәсіби қазақ тілі (Ақпараттық жүйелер, Информатика). 2012.

9 Оразбаева Ф. Кәсіби қазақ тілі (Медицина). Алматы, 2007

10 Қожабаева Қ. Кәсіби қазақ тілі (Автомобильді жөндеу және оған техникалық қызмет көрсету мамандығына арналған оқу құралы), 2010

11 Ақжанова А., Өтегенова Қ. Кәсіби қазақ тілі (Экономика, бухгалтерлік есеп және аудит) Астана, 2010

12 Төлеуп М.М. Кәсіби бағытталған тілде сөйлеу біліктілігін дамыту: оқу құралы. Алматы, 2009.

13. Т. Ғабитов, Ж. Мүтәлiпов, А. Құлсариева. Мәдениеттану: оқулық. - Алматы: Раритет. - 2008. - 415 б.

14. Т. Х. Ғабитов, М. Ш. Өмiрбекова Мәдениеттану негiздерi: оқулық. - Алматы: Зият. - 2009. - 240 б.

15. Тiл мен мәдениет. - Алматы: Жазушы. - 2008. - 567 с. - (т. 6)

16. Әуезов, М. Мәдениеттiң типологиясы және тарихи өлшемдерi. - Алматы: Жазушы. - 2008. - 495 с.

17. Кокумбаева, Б., Сағындықұлы, Б., Кокумбаева, Л. Мәдениеттану негiздерi: оқулық. - Павлодар: ЭКО. - 2009. - 143 с.

18. Кемалова, Д. Ж. Мәдениеттануға кiрiспе: мәдениеттану мамандықтарының студ. арналған оқұ құралы. - Павлодар: Кереку. - 2009. - 71 с.

Қосымша

19. Мусинов А.,ж.б. Қазақ тілі: Студенттерге арналған окулық/ А.Мусинов, М.Мухеметқалиева, Е.Құдайбергенов. - Алматы,2005.

20. Қазақстан Республикасының Конститутциясы. Алматы: «Жеті жарғы» 2006.

21. Бектұров Ш.К., Бектұрова А.Ш. Қазақ тілі для начинающих. Алматы: Рауан, 2004.

22. Оралбаева Н. Қазақ тілін үйренеміз. Алматы: «Мектеп», 2005.

Сөздіктер

23. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 10 томдық, Алматы, 2006

24. 
    Қазақша-орысша сөздік (50 мыңға жуық сөздер) Алматы «Дайк Пресс», 2003
    
25. 
    Мамандық бойынша қазақша-орысша терминдік сөздіктер жиынтығы. Павлодар, 2008
    
26. 
    Нұрпейiс, Б. Мәдениеттану терминдерiнiң түсiндiрме сөздiгi. - Алматы: КИЕ. - 2009. - 198 с.