Локалды желінің тағайындалуы

Бүкіл компьютерлік желілердің тағайындалуын екі сөзбен айтуға болады: біріңғай кіру (немесе біріңғай қолдану). Ең алдымен мәліметтерге біріңғай кіру боп келеді. Бір жоба үстінде жұмыс істеп жатқан адамдарға әріптері құрғап мәліметтермен жұмыс істеуге тура келеді. Локалды желі арқылы адамдар бір жоба үстінде бір мезгілде жұмыс істей алады.

Локалды желі-қондырғымен біріңғай қолдануға мүмкіншілік береді. Көбінесе локалды желіні құрып, бүкіл бөлімге бір принтер алу арзан, әр жұмыс орнына принтерді сатып алғанға қарағанда,желінің файылдық сервер бағдарламаға біріңғай кіруді қамтамасыз ете алады.

 Қондырғы, бағдарламалар және мәліметтер бір терминмен біріктіріледі: ресурстар.

 Локалды желінің негізгі тағайындалуы-біріңғай ресурстарға кіруі.

 Локалды желіде әкімшілік функциясы бар. Жоба үстіндегі жұмысты желіде қадағалау жеңіл, автономды компьютерлермен жұмыс істегенге қарағанда. Егер оқу класында локалды желі бар болса, онда ол әкімшілік функциясын атқарады, оқушылардың оқу сабағының жүрісін қадағалайды.

Локалды компьютерлік желілерді бір-бірімен қосуға болады, егер олар алшақ орналасса да. Бірақ бұл кезде арнайы кабель байланысын қолдана алмаймыз, бірақ оның орнына қарапайым байланыс заттары: телефон желілерді, радиостанциялар, волоконды-оптикалық желілер, ғарыштық, спутниктік байланыс және т.б. көмекке келеді.

Локалды желілер арасындағы байланыс ретінде кез-келген байланысты қолдануға болады-айырмашылығы тек сенімділігінде (кедергілер деңгейінде) мәліметтерді беру жылдамдығында (желінің жіберу икемділігі) және желінің қолдану. Бәрімізге белгілі желі жақсы болғанда, оның жылдамасы қымбат болады, бірақты ол арқылы бірлік уақытта көп мәліметті өткізуге болады.

Екі не одан да көп желілерді бір-бірімен қосқан кезде желі аралық одақ пайда болып, глобалды компьютерлік желі құрылады. Глобалды желі қаланы, облысты, мемлекеттті, континентті, бүкіл дүние жүзін, географиялық жағынан бүкіл елді қамти алады, бірақ оның бүкіл азаматтарын қамти алмайды. Мысалға, қорғау министірлігі өзінің желісін қамтиді, Оқу және білім министірлігі - өзіндігін. Бұл желілер бүкіл елді қамти алады, бірақ бір-бірімен қиылыспайды. Егерде екі не одан да көп желілер, әр түрлі форматта жұмыс істеп жүрген, бір-бірімен қиылысса оларды бір-біріне форматтауға арналған, арнайы компьютерді қажет етеді. Компьютер немесе бағдарламаны, бұндай функцияны атқаратын, шлюз деп атайды.

Егер екі желіні біріктірсең, бірдей протаколды қолданылатын, олардың арасында тұратын қондырғыны көпір деп атайды.

Желілердің иелері (мысалы, банкілер) глобалды желіге қосылады, кең байланыс мүмкіншілігін алу үшін, бірақ сырт пайдаланушылардың бұл желіге қосылуға тыйым сала алмайды. Бұл жағдайда Шлюз компьютері қорғаныс ролін, бражумауыр деп аталатын, атқарады. Тек ол арқылы ғана әкімшілік рұқсатымен ақпарат ете алады.

Байланыс түрлері:

1 Егер компьютер желі құрамына әрдайым кіретін болса ол тұрақты байланысты иемденеді.

2 Егер компьютер желіге тек жұмыс уақытында қосылса, оны комутивті байланыс деп атайды.

3 Байланысты алыс жақтан орындауға болады, мысалы, телефон арқылы. Мұндай байланысты алшақтан кіру байланысы деп атайды.

