Көрнекіліктер: Мазмұнды суреттер Ойын шарты

(балалар шеңберде тұрады)

Балалар мен сеңдерге қала көшелеріңде не істеуге болады, болмайтының туралы сұрақтар қоямын.

Балалар жауаптарың қолындағы жалаушамен көтеріп жауап береді.

Көшені бағдаршамның қызыл көзі жанғанда?

Гүлзардағы гүлдерді жұлуға?

Гүлзардағы өсіп тұрған гүлге сүйсініп қарау.

Ағаш пен гүл отырғызу?

Кәмпиттің қағазын жерге тастау?

Жаяу жүргінші жолмен бағдаршамның жасыл көзі жанғанда өтуге?

Қоғамдық орындарында бақырып, шулауға?

Адамдармен әдепті түрде әңгімелесу?

Тәрбиешінің белгісімен (бір рет қоңырауға соғады) адамдар тоқтайды, көлік жүргішілер жүреді.

(аялдама не екенің түсіндіреді)

Дидактикалық ойын: «Кім тапқыр?»

Мақсаты: сөздік қорын толықтыра отыра, шапшандылыққа баулу.

Шарты: сұрақтар қойылып балалар жауап береді.

«Күзгі» деп нені айтуға болады?

Күзді неге жомарт күз деп айтады?

Күзде егістікті жинайды деп түсіндіріп суретін көрсетеді

Күзде нелер ұшып кетеді?

Күзде неге ағаштарда жапырақтар азаяды?

Күзде не жиі болады?

Күзде жие жауын-шашын болады деп суреттерді көрсетіп түсіндіреді

Құралдар: Үй жануарлары мен төлдерінің кесінкі лото карточкалары.

Тәрбиеші допты лақтырып қарға байланысты сөздер айтқызады, қар туралы. Балалар допты ұстап алып айтады,балалардың жауабы: әдемі, үлпілдек, ақ, суық керемет, мамық, жылтыр,тамаша, жабысқақ, дымқыл.

Қар үлпілдек…… мақта сияқты, ұлпа сияқты

Қар жұмсақ…. төсек сияқты, көрпе сияқты

Қар нәзік … жібектей

Жел тікенекті…. мұздай

Жел суық…. шыныдай

Мұз жылтыр…. жұлдыздай, жалындай, жаңа сауған сүттей

Ұлпақкарлар айналады… мұз сүңгісіндей, балмұздақтай

Қар ериді… баладай, бүлдіршіндей жылайды

Мұз сүңгісі…

Қысқы болжамдарды білесіңдерме, қәне ойнайық

-«Түн аязды, тыныш және жұлдыздар аспанда,

Қатты аяз болғандықтан үйлердің түтіні тік шығып тұр…

-« Жел оң түстік жақтан, қар ұлпалары бар, аяз ақырындады… -Күндіз күн ашық болады

-« Балық мұз астында құйрықтарымен тарсылдатса қысқы күнде… — боран болады»

-«Әйнекте аяз оюлар салса, ағаштың бұтақтарында қырау болса….. -Күндер жылынады

-«Қыс қарлы болса… -Күн ашық, аязды болады

-«Қыс аязды болса… -Ұйытқып боран болады.

Дидактиқалық ойын: «Шатаспақ»

Мынау ненің құйрығы?

-Мынау ненің басы?

-Ненің көлеңкесі?

— Мақсаты: Қыстап қалған жануарлардың ерекшеліктеріне тоқталу, сурет бойынша әңгіме құрастыру ,ойлау қабілеттерің дамыту.

Шарты:балалар суреттерге қарап, ормандағы қателерін, тауып алып, дәлелдеу керек мысалы: «Қасқыр алақаның сорып жатыр»

— Ертегі орманда қандай қате көріп тұрсындар? — Қыста кірпі мен аю ұйықтау керек.

-Балалар, қандай аң өз іздерін сыпырып жүрген? — тиын тоқсары, қыста сұр болады.

-Түлкі аң аулауға қай уақытта шығады? -Түлкі аң аулауға түнде шығады.

-Ал, қыста ненің іздерін көрмейміз? -Аю, кірпі, борсықтың

-Кім біледі, аю алақаның неге сорады? -Аюдың алақанының тересі өзгеріледі, сондықтан ол оны солай жылытады

-Ал қандай аң із тастайды ?

Дидактиқалық ойын: «Ненің ізі»

Мақсаты:аңдардың іздерін тауып алып сызып көрсету

«Аңдарды қоректендірейік»

Мақсаты:жабайы аңдарды қорғауға тәрбиелеу, немен қоректендіретінін үйрету.

Шарты: Жабайы аңдардың суретімен қоректенетін тағкамдары салынған сәбіз, қырыққабат, шөп, алма, жидек, сүйек, бал балалар сызып қосу керек

Дидактикалық ойын: «Жыл құстары мен қыстайтын құстар»

Мақсаты:Жыл құстарды қыстайтын құстардан ажырату.

— Суретте қандай құстар көріп тұрсындар?

— Ал ол құстар қалай айтады?

— Басқа қандай қыстайтын құстарды білесіндер?

— Қайшыауыз қыста балапан шығарады.

Шарты: Үстел үстінде құстардың суретімен карточкалар, оларды ажыратуға үйрету, кыстайтын құстарды «ұлпақардың» астына, ал жыл құстарың «күннің қөзінің» астына апарып қояды.

Қыстайтың құстар: Суық торғай, шымшық, торғай, қарға, тоқылдақ, қайшыауыз

— Балалар, бұл жиһаздармен ойнауға болама?

-Неге?

Дидактикалық ойын «Неден жасалған?»

Мақсаты: Сұрақтар қойып отырып, олардың сапасы туралы білімдерін арттыру

Шарты:Көрнекті құралдармен жұмыс жасайды

Сөздік ойын « Не неден ?»

Кубизм әдісін қолданып

Керует… ағаштан

Орындық… пластмастан

Үстел… шыныдан

Кресло… ағаштан

Орындықтар… темірден

Шкаф… ағаштан

-Ағаштан қандай жиһаз істедік?

Балалар, қалай ойлайсындар,жиһазды қандай шаруа құралдарымен жасайды?

Тірек сызбалар бойынша жұмбақ жасырып, жасырылынған затты атайық, жиһазды әшекелейік.

-Балалар, қалай ойлайсыңдар, жиһаз әдемі болу керек пе?

-Неге?

-Қуыршақ театры негізгі қуыршақ киімімен.

Содан кейін денемізді жаңбырдан, суықтан және күнге күюден сақтану үшін керек киімдер суретін карточкаларды тауып көрсетеді.

