Кәсіпорын экономикасы пәні бойынша дәрістер жинағы



бет31/48
Дата06.02.2022
өлшемі0,72 Mb.
#77335
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   48
нормативтіік – материалдық және еңбек нормативтерін қолдануға негізделген.

  • кезеңді – жаппай өндірістерде қолданылады, мұнда өнім бірнеше өңдеу кезеңдерінен өтуге тиіс. Соңғы өнім оны бірнеше кезеңдерде өңдеудің нәтижесі ретінде болады.

  • Тапсырыс бойынша- қайталанбайтын өнім бірліктерін шығаратын кәсіпорындарда қолданылады.

  • Операция бойынша – егер тауарлардың жалпы және жеке сипаттамалары бар болса, қолданылады.



    2. Кәсіпорын пайдасы және оны бөлу. Рентабельділік көрсеткіші.
    Өнімді өткізуден түсетін табыс
    Табыс — кәсіпорын есеп шотына сатып алушыға жіберілген тауар үшін түскен ақша. Табыс мөлшері жіберілген өнім құнынан айрықшалану мүмкін. Оның факторлары: қоймадағы дайын өнім қалдықтары; жіберілген, бірақ төленбеген тауарлар;сатып алушыда жауапты сақтауда болатын тауарлар.
    Пайда — шаруашылық қызметтің нәтижесін сипаттайтын экономикалық категория. Кәсіпорын балансында көрсетілетін пайда баланстық деп аталады.
    Баланстық пайда үш элементтен тұрады:
    1. Өнімді, қызметтерді өткізуден түскен пайда




    Пс=Тс-сыз - ӨҚ




    мұндағы Тс-сыз.ҚҚС-сыз, акцизсіз өнімді өткізуден түсетін табыс; ӨҚөзіндік құн
    2. Басқа сатулардан (мүлікті) түсетін пайда




    Пб.с.= Тс - Мқк




    мұндағы Тссатудан түскен табыс (ҚҚС-сыз); Мқкмүліктің қалдық құны.
    3. Өткізуден тыс табыстар мен шығындар.
    Өткізуден тыс табыстарға келесі жатады:

    • Басқа кәсіпорындар қызметіне қатысу үлесіне қарай алған табыстар;

    • Кәсіпорынның бағалы қағаздары бойынша;

    • Мүлікті жалға беру арқылы;

    • Борышқорлардан түскен айып-ақылар, пенялар, айып төлемдер;

    • Валюталық шоттардың кәсіпорын үшін оң курстық айырмалары және т.с.с.

    Өндірістен тыс шығындарға келесі жатады:

    • Сотқа кеткен шығындар;

    • Кәсіпорын төлейтін айып-ақылар, пенялар, айып-төлемдер;

    • Стихиялық аппаттан болған жоғалтулар

    • Ұрлаудан болған шығын;

    • Валюталық шоттар бойынша кәсіпорын үшін теріс кустық айырмалар және т.с.с.

    Пайданы бөлу: Баланстық пайдадан салықтар және банк несиесі үшін төленетін пайыз алынады. Сонда таза пайда шығады. Осы таза пайданың құрамынан сақтық қор құрылады (акционерлік қоғамдарда 25 % жалпы Жарғылық капиталдан). Одан кейін арнайы қорлар құрылады (өндірісті дамыту қоры, тұтыну қоры, ерекше даму қоры). Сонымен қатар, пайдадан дивидендтер төленеді (акционерлік қоғамдарда).


    Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   48




    ©engime.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет