Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Факультет: География және табиғатты пайдалану
Кафедра: Метеорология және гидрология
СӨЖ
Күн шұғыласының ұзақтығын анықтау. Гелиографтың құрылысы және оны қолдану ережелері.
(реферат)
Орындаған: Шарипова А.С..
Тексерген: Жексенбаева А.К.
Алматы 2023
Жоспар:
Күн шұғыласының ұзақтығы.
Гелиографтың құрылысы.
Күн шұғыласының ұзақтығын анықтау.
Күн шұғыласының ұзақтығы.
Жерде болып жататын құбылыстарға Күн зор ықпалын тигізеді. Жер атмосферасының жоғарғы қабаттарындағы ең маңызды физикалық және химиялық процестер Күннің қысқа толқынды сәулелеріне тәуелді. Көрінетін және: инфрақызыл сәулелер Жерге негізгі жылу «берушілер» болып табылады. Әртүрлі елдерде, оның ішінде біздің елде де, күн энергиясын шаруашылық және өнеркәсіп мақсаттарында кеңінен колдану бағытында жұмыстар жүргізілуде (электр энергиясын алу, үйлерді жылыту және т. б.). Келешекте Күн сәулесінің энергиясын пайдаланудың артатыны сөзсіз.
Соңғы жылдары күн шұғыласы ұзақтығы туралы сұрақ кеңінен талқылануда. Әлемдік ғалымдардың көбісі күн шұғыласы ұзақтығының таралуы әркелкі екенін мойындап отыр. Бұл таралу біздің Орта Азия аумағында айқын көрініп жатыр.
Күн шұғыласының ұзақтығы деп күн сәулесінің тікелей түсіп, жер бетін жарықтандыратын уақытты айта аламыз. Метеорологиялық станцияларда ол гелиографтармен өлшенеді, олар әдетте фокусталған күн сәулесінің әсерінен арнайы қағаз таспада немесе фотоқағазда із қалдырады.
Күн сәулесінің ұзақтығы климаттың маңызды элементі болып табылады. Бұл күннің ұзындығына, географиялық ендік пен жыл мезгіліне, сондай-ақ тікелей радиацияға жол бермейтін бұлтқа байланысты.
Күн сәулесінің ұзақтығын сағатпен немесе мүмкін болатын ұзақтықтың пайызымен, яғни күннің ұзындығымен (салыстырмалы ұзақтығы) білдіруге болады. Соңғы жағдайда бұлттылықтың күн сәулесінің ұзақтығын қаншалықты төмендететіні айқын көрінеді.
Күн сәулесінің ұзақтығы туралы деректерді маңызды пайдалану-бұл жерлердің, әсіресе курорттардың климатын сипаттау. Бұл сондай-ақ күшті күн сәулесінің адамның әл-ауқатына психологиялық әсерін ескереді. Көбінесе туристік бағыттарды ілгерілету үшін қолданылады.
Нәтижелері:
- аймақтың негізгі климаттық ерекшеліктері зерттелді, физико-географиялық сипаттамалары қарастырылды;
-зерттеу аумағында орналасқан метеорологиялық станциялардың күн-жұғыласы ұзақтығы бойынша мәліметтер қатары жинақталды;
-жинақталған мәліметтер қатарына статистикалық талдау жүргізілді, күн шұғыласы ұзақтығының таралау ерекшеліктері сипатталды.
Күн шұғыласы ұзақтығын өлшеу
Күн шұғыласының ұзақтығы универсальді гелиограф ГУ-1 аспабымен өлшенеді.Оның өлшем бірлігі – уақыт сағаты.Гелиографтың негізгі қабылдағыш элементі ретінде,өз фокусына күн сәулесін жинайтын шыны шар қолданылады.Шар фокусында жиналған күн сәулесі арнайы гелиограф лентасын күйдіріп сызық қалдырып отырады.Лента шкаласының әр бөлігі 30 минут уақыт аралығына сәйкес келеді.Лентадағы күйген ізді сағат есебімен алып күн шұғыласы ұзақтығы анықталады,өлшеу дәлдігі 10 минут.
Гелиограф
Инсоляцияны өлшеу үшін ең көп қолданылатын құрылғылардың бірі
Достарыңызбен бөлісу: |