-Мынау қандай белгі?

-Қай жыл мезгіліне жатады?

Қыста біз қандай киім киеміз?

Сенің киімің қалай аталады?

Карточкаларға карап, барлығы дұрыс көрсетті ме?

Дидактикалық ойын «Ол киімді кім киеді?»

Өртсөндірші, аспазшы, дәрігер, сатушы, полиция…т.№ киімдерінен маманыдқ иелерін табу,

-Мынау кім?

-Оны қалай білдіңдер?

-Неге өрт сөндірушінің киімі дәл осындай?

-Ол неден қорғайды?

-Ал аспазшының жұмысына халат не үшін қажет?

-Қалпақ?

-Жұмыс киімдерді жалпы қалай атауға болады?

— Арнайы жұмыс киімімен карточкаларды тауып көрсетіңдер.

-Бұл киіммен қандай маман жұмыс істейді?

Жұмыстан кейін әрдайым демалғымыз келеді.

-Сендер қалай демаласыңдар?

-Ал енді адамдар демалуға киетін киімдері бар карточкаларды табыңдар

-Мына киіммен қайда баруға болады?

-Қалай демаламыз?

-Мерекеге киетін киімді көрсетіңдерші

— біз қандай қызықты заттар туралы айттық?

Қарточкаларға карап, киімдер қандай белгі жасырынғанын табыңдар. (арнайы белгі)

-Аяқ киімдер ( пима, ботенке, пальто, туфли)

Балалардың алдында ұл және қыз қуыршақтар олар әдемі, ыңғайлы киімдер киігілері келеді, мен сендердің модельер болуларыңды қалаймын.

Ателье, тігін фабрикасында

Мақсаты:Тігіншінің құрал жабдықтарың танып, атауға үйрету.

Шарты:әр түрлі заттардың арасынан тігіншінің құралын тауып алу қажет.

Дидактикалық ойын:"Бөліктерді құрастыр"

Мақсаты: Бөлшектерден сюжетті сурет құрастыруға машақтандыру.(отбасы суреті). кесінді суреттер

Балалар: Таңертең топ ішіне кірсем, топта….мен дайындаған суретті қыйып тастапты, міне қараңдар мына үлкен кесілген, қағаздар жатыр.

Балалар қалай ойлайсыңдар, олай істеуге болама? суретті қалай атаймыз?

Сөздік ойын: «Бұл кім?» жұмбақ шешу арқылы

-Қазір мен сендерге жұмбақ жасырамын, ал сендер кім туралы айтылғанын табыңдар.

«Ол өте мейірімді, ақ шашты, көзінің айналасында ұсақ әжімдері бар, дәмді тағамдар, тәтті нандар пісіреді, сендерге жылы қолғап тоқиды, ұйықтар алдында ән немесе ертегі айтып береді.

-Бұл кім?

— Оны қалай білдіңдер?

— Ал сендердің әжелерің не істей алады?

«Ол көзілдірік киеді, көп кітаптар оқиды, көптеген қызықты тарихи оқиғаларды біледі. Ол әжеге көмектеседі, дүкенге және базарға барады, зейнетақы алады, немерелеріне қарайласады.»

— Кім бұл?

— Ал сендердің аталарың қандай?

«Оны жер бетіндегі ең бірінші, ең әдемі сөзбен атайды. Ол сен үшін ең қымбат адам..»

-Бұл жұмбақ кім туралы?

Сендер өздеріңнің аналарыңды қандай мейірімді сөзбен атайсыңдар?

-Аналарың сендерді қалай еркелетеді?

«Ол салмақты да, байсалды, барлық бос уақытын — сендермен өткізеді: сендерді циркке апарады, демалыс кезінде барлық отбасын табиғатқа алып шығады»

-Бұл кім?

Дидактикалық ойын "Бұл кімге тиісті".

Мақсаты: Жоспары бойынша балаларды әңгіме құрауға үйрету, туысқандарды танып, атауға үйрету.

Дидактикалық ойын "Қай зат кімдікі".

Мақсаты: сөздік корларын молайту.

Шарты: мұнда балалар әжесіне, атасына, анасына, әкесіне, ағасына, апасына, әпкесіне тиісті затты тауып сызықпен қосу керек

Дидактикалық ойын: «Не істеу қажет?»

Мақсаты: Туыстарын сүйюге, құрметтеуге, мақтан етуге үйренуі қажет.

Балалар менің отбасым үнемі көңілді болғандай не істеу керек?

-Қараңдаршы, бағдаршамның неше көзі бар?

-Бағдаршамның көздерінің түсі қандай?

-Қызыл — red, сары — yellow, жасыл — green

-Қызыл көзі жанғанда не істеу керек?

-Сары көзі жанғанда ше?

-Ал жасыл түсі жанғанда не істейміз?

-Жақсы, мынау не?

-Қар қиыршықтары,қандай?

2-Оны қысамыз, ол қандай?

3.-Ұстап тұрған қар қиыршықтары, саламыз алдындарындағы табақшаға, қолдарынды сүлгі алып

сүртеміз, артқа тығамыз.

-Табақша да не болды? Оның ішіне су қайдан пайда болды?

— Мұз бөлшектері неліктен еріді?

4.-Ал қазір қар қиыршықтары, табақшадағы , шыныдан жасалған мөлдір тегешке өте жылы сумен саламын, қорейіқ не болады?

5.-Ал енді маған қарандар, мен мұзды ұстадым, ол менің қолымнан тайғанап кетті, маған қиын ауыр оны ұстауғы, неге? ол қандай?

-Мұз ол қандай?

6.-Тегешке қарайық, қар қиыршықтары қайда, не болды?

-Біз оны қандай суға салдық?

-Мұз ол не?

Дидактикалық ойын: «Қарама-қарсы»

Мақсаты:сөздіқ корларын молайту

Шарты: Балалар ойын арқылы айтып береді не білгендерің карама-қарсы сөздерімен

-Қар жұмсақ, мұз… Катты

-Қар ақ, мұз… Мөлдір

-Қар жеңіл, мұз… ауыр

Балалар, біз дұрыс істедіқ Ақшақарды топта қалдырмай, Аяз атаға жіберіп. Неге дұрыс істедіқ?

Дидактикалық ойын: « Заттарды топтастыр»

Мақсаты: заттарды топтастыруға үйрету, бір сөзбен атауға, неүшін қажеттіғін білуі

Шарты:Үстінгі сөреге –ыдыстарды, ортанғы сөреге- құралдарды, астынғы с

Дидактикалық ойын: «Неден жасалған?»

