Компьтерге тергенде қателері бар. Тексеріп барып, шығару керек. Махамбет өлеңдеріндегі «Қара нар керек біздің бұл іске»
Т. Ахтановтың романға “Шырағың сөнбесін” атауын беру себебін оқиға
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
Esse - zharatylystanu ba 1171 yty
| 37.Т. Ахтановтың романға “Шырағың сөнбесін” атауын беру себебін оқиға
желісіндегі дəәйектер арқылы дəәлелдеп жазыңыз. Тахауи Ахтанов қазақ прозасындағы шоқтығы биік тұлғаламыздың бірегейі. Өмірбаяны туралы қысқаша сыр шертетін болсақ, қаламгер Ақтөбе облысының Шалқар ауданы, Шетырғыз ауылында дүниеге келген. Буыны бекімеген жас студент болса да, өз қалауымен майдан шебіне аттанады. ƏӘдебиеттегі тырнақалды туындылары майдан газеттерінің беттерінде жариялана бастайды. 1948 жылы əәскерден қайтқан соң, түбегейлі əәдебиет саласына бет бұрып, өмірінің соңына дейін қаламын суытпай өтеді.ƏӘдебиетке ден қойған қарынды қаламгер сын жанрына да қалам тартады.Заманның биік талаптарын,тың ізденістерін əәдебиет мазмұнына терең байыту, сөйтіп адамды, оның ізгі жанын, сүйініш-күйініштерін жеткізу мəәселелерін асқан парасаттылықпен, өзіне тəән ой пірімдерімен толғайды. Жазушының соңғы кесек туындысы “Шырағың сөнбесін” атты романы. Онда Тахауи Ахтанов Ұлы Отан соғысының шындығын аша отырып, адамдар арасындағы қарым- қатынастың күрделілігіне назараударады. Ұлы Отан соғысы кезіндегі шытырман соғыс қасіретінің сұмдығын əәр қырынан ашып, көрсетеді. Қанды қырғынның адам басына салған ауыр нəәубеті еріксіз ойландырады. Қазақ əәйелі Назира бейнесін кестелеу арқылы талай ойлар айтылады. Роман соғыс алапатына түсіп қалған жас келіншек Назираның атынан баяндалады. Соның көзімен берілетін соғыстың қатал шындығы оқырманды əәр түрлі күйге түсіріп, адам тағдырының ойыншыққа ойналғанынақынжылтады. Адамның өмір үшін күресі бас қаһарманның бастан кешкендері арқылы əәсері ашылады. Бұл шығармада Назира атты əәйелдің өмірін баяндайды.Бастапқыда өмірдегі күңгей жақтарын ғана көріп,жеңгесіне еркелеп, жігіт сүйіп бақытты жүрген бойжеткен Назира еріксіз соғыс жағдайының бел ортасына түседі. Ол күйеуінен айырылған соң басынан көп зорлық- зомбылық,қатыгез заманның əәділетсіздігін,еріксіз соғыс жағдайларын көреді.Ол қай жаққа қашпақ болса да алдынан аңталап соғыс шығады. ƏӘйелге тəән əәлсіздіктен қаншама шыға алмаса да, барған сайын ширап, қатая береді. Бірақ қиын жағдай болса да,əәу бастағы адамгершілігін, инабаттылығын жоғалтпайды. Романда Назирадан басқа да əәйелдер бейнесі əәр қырынан “Шырағың сөнбесін” романында соғыстың қатал шындығын суреттеумен шектеліп қалмай, адам өміріндегі күрделі құбылыстарды психологиялық тұрғыдан тарқатып бас кейіпкер Назираның апасы айтқан“адам баласы ең алдымен шырағын сөндіріп алмау керек”,- деген сөздері Назираға күш-қуат бере алды. Сол себептен осы роман-эпопеясы “Шырағың сөнбесін”деген тақырыппен алынған.“Шырағың сөнбесін” диалогиясы – Тахауи Ахтановтың ерекше бейнетпен, иін қандыра жазған шығармасы. Осы туындының жалпы көркемдік бітімінен аңғаруға болады.Автордың өзінің ой саптамасы,оқиғаны жеткізе білудегі жинақтылық, əәр қадам сайын кейіпкерінің жан дүниесіне үңіле білу, тілінің көркемдік кестесі осыны білдіреді. |