Кіріспе. Физиологияның дамуының негізгі кезеңдері.
Кіріспе. Физиологияның дамуының негізгі кезеңдері.
Физиология (грекше physiologia; от physis – табиғат және logos - ілім) – ежелгі жасанды ғылымдардың бірі. Ол біртұтас ағзаның, оның бөлімдерінің, жүйелерінің, мүшелері мен жасушаларының сыртқы отра табиғатымен өзара тығыз байланысын зерттейді. Физиология тарихы екі кезеңнен тұрады: эмпириялық және тәжірибелік, мұны өз кезегінде екі кезеңге бөлуге болады: - Павловқа дейін және одан кейін.
Эмпериялық кезең
Адам денесінің жеке мүшелерінің жұмысы туралы алғашқы көзқарас ежелде қалыптасқан және ежелгі шығыс, ежелгі греция мен ежелгі римде бейнеленген. Классикалық ортаңғы ғасыр шіркеулік кезеңде, білім танудың даму үрдісіндегі кедергілер кездесті.
Анатомо-физиологиялық және тану ғылыми зерттеулердің жаңғыруында үлес қосқандар: А. Везаль, М.Сервет, Р.Коломбо, И.Фабрици, Г.Фаллопи, Г.Галилей, С.Санторио және т.б. Олар физиология аймағындағы жаңалықтарды ашуға дайындады.
Тәжірибелік кезең
Физиология, тәжірибелік зерттеулерге негізделген өзіндік ғылым ретінде, өзінің бастамасын Уильям Гарвеяден (Harvey, William, 1578-1657)алды, ол қан айналым қағидасын математикалық түрде санап, тәжірибе жүзінде дәлелдеді.
Физиологиялық (гр сөзінен физис табиғат, логос –ілім,ғ-) біртіндеп организмде немесе оны құрайтын жүйе, мүше, ұлпа, жасуша да жүретін қызметтпен үрдіс туралы, сон—қатар адам және жануар организмнің сыртқы ортамен қарым-қатнасын және олардың реттеу тегершігін қамтамасыз ететінтғылым.