 

Интернет

Екі желіні қосқан кезде желіаралық одақ құрылады да, ол интернет деп аталады. Қысқаша айтқанда интернет сөзі желі дегенді білдіреді, екі не оданда көп бір-бірімен байланысқан желілерден тұратын.

Бірақ, Интернет сөзінің кең мағынасы бар. Қазіргі кезде дүниеде жүздеген мың үлкен және кішігірім желілер бар. Олардың көбісі қосылған. Міне осылай біріңғай ақпаратты дала құрылды, милиондаған бір-бірімен байланысқан компьютерден тұратын. Бұл жалпыға бірдей ақпаратты кеңістікті Интернет деп атайды. Ең қарапайым интернеттің анықтамасы: Интернет – бұл желілердің желі.

Интернеттің физикалық құрылымын әртүрлі компьютерлер құрайды.Олардың ішінен әрдайым желіге қосылған және мәліметтерді беруде,желілер арасында , іс атқаратындарды – серверлер деп атайды.

 Көптеген серверлер бір-бірімен бағдарлама бойынша сәйкес келмейді, бірақ бұған қарамастан жүйе функционалды жұмыс істейді, себебі әр сервер стандартты мәліметтерді беретін протоколды – ТСР/ІР қолданады.

Бұл протоколдың құрылуы және енгізілуі интернеттің туған күні болып есептеледі.

Протоколға сәйкес ТСР/ІР бүкіл мәліметтер, ақпаратты далада айналатын, үлкен емес блоктарға бөлінген және әр пакетке салынған. Әр пакет ішіне енгізілген мәліметтерден бөлек, өзінде тақырыпшалы 20 байт ұстап тұрады. Үлкен емес көлеміне қарамастан, бұл тақырыпша өзінде берушінің мекен жайы, алушының мекен жайы т.б. ақпаратты құрайды. Пакеттер бір серверден екіншісіне өтеді, ал одан кейін алушыға жақын серверге беріледі. Егер пакет дұрыс берілмесе, онда беру қайталанады. Теория жағынан мүмкін, әртүрлі пакеттер бір хабарламаның әртүрлі жолдармен кетеді, бірақ алушының мекен жайына екеуіде жетеді. Мүмкін, кейбір пакеттер бір құжаттың, Англиядан Австралияға жіберілген, жерді шығыстан батысқа қарай немесе батыстан шығысқа қарай айналып баруы мүмкін.

Біріңғай Интернеттің ақпарат кеңістігін мысалға радиоэфирмен немесе телеэфирмен салыстыруға болады, тек бұл эфирде ақпарат сақталуы мүмкіншілікке ие. Пакеттерге бөлінген, ол серверлер арасында айналып кейбір уақыт аралығында соларда сақталады.

Интернет уникалды ерекшелікке ие. Оның жұмысында көптеген компьютерлер қатысса да, дүниеде танылған, оның көрінетін организациясы жоқ. дүниежүзілік желі жұмысына жауынгер не адам, не мекеме жоқ. Басқа сөзбен айтқанда Интернет байланыс түрі ретінде ойлаған, және атом бомбалауын өтей алады. Интернет тірі организм сияқты өзін дамытады.

Дүниежүзілік желінің кез-келген бөлімінің істен шығуы болса, ақпарат пакеттері автоматты түрде бұл аймақты сырттан етеді. Еуропа және Америка арасындағы бүкіл кабельдерді кессек те, серверлер ақпаратты спутник байланысы немесе радиожелілік станциялар арқылы жіберіледі. Бүкіл ақпараттардың қозғалысын тек ТСР/ІР бақылайды, ол интернетте жұмыс істеп жатқан әр компьютерде орналасқан.

 Клиенттерден серверге пакеттерге бөлінген сұраулар жіберілсе, серверлерден клиентерге – сұраған мәліметтер жіберіледі. Әр пакеттің жолын бастау мүмкін емес, сондай-ақ ол кімге керек. Біз Москвадан Санкт-Петербургке хат қалай баратынын білмейміз. Ол не ұшақпен, не теміржолмен жеткізілуі мүмкін. Бізге қозғалу жолы керек емес, бізге жіберудің нәтижесі маңызды боп келеді.