Мақсаты: балалар заттарды атап, неден жасалған үшін қеректігін айтады

Кастрол… темірден , төгіледі,

Қасық… ағаштан , құйылады.

Тегеш… пластмастан, шытынайды,

Стакан… шыныдан, сынады,

Шарты: ақылды заттармен суреттерден, балалар жетпейтін құралын тауып алады, мысалы: үтікте электро бау , теледидарда телеарнасы тұймесі жоқ,оны ойлап тауып фломастермен салады

-Балалар, кілемді не үшін тазарту керек?

Дидактиқалық ойын: «Бөлме гүл де не бар?»

Мақсаты: балалар гүлдің сабағын, жапырағын, гүлдерін тауып атай білуге үйрену.

Шарты: тәрбиеші көрсетіп суретте атайды, балалар карандашпен көрсетеді тірі бөлме гүлінде, ол қай жерде

Ал енді бальзамин- гүлді текше арқылы жинайық, текшенің басқа жақтарында ағаш ақ қайын, бақ-бақ гүлі, құлпынай

Дидактикалық ойын: «Сиқырлы экран»

Мақсаты: балаларды заттардың қасиеттеріне байланысты топтастыруға үйрету

Шарты. Белгілерді түсінуге үйрету, заттарды салыстыруға, сараптауға үйрету

Мысалы: Тәрбиеші бірінші әйнекшеге заттын бейнесін орналыстырады. Бір отбасы» мүшелерін құрастыруға ұсынады, үлкен шеңбер, орташа, кішкентай т.с.

Мақсаты: Балалардың табиғатта болып жатқан маусымдық өзгерістер туралы білімдерін бекіту, жүйелендіру.

Шарты: Тақтада қалташалардың ішінде қар және жылғадан аққан судың; қар жауған аспан және жаңбыр жауған аспанның; мұз қатқан өзен және сең жүрген өзен; қар жамылған ағаш және бүршік жарған ағаштың; шанамен сырғанақ тепкен балалар және велосипед тепкен балалардың суреттері жұптасып тұрады.Тәрбиеші балалардан көктемді көріктендіру үшін қажетті суреттерді таңдап алуды сұрайды.Таңдап алу себебін сұрайды.

Дидактиқалық ойын: «Қайдан , қалай пайда болды?»

Мақсаты: Көктем мезгілінде табиғатта болатын құбылыстар туралы дүниетанымдарын кеңейту.

Шарты: Доппен шеңбер бойына тұрып сұрақтар қою арқылы ойынды жүргізеді. Допты алған бала сұраққа жауап береді.

Дидактиқалық ойын: «Бесік құралын табыңдар»

Мақсаты: Бесіктің құрал-жабдықтарының атауын меңгерту.

Шарты: Суреттердің ішінен бесіктің құрал жабдықтарын тауып, атын атау.

Дидактиқалық ойын: «Не, қалай қоректенеді»

Мақсаты: Құстардың қоректену ерешеліктері туралы түсініктерін молайту.

Шарты: Құстардың суретіне қарап, олардың іс-әрекеттері барысында немен қоректеніп отырғанын ажыратып айту.

Дидактиқалық ойын: «Дұрыс, дұрыс емес»

Мақсаты: Құстарға деген қамқорлық сезімдерін ояту, оларды күтіп баптауға тәрбиелеу.

Шарты: суретке қарап құстарға деген қарым-қатынастың қайсысы дұрыс, қайсысы дұрыс емес екенін айтады, себебін түсіндіреді.

Дидактиқалық ойын: «Не ұшады?»

Мақсаты: Жәндіктердің қозғалу ерекшеліктері туралы білімдерін бекіту.

Шарты:Жәндіктердің суреттерінің ішінен ұшатын жәндіктерді тауып, атайды, көрсетеді.

Дидактиқалық ойын: «Жасырынуға көмектес»

Мақсаты: Жәндіктердің қорғаныш түстерін ажыратуға үйрету. Мекен ету ортасы ерекшеліктерін үйрету.

Шарты: Жәндіктер кесіндісін түрлі түсті қағаз беттеріне сәйкестендіріп қондыру.

Дидактиқалық ойын: «Көргеніңді айт»

Мақсаты: Сарбаздардың бейбіт өмір кезіндегі әрекеттері туралы түсінік беру.

Шарты: Қима суреттерде бейнеленген әскери адамдардың жаттығуда немен айналысып жатқанын айтады, оны не үшін жасайтыны туралы өз ойын айтады.

Дидактиқалық ойын: «Көлігін тап»

Мақсаты: Әскер түрін , көлігін және киімімен таныстыру.

Шарты: Алдын –ала балаларға шартты белгілер айтылып өтеді: көк түс-теңіз, жасыл түс- жер, ашық көгілдір түс- аспан)

Балалардан алдарында жатқан көліктерді тиісті жерге орналастырып қою сұралады. Балаларға стол үстінде әскер түрлеріне қарай киінген сарбаздар кескіні дайындалып қойылады.Сарбаздардың әрқайсысын өз көлігіне отырғызады.

1. 
   Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... .... ..... ..... ... .... ...3
   
2. 
   Дидактикалық ойындардың негіздері..... ...... .... .... ..... ...... ......4
   
3. 
   Дидактикалық ойындардың оқыту мазмұнына сәйкес түрлері:...5
   
4. 
   Ойын арқылы балалардың қарапайым математикалық
   

5. 
   Ортаңғы топ балаларына арналған ойындар.. .... .... ......... .....6-9
   
6. 
   Ересек топ балаларына арналған ойындар.. .... .... .... ..... ..... 9-11
   

5. 
   Қорытынды ....................................................................................
   

Бұл саланың мақсаты:қоршаған әлеммен өзара іс-қимыл үшін қажетті танымдық әрекеттің қарапайым дағдыларын меңгерген мектепке дейінгі тұлғаны қалыптастыру. «Таным» білім беру саласы қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыруды: жиынтық туралы түсініктерді, сандық есептеу дағдыларын жетілдіруді, геометриялық пішіндер туралы түсініктерді қалыптастыруды, кеңістікті және уақытты бағдарлау туралы түсініктерін кеңейтуді қамтиды.

Білім беру ұйымдарының алдында күрделі міндет тұр. Ол саналы ойлайтын ертеңгі күні қоғамда өз орнын табатын жеке тұлғаны тәрбиелеп шығару. Мектепке дейінгі балалардың жан-жақты дамуы үшін ойынның ролі ерекше. Ойын – жалпы адамзат мәдениетінің бірегей феномені, оның қайнар көзі мен шыңы. Мәдениет феномені ретінде ойын оқытады, дамытады, тәрбиелейді, әлеуметтендіреді. Ұлы педагог В.Сухомлинский «Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, шығармашылықсыз, қиялсыз толық мәніндегі ақыл-ой тәрбиесі болмайды» дейді, демек балалармен ойынның әр түрін ұйымдастыра отырып, бір-біріне деген қайырымдылық, мейірімділік, жанашырлық, достық, жолдастық сезімдерді тәрбиелеуге болады.

Ойын бала үшін — нағыз өмір.

Ойынды балалар өмірін ұйымдастырудың формасы ретінде пайдалана отырып алдымен солардың ортақ мүддесін бағыттап және дамытып отыру, балалар ұжымын топтастыруға күш салуымыз керек. Ойын баланың даму құралы, таным көзі, ол тәрбиелік дамытушылық мәнге ие бола отырып, адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді. Ойынның тәрбиелік маңызын жоғары бағалай келіп, А. С. Макаренко былай деп жазды: «Бала өмірінде ойынның маңызы зор, ересек адам үшін еңбектің, жұмыстың, қызметтің қандай маңызы болса, нақ сондай маңызы бар. Бала ойында қандай болса, өскен соң жұмыста да көп жағынан сондай болады».

Балалардың танымдылық қабілетін дамытып, пәнге қызығушылығын арттырудың негізгі бір жолы – дидактикалық ойындар.

• 
  Дидактикалық ойын арқылы кеңістікті, уақытты бағдарлау, заттарды санау, сандар қатары, математикалық ертегі, логикалық тапсырмалар, қызықты жаттығулар,  есептер, геометриялық пішіндер туралы танымдық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді.
  

• 
  Жобаның міндеті: Баланың ойлау қабілетін, сөйлеу, білімділік дағдыларын дамыту.
  

Дидактикалық ойын – баланың қызығушылығына негізделген оқыту тәсілдерінің бірі. Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын баласы екенін ескере келе, дидактикалық ойындардың жүйелі қолданылуы жақсы нәтиже береді. Педагогикалық процесте ойын балалар іс- әрекетінің басқа да түрлерімен, бәрінен бұрын еңбекпен, оқу үстіндегі оқытумен өзара тығыз байланыста болады.

“Қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыруға” арналған дидактикалық ойындар жиынтығы тәрбиешілермен ата – аналарға көмек беру ретінде құрастырылады. Дидақтикалық ойындар арнайы мақсатты көздейді және нақты міндеттерді атқарады.

Ойынның мақсаты бағдарламада анықталған математикалық білім, білік және дағдылары жайында түсінік беру, оларды қалыптастыру, тиянақтау және бекіту, қайталау және пысықтау, немесе тексеру сипатында болып келеді. Ойынның міндеттері баланың қызығушылығын туғызып, белсенділігін арттыратындай іріктеліп алынған нақты мазмұнымен анықталады.

Ойындардың мазмұны математикалық білімдерді ұғыну, геометриялық пішіндерді айыра білу, қосу, санау, салыстыру, айырмашылығын көрсету, орналастыру, тағы басқа ұғымдарын ойын арқылы жетілдіру.

Балабақшада осындай дидактикалық ойындарды жиелі түрде қолдану арқылы баланың: ақыл – ойын жүйелеу, ойлау қабілеттерін жетілдіру, дәлдікке үйрету, шындыққа тәрбиелеу, логикалық қабілеттерін дамытуға болады.

Ойын барысында баланың көңіл – күйін, зейінің, әрекеттерін бақылау, белсенділігін арттыру, тапқырлыққа баулу, ойлануға, талдау жасауға, үйренуің, танымдылық, шығармашалық қабілеттерін шыңдау тәрбиешіге байланысты.
Дидактикалық ойындардың негіздері.

Дидактика - бұл ежелгі грек сөзі, яғни didacticos – үйретуші, didascalos – мұғалім деген мағынаны білдіреді. Дидактика білім беру мен оқытудың теориялық негіздерін зерттейтін педагогика ғылымының саласы. Дидактика ойындар сонымен бірге кішкентай баларға мейілінше тән оқыту формасы болып табылады. Дидактикалық ойындар балалардың ойын әрекетіне тән құрылымы элементтерінің бірі: ой – ниет, мазмұн, ойын әрекеттері, ереже, нәтиже бар. Дидактикалық міндеттін болуы ойынның оқыту сипатын, оның мазмұны балалардың танымдылық әрекетін дамытуға бағытталғаның атап көрсетеді. Дидактикалық ойындардың зор маңызы балалардың дербестігін және ойлау мен сөйлеу белсендігін дамытатындай.

Дидактикалық ойын элементтерінің бірі – ережелер. Ережелер оқыту міндеті мен ойын мазмұнына қарай белгіленеді және өз тарапынан, ойын әрекеттерінің сипаты мен тәсілін белгілейді, балалардың мінез – құлқын, тәрбиеші мен балалардың өзара қарым – қатынасын ұйымдастырады және бағыттайды. Осының нәтижесінде өз қимылын басқара білу, оны басқа ойнаушылардың іс- әрекетімен үйлестіру қабілеті дамиды. Ойын ережелерін үйретуші, ұйымдастырушы және тәртіптендіруші сипаты бар. Үйретуші ережелер баларға не істеу, қалай істеу керек екені ашып беруге көмектеседі, олар ойын әрекеттерімен үйлес болады, оның ролін күшейтеді, орындау тәсілін анықтайды. Ұйымдастырушы ережелер ойынның тәртібін, жүйелілігін және балалардың ойындағы қарым – қатынасын белгілейді. Тәрбиеші ережелер нені және неге істеуге болмайтынын ескертеді.

Тәрбиеші белгілейтін ойын ережелерін балалар бірте – бірте меңгереді. Соларды бағалай отырып, олар өзінің және жолдастарының ойын үстіндегі әрекеттерінің, қарым – қатынастардың дұрыстығын бағалайды.

Дидактикалық ойындардың оқыту мазмұнына сәйкес түрлері:

1. 
   Ойын – саяхаттар. Олар ертегілерге ұқсас. Олар фактілер немесе оқиғаларды бейнелейді, бірақ олар ерекше түрде ашып көрсетіледі, қарапайым жұмбақ арқылы, қиындық – оңай жолымен, қажеттілер – қызық жолымен беріледі.
   
2. 
   Ойын – тапсырмалар. Бұл ойындардың негізін заттар мен әрекет, сөздік тапсырмалар құрайды. Ойын міндеттері мен әрекеттері бір нәрсені болжауға негізделеді.
   
3. 
   Ойын – болжамдар. Бұл ойындар “Не болар еді...?” , “Мен не істер едім, егер...” деген сұрақтарға негізделеді.
   

4. 
   Ойын – жұмбақтар. Жұмбактың негізгі ерекшеліктері логикалық астарының болуында. Олар баланың ой әрекетін белсендіреді. Жұмбақ салыстыру, теңеу және сипаттау арқылы ұғымның қасиеттерін ажыратуға тәрбиелейді, баланың қиялын дамытуына әсер етеді.
   
5. 
   Ойын - әңгімелер. Ол тәрбиешінің балалармен, балалардың тәрбиешімен және балалардың балалармен қарым – қатынасын негізделеді. Бұл қарым – қатынас ойын мазмұнында ерекше сипатқа ие болады. Ойынның құңдылығы – олар эмоциональдық түрде белсендіруге, бір сөздікке, өзара әрекет жасауға, бірлесіп ойнауға мүмкіндік туғызады.
   

1. 
   Сюжеттік – рольдік ойындар.
   
2. 
   Жаттығу ойындар.
   
3. 
   Драммалық ойындар.
   
4. 
   Шығармашылық ойындар.
   
5. 
   Әдеби – музакалық ойындар.
   

1. 
   Бала ойының құрылымы бойынша негiзгi математикалық түсiнiктердi (сан, есеп, пiшiн, көлем, бағыт) бiлуi қажет.
   
2. 
   Бала қандай да бiр нақты математикалық жағдайда дидактикалық ойындардың шарттарын пайдалана бiлуi керек.
   
3. 
   Баланың пайдаланылатын дидактикалық ойындар жайында түсiнiгi болуы қажет.
   

Мектепке дейінгі балаларда танымдық процесстерiн (зейiн, есте сақтау, ой-өрiсiн, қиял, қабылдау) негiздерiн дамыту.

Ойын туралы ұғым.Қазіргі әлеуметтік жағдай жеткіншек ұрпақ тәрбиесіне қатысты мәселелерді ағарту саласында бірінші орынға шығарады. Әсіресе, баланың әлеуметтік бейімделуі, ересектермен, өз қатарластарымен қарым - қатынасты тиімді жасауы педагогикалық-психологиялық теория мен практика үшін аса мәнді. Балалардың жас ерекшеліктеріне қатысты психологиялық дамуы, осыған қатысты оқыту-тәрбиелеу жолдары, мінез-құлық, жүріс-тұрыс қалыпты болмағанда жүргізілетін коррекциялық жұмыстар,зерттеу әдіс-тәсілдерін негіздеген құнды еңбектер баршылық.

Барлық дидактикалық ойындарды үш негізгі топқа бөлуге болады:

1. Заттық дидактикалық ойындар (ойыншықтармен, табиғи заттармен);

2. Үстел үстінде ойналатын дидактикалық ойындар;

3. Сөздік дидактикалық ойындар.

Баланың танымын алғашқы күннен бастап дамыту құралы да, баланың бойында оқу мен білімнің, тәрбиенің негізін қалыптастыратын да ойын әрекеті. Ойын барысында баланың көңіл – күйін, зейінің, әрекеттерін бақылау, белсенділігін арттыру, тапқырлыққа баулу, ойлануға, талдау жасауға үйренуі, танымдылық, шығармашалық қабілеттерін шыңдау тәрбиешіге байланысты. Бала ойнап жүріп ойланады, жүйкесі тынығады, көңілі өсіп, ойы сергиді, денесі ширай түседі. Ойындарды сабақта қолдану сабақтың әсерлігін арттырып, балалардың логикалық ойлауын , математикалық қабілеттерін дамытады, сабақтың сапасын арттырады.

Балабақшада осындай дидактикалық ойындарды жиелі түрде қолдану арқылы баланың: ақыл – ойын жүйелеу, ойлау қабілеттерін жетілдіру, дәлдікке үйрету, шындыққа тәрбиелеу, логикалық қабілеттерін дамытуға болады.

Дидактикалық ойындардың оқу іс - әрекетінен тыс уақытта ұйымдастыру, баланың математикалық түсінігін кеңейтеді, тереңдетеді, ойын бекітеді. Дидактикалық ойындар негізінен оқыту барысында жан – жақты, бағыт – бағдар беріп отырады. Яғни балалардың өй өрісін дамытуға маңызды рөл атқарады. Мектепке дейінгі жастағы балаларға әрбір ұйымдастырылған оқу іс - әрекетінің тақырыбына сәйкес ойын әдіс - тәсіліне үлкен мән беріледі, сонда ғана оқу іс - әрекет балаларға пайдалы, қызықты болады. Мектеп жасына дейінгі бала күн сайын жаңа құбылыстармен заттармен кезігеді, айнала өмірді бақылап, өздігінен түсініп, қорытынды жасағысы келеді. Бірақ тәрбиешінің басшылығынсыз, өздігінен игерген білімі мен түсініктері жүйесіз, кейде таяз, қате болады. Сол себептен тәрбиешінің міндеті баланың білім қорының бірізді молаюына, бірте бірте, ретпен, жүйелі жинақталуына көмектесу болып табылады. Баланың түйсік, қабылдау, ес, қиял, ой және тіл сияқты танымдық психикалық үрдістерін дамыту ақыл-ой тәрбиесінің басты міндеттерінің бірі. Баланың логикалық ойлау қабілетін, дағдысын, білуге құштарлығын, ойлаудың қарапайым тәсілдерін дидиактикалық ойындар арқылы дамытып ,көздеген мақсатымызға жете аламыз. Мысалы: Балалармен ойынды (заттармен, үстел үсті және сөздік ойын) үш түрлі етіп өткізуіне болады.

Заттармен ойналатын ойын ойыншықтарды, табиғи заттарды қолдану арқылы өтіледі. Мысалы: «Дәл осындай пішінді тап», «Салыстыр да, атын ата», «Үлкен - кіші», «Бірдей ойыншықты тап», «Қайсысы көп, қайсысы аз», т.б. Үстел үсті ойынын ұйымдастыруда домино, лото, суреттер қолданылады. Мысалы: «Суретті құрастыр», «Қандай затқа ұқсайды?», «Қай сурет тығылды?», «Бет орамалға лайық жамауларды табу», «Таныс пішіндер доминосы» , «Қиылған суреттер», «Ұқсасын тап», «4-ші не артық?», Ал сөздік ойын арқылы сөзді орынды қолдана білуге, дұрыс жауап айтуға, сөз мағынасын түсінуге, орынды сөйлеуге үйренеді. Мысалы: «Сипаттамасы бойынша тап», «Тәулік бөліктері», «Жұмбақ ойла», «Доппен ойнау», «Сөзді жалғастыр», «Қанша - сонша».

Сонымен қатар балалардың сөздік қорларын дамыту жұмысына ойындарды қолданумен қатар, «Пішіндер көрмесі», «Өрнекті есіңде сақта», «Қиын жолдар», «Суретті жалғастыр»,«Көңілді таяқшалар» тәрізді жаттығу тапсырмаларды да пайдаланып отыру өз нәтижесін береді. Бұл аталған жаттығу, тапсырмалар балалардың сөздік қорын дамыта отырып, таным белсенділіктерін және саусақ бұлшық еттерін дамытады.

Дидактикалық ойындардың оқыту мазмұнына сәйкес түрлері:

• Ойын – саяхаттар. Олар ертегілерге ұқсас. Олар фактілер немесе оқиғаларды бейнелейді, бірақ олар ерекше түрде ашып көрсетіледі, қарапайым жұмбақ арқылы, қиындық – оңай жолымен, кісіге көмектесу, немесе жоғалған затты табу сяқы. т.б

• Ойын – тапсырмалар. Бұл ойындардың негізін заттар мен әрекет, сөздік тапсырмалар құрайды. Ойын міндеттерді, әрекеттерді бір нәрсені болжауға, орындауға негізделеді.

• Ойын – болжамдар. Бұл ойындар “Не болар еді...?” , “Мен не істер едім, егер...” деген сұрақтарға негізделеді.

• Ойын – жұмбақта р. Жұмбактың негізгі ерекшеліктері логикалық астарының болуында. Олар баланың ой әрекетін белсендіреді. Жұмбақ салыстыру, теңеу және сипаттау арқылы ұғымның қасиеттерін ажыратуға тәрбиелейді, баланың қиялын дамытуына әсер етеді.

• Ойын - әңгімелер. Ол тәрбиешінің балалармен, балалардың тәрбиешімен және балалардың балалармен қарым – қатынасына негізделеді.

Бұл қарым – қатынас ойын мазмұнында ерекше сипатқа ие болады. Ойынның құңдылығы – олар эмоциональдық түрде белсендіруге, бір сөздікке, өзара әрекет жасауға, бірлесіп ойнауға мүмкіндік туғызады. Ойынның дидактикалық мазмұны балалардың алдына проблемалық міндет пен ситуацияны қоюда ерекшелінеді. Мұндай ойындар білімді нақты жағдайда ұштастыра байланыс есептерін тағайындауды талап етеді. Олардың қарапайым математикалық түсінігін қалыптастыру үшін де,тілін дамытып, грамматикалық құрылысты білдіру үшін де, айналадағы дүниені таныстыру үшін де, ойын әдістері қолданылады. Әр қашанда ойынның басшы рөлін тәрбиеші атқарып отырады. Ойын барысында балалардың еркін қарым–қатынас жасай алуын, сұрақтардың жауабын тілектеспен тыңдай алуын қарастырып отырады. Ойыншықтарды, керекті құралдарды салыстырмалы түрде, үйлесімді және балалардың үнемі талдау жасай алуына, өз қорытындыларын жасай алуға және дұрыс тиімді таңдай алуға болатындай етіп жағдай жасау. Баланың жеке-дара келу үрдістеріне келетін болсақ, олар ақыл- ой дамуының әр түрлі дәрежелерімен ерекшеліктерін біз білеміз.Сұраққа жауапты бірі тез табады,екіншісі ұзақ ойланады, бірі білімді тез меңгереді, екіншісі баяу қабылдайды. Тәрбиеші жұмысын балалардың осындай жеке -дара ерекшеліктерін ескеріп, ұйымдастырады. Біз тәрбиешілер аталған дидактикалық үрдістерге жеке көңіл бөлсек, оқыту ісінде жақсы нәтижелерге жете аламыз.

Көпшілігінде балаларды жарыстыруға берілген ойындар балалардың белсенділігін арттырады. Мысалы, оған «баспалдақ» ойынын алуға болады. «Заттарды салыстыру» тақырыбына, яғни «үлкен», «тең», «кіші» қатыстарын қалыптастыруға және «10 көлеміндегі сандарды нөмірлеу» тақырыбына, сандар қатарының жасалуына, сандар құрылымына және «10 көлеміндегі қосу және азайту» тақырыбында қосу және азайтуға берілген жай есептерді шығаруға, ал «1-мен 10 сандарды» тақырыбына, натурал сандар қатарына, сандардың ондық құрамына, кесінділер ұзындықтарына, қосу және азайтуға берілген жай есептер шығаруға және оқушылардың білімді игеруін тексеруге берілген ойын түрлерін қарастырамыз. Ойын баланы шапшандылыққа, тез ойлауға баулиды. Мен өзім бала бақшада оқыту кезінде төмендегі тарауларда әртүрлі ойындар өткізіп тұрамын.

“Нүктелерді қос”

“Айырмашылығы неде?”

“Қай қолымда көп”

“Өз үйіңді тап”

“Сандықты әшекелейміз”

Ойынға басшылық. Тәрбиешi үш түрлi пiшiндердi көрсетiп, аттарын сұрайды. Оларды атаған соң, түстерiн сұрайды. Бұдан кейiн балаларға тапсырма бередi. Тәрбиешi: - Таратып берiлген суреттерге қараңдар, мен үшбұрышты көрсетемiн, соған ұқсас сурет тауып көрсетiңдер. (тіктөртбұрышты көрсетедi, дөңгелектi көрсетедi). Балалар өздерiндегi ұқсас затты көрсеткенде, олардан не екенiн, түр-түсiн сипаттап айтуды талап етедi. (Үшбұрыш сызғыш, үйдiң төбесi). Топ бөлмесiнде үшбұрышқа ұқсас зат бар ма?

Тiк төртбұрыш: кiтап, терезе, есiк т.б.

Дөңгелек: доп, алма, шар т.б.

Суреттегi заттар жайында кiмнiң қандай өлең, тақпақтар, жұмбақтар бiлетiнiн сұрау. Ендi балаларды үш топқа бөлiп, үш түрлi пiшiндi таратып бередi. “Өз орныңды тап” қимылды ойыны ұйымдастырылады. Балалар жиналатын орындағы пiшiндер көлемi жағынан қолындағыларынан үлкен болады. Ойын аяқталған соң балалардың iс-әрекетiн бекiтiп, талдау жасайды.
"Нүктелердi қос".

Ойын мақсаты: Балаларды кеңістікті бағдарлай

білуге үйрету.Нүктелерді қосу арқылы, бейнелерді шығара алуға

дағдыландыру.Балаларды ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Қажетті құралдар: Нүктелермен бейнеленген жұлдызша, жалауша бейнелерi.

Ойын барысы:

Қағаз бетiндегi нүктелердi қосу арқылы бейнелердi анықтау, атын атату. Неше нүкте бар екен? Сұрағына жауаптарды тыңдау. Нүктелердi нөмiрлету, сандарды тура және керiсiнше атату. Ойын нәтижесiнде түзу, үшбұрыш, тiкбұрыш ұғымдарын қалыптастыру, сандарды тура және керiсiнше атату.

“Айырмашылығы неде»

Ойын мақсаты: Балалардың геометриялық фигуралар туралы түсiнiктерiн тереңiрек қалыптастыру, олардың жай емес “сиқырлы” фигуралар екенiн, олардан түрлi ойыншықтар, есептер, ойындар құрастыруға болатынына балалардың көзiн жеткiзу, қызығушылығын арттыру, ұқсас заттарды бiр-бiрiмен көзбен көру арқылы салыстыра бiлуге үйрету.

Қажеттi құралдар:

Мейрампаз суреттерi, гүл салғыш ыдыс, гүлдер.

Тек геометриялық фигуралардан құрастырылған екi мейрампаздың бiр-бiрiмен ұқсас және айырмашылығы бар жерлерiн табады. Ойында балаларды екi топқа бөлiп ойнатуға болады. Әр топқа әрбiр ұқсастығы мен айырмашылығын тапқан сайын, әр топ тақтада iлулi тұрған гүл салғышқа гүл салып отырады. Қай қатар гүлдi көп жинайды, сол қатар жеңедi.

Топ екi топқа бөлiнедi, оның әрқайсысы алма-кезек тәрбиешiнiң столына өз топ басшысын жiбiредi. Стол басына келген бала қолын артына ұстайды. Алдымен тәрбиешi, одан соң балалардың бiрi оның қолына кубик, түйме, шарик секiлдi әртүрлi ұсақ нәрселердi ұстатады, бiрақ олар бiр қолда көп, екiншiсiнде аз болуы тиiс. Бала алдымен көз мөлшерiмен нәрсенiң қай қолында көп екенiн анықтауы, одан кейiн нәрселердi бiрiнiң артына бiрiн қойып, қайсысының қатарында көп, қай қатарда аз екенiн салыстыруы тиiс.

Тәрбиешi екi қатардағы нәрселердiң санын теңестiру үшiн не iстеу керектiгiн 2 тәсiлмен орындауы керек.
«Өз үйiңдi тап»

Ойын мақсаты: Балаларды тапсырма бойынша өз үйлерін табуға үйрету.Жылдамдыққа, шапшаңдылыққа тәрбиелеу.

Бұл ойын биiк-аласа, үлкен-кiшi, оң жақта, сол жақта - деген ұғымдарды жаттықтыру мақсатында өтiледi.

Тәрбиешi балаларды екi топқа бөлiп, әр топтың ойнайтын орнын немесе “үйiн” тағайындайды. Екi топқа да өсiп тұрған бiрi биiк, бiрi аласа ағашты көрсетедi де 1-топтағы балалардың үйi биiк ағаштың оң жағы, ал 2-топтағы балалардың үйi аласа ағаштың сол жағы - деп белгiлейдi. Қай топ өз үйлерiне тез барады. Ойын екi рет қайталанады. Ойынның соңында әр топтың балаларын мадақтап отырады.

Тәрбиешi түктi қағаздан жасалған сандықты көрсетiп, сұрайды. “Мынау не? Қайдан көрдiңдер? т.б.” Тәрбиешi балалар жауабын толықтырып, ұлттық бұйымның ерекшелiгiн, маңызын қысқаша айтып өтедi де: - Қазiр осы сандықты әшекейлеймiз. Бұл сандық өзi сиқырлы екен, қане ашып көрейiк, - деп iшiнен қорапқа салынған түрлi-түстi геометриялық пiшiндердi алып көрсетедi. Түстерiн сұрайды, ал сандықтың бетi, қақпағы қандай пiшiнге ұқсайды? – Тiк төртбұрышқа. Бұл пiшiндердi балаларға таратып бередi. Сандықтың бетiнде әдемi ою-өрнек бар, бiрақ кейбiр бөлiктерi бос, сол бос орындарға бiз мына пiшiндердi орналастырамыз. Тәрбиешi өзi жапсырып көрсетуi керек. Одан кейiн дөңгелектердi түстерiне қарай таңдап, бiр-бiрiне қарама-қарсы немесе қатарластыра, шетiне ортасына орналастыруды балалардың өздерi жапсырып безендiредi.

“Неге ұқсайды”

“Көрші – көрші”

“Сипаттама бойынша тап”

“Өз орныңды тап”

“Доп лақтыру”

“Апта күндерi”

Ойын мақсаты: Апта күндердi есте сақтау. Апта күндерін рет-ретімен айта білуге дағдыландыру.
Қажетті құралдар: Апта күндерiн шартты түрде белгiлейтiн 1-7-ге дейiн фигуралардың немесе ұлттық таңбалардың суретi салынған 7 және суретi жоқ 1-2 тәж.

Ойын барысы:

Тәрбиешi балалардың мынаған келiсiп алуын өтiнедi. Бiр таңба бар тәж аптаның бiрiншi күнi дүйсенбi, екi таңба бар тәж аптаның екiншi күнi сейсенбi және т.б. бiлдiредi. Балалар апта күндерiнiң атын хормен қайталайды.

Тәрбиешi 7 баланы шақырып оларға тәждердi таратып бередi. Шақырылған балалардың әрқайсысы тәжбен таңбаның санына қарап: “Сабыр – сәрсенбi”, “Мен – жұмамын” және т.с.с. дейдi.

Осыдан кейiн тәрбиешi аптаның кез-келген күнiнiң атын дауыстап атайды. Бiлетiн бала алдына шығып тұрады. “Апта күндерi, сапқа тұрыңдар” деген бұйрық берiлiсiмен, басқа балалар оның қатарына дұрыс ретпен сапқа тұруы тиiс.

Тәрбиешi кез-келген бiр затты атайды. Балалар сол заттың қай геометриялық пішінге ұқсайтынын атайды.

Мысалы тәрбиешi: - доп?

Бала: - дөңгелек.

Есiк – тiктөртбұрыш.

Қай бала немесе қай қатар көп ұпай жинаса солар жеңедi. Ойын қызықты болу үшiн сөздi, жауапты тездетiп шапшаң айту

керек.

“Көршi – көршi”

Тәрбиешi бiр санды айтады, мысалы, “Жетi” дейдi. Омырауын жетi саны бала iлгерi шығып, балалардың алдына тұрады. Тәрбиешi былай дейдi: “Бұл санның көршiлерi, қатарына тұрыңдар!”. Оның қатарына 6 және 8 деген карточкалар тұрып, 6, 7, 8 сандарын құрайды. Одан соң 6 және 7 сандары салыстырылады. Омырауында 6 цифры қадалған бала былай деп түсiндiредi: 6-ның 7-ден 1-еуi кем. 6-ға 1-дi қоссақ 7 болады. 6 саны алты бiрлiктен тұрады.

Одан кейiн 7,8 сандары да осылайша түсiндiрiледi.

Жаттығу қайталанады, ойыншылардың құрамы өзгередi. Отырған балалар тапсырманың дұрыс орындауын қадағалайды.

Сөреге аю, қоян, қасқыр, түлкi секiлдi 5-6 ойыншық қойылған балалар көрiп отырады. Олар тәрбиешiмен бiрге әрбiр ойыншықты анықтап қарайды, олардың атын қайталайды. Осыдан кейiн ойнаушылардың бiреуi бөлмеден сыртқа шығады да, басқалары ойыншық туралы жұмбақ құрастырады, мәселен, мұғалiм балаларға қоянды көрсете отырып, олармен бiрге мынадай жұмбақ құрастырады: “Ұзын құлақ, қыли көз, қысқа құйрық – бұл қай аң?” Аю туралы “Маймақ аяқ, қорбиған, аңсағаны тәттi бал, ұзын жүндi жабайы аң” және т.с.с. Балалар жұмбақты құрастырып болған соң оны шешетiн баланы шақырады. Егер ол жұмбақты дұрыс шеше алмаса, қолына сол ойыншық берiледi де, жұмбақ қайта айтылады. Ол тағы да қиналса, балалар жәрдемдеседi. Ойынға келесi бала шақырылады. Ойын қайталанады.

Балалар жеңiмпазды анықтайды.Ойынға алуан түрлi ойыншықтарды, сондай-ақ суреттердi пайдалануға болады.
“Өз орныңды тап”

Ойынның мақсаты: Алғашқы ондықтағы сандар қатарын, оның атауын, белгiсiн, орнын қайталап, есте сақтау, шапшаңдыққа тәрбиелеу.

Қажетті құралдар:Кеспе сандар.

Ойын барысы:

Бұл ойынды 10-ға дейiнгi натурал сандар қатарын өтiп болғаннан кейiн жүргiзуге болады. Тәрбиешi 10 баланы тақтаға шақырып, омырауына кеспе цифрлар жапсырылған карточка тағады. Балалар ретсiз араласып тұрады. Тәрбиешi балалардың ретiмен қатарға тұруын талап етедi. Екi цифрын ұстап тұрған бала мен екiмiн деп, бiр цифрын ұстап тұрған баланың жанына келiп тұрады, қалған балалар да өздерiндегi цифрға байланысты өз орындарын тауып тұру керек.

Жас ұрпақ - біздің өміріміздің тікелей жалғастырушы өкілі ғана емес,еліміздің тірегі ,мызғымас болашағы.

Балабақшада математика сабағында дидактикалық мазмұнды ойын есептерін оқушылардың ой- өрісін дамыту мақсатында қолданудың әдістемесін теориялық – әдіснамалық және тәжрибелік – сараптамалық зерттеу нәтижелері төмендегідей қорытынды және ұсыныстар жасауға мүмкіндік туғызады:

Психоллгия мен педагогикада ойындарды қолдану теориясы мен практи

асы мект еп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу жөнінде толықтай баяндалған.Мектеп жасына дейінгі балаларға қарапайым білім беру барысында дидактикалық ойындар ұғымы пайда болған.Бірақта сабақта қолданудың әдістемесі жасалмаған.

Ойын сабақтың соңында болса,тақырыпты бекіту не сол сабақтан алған білімді жинақтау мақсатында пайдаланылады.Ойын оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырудың маңызды құралы.Сондықтанда да бастауыш сынып оқушылары сабақ үстінде ойынды көп қажет етеді.Оларға пайдаланатын ойындар балалардың жас ерекшеліктеріне қарай күрделеніп отырады.Яғни алты жасарлармен ойнайтын ойынның мазмұны ауыр болады,ал жасы кішілерге ойын жеңіл түрі ұсынылады.

Жекелеген дидактикалық ойындардың өзіне тән ерекшелігі оқу тапсырмаларына барынша назар аудару, және балаларды зеттеу элементтеріне ие іс – әрекетке тарту болу табылады.Мұндай тапсырмаларды орындау үрдісінде балалар бір қатар логикалық операцияларды жүргізеді,танымдық іс – әрекеттің аралық кезеңдерін шешу жүйелілігін белгілейді.

Мұндай дидактикалық ойындар ізденгіштік деп аталады.

1. 
   Ш.Х. Құрманалина, С.Ш. Сәрсенбаев Математикадан дидактикалық ойындар және қызықты тапсырмалар.
   
2. 
   Л. Мартынова. Обучение математике младших дошкольников.
   
3. 
   Т. Қаражанұлы, Ш. Хайралақызы. Математикадан дидактикалық материалдар.
   
4. 
   Т.К. Жикалкина. Игровые и занимательные занятия по математике.
   
5. 
   Р.Ф. Соболевский. Математические игры.
   
6. 
   Ж. Мурадян. Дидактические игры, развивающие математические представления.
   
7. 
   М.К. Сай, Е.И. Удальцов. Математика в детском саду.
   
8. 
   Ғ. Дұкенбаева. Мектеп жасына дейінгі балаларды ойын арқылы адамгершілікке тәрбиелеу.
   
9. 
   П. Есімбетова. Балабақшада оқыту және тәрбиелеу бағдарламасы бойынша әдістемелік нұсқау.
   
10. 
    Б. Баймұратов. Мектепке дейінгі дидактикалық ойындар, принциптер туралы түсінік.
    
11. 
    М. Фидлер. Математика уже в детском саду.
    
12. 
    Е. Водопьянов. Формирование начальных геометрических понятий у дошкольников.