Көшбасшылық теориясы пәнінен емтихан сұрақтары Адами машықтарды жазыңыз
етуші көшбасшылықтың нәтижелері деп ізбасарлардың жұмыс көрсеткіші
жүктеу/скачать 1,49 Mb.
|
Емтихан көшбасшы 6В05146- биология
| етуші көшбасшылықтың нәтижелері деп ізбасарлардың жұмыс көрсеткіші
мен өсуін, ұйымның жұмыс көрсеткішін және қоғамдық ықпалды айтамыз (10.1-сызбаны қараңыз). Гринлиф (1970), өзініңнегізгіеңбегіндеатапөт- кендей, қызмететуші көшбасшылықтың басты мақсаты – адамдардың дамуына мүмкіндік беретін, ұйымның жұмыс көрсеткішін жақсартатын және ең соңында қоғамға оң ықпал туғызатын мықты ұйым құру Қызмет етуші көшбасшылықтың он сипатын жазыңыз. Практиктер үшін қызмет етуші көшбасшылықтың не екенін айқындау мақсатында Спирс (2002) Гринлифтің еңбектерінен қызмететуш ікөшбас- шының дамуына маңызды саналатын он сипаттаманы анықтады. Бәрі жинақтала келе, бұл сипаттам ақызмететуші көшбасшылықтың алғашқы моделін немесе тұжырымдамасын жасайды. 1. Тыңдау.Көшбасшы мен ізбасарарасындағы коммуникация – ақпарат беру мен қабылдаудан (яғнисөйлеужәнетыңдау) тұратынинтерактивті процесс. Қызмететуші көшбасшы әуелі тыңдау арқылы қарым-қатынас жасайды. Олар тыңдаудың есту мен өзгелердің пікірін қабылдаудан тұратын, үйренуге болатын тәртіп екенін біледі. Тыңдау арқылы олар ізбасарлардың көзқарасын түсініп, әлгі көзқарасты мақұлдайды. 2. Эмпатия. Эмпатия – өзіңді өзгенің орнына қойып, әлемд сол адамның көзқарасы тұрғысынан көруге тырысу. Бойында эмпатиясы бар қызмет Етуші көшбасшы ізбасарлардың не ойлап, не сезіп тұрғанын шынымен түсі- неді. Олар эмпатия танытқанда, мұны ізбасар қолдау көрсетудің белгісі ретінде санайды. Бұл оның өзін айрықша сезінуіне көмектеседі. 3. Оңалту.Оңалту дегеніміз бүтіндеуді білдіреді. Қызмететуші көш- Басшы ізбасарларды ңжеке әл-ауқатына көңіл бөледі. Ізбасарлардың жеке Проблемасын жеңіп шығуына қол ұшын созу арқылы оларға қолдау білді- реді. Гринлифтің тұжырымдауынша, оңалту процесініңе кіжағы бар: ізба- сарлардың бүтін болуына көмектесу арқылы көшбасшылардың өзі оңалады. 4. Сана-сезім.Гринлифүшін сана-сезімдегеніміз – қызмететушікөш- Басшыларды өзінің физикалық, әлеуметтік және саяси ортасына сезімтал Ететін қасиет. Ол өзіңді және өзгелерге етер ықпалыңды түсінуден тұрады. Өзіндік сана-сезімге ие қызмет етуші көшбасшы өзіне және өзінің көзқарасына сырттай, ауқымдырақ деңгейде көз салып қарауға қабілетті. 5.Үгіт.Үгіт – өзгелерді өзгеріске көндіретін айқын әрі табанды коммуникация түрі. Қызметтік билікті күштеп бағындыруға пайдаланатын Мәжбүрлеуден айырмашылығы – үгіттеу қандай да бір принциптерді таңудан ада, жұмсақ аргумент іпайдалану арқылы өзгеріс туғызады. Спирстің (2002) сөзінесүйенсек, Гринлифтіңм әжбүрлеуге емес, үгіттеуге ерекше екпін беруі оның Religious Society of Friends (протестантхристиандар қозға- лысы. – Ауд.) атты қоғамдастықтың, яғни квакерлердің бір мүшесі ретінде танылуы мен байланысты болуым үмкін. 6. Тұжырымдау.Тұжырымдау адамның ұйым мақсаты мен бағыты жайында айқын түсінікке ие бола отырып, көрегендік қабілет танытуын білдіреді. Бұл сипаттама күнделікті жүйелік ойлау аясынан шығып, «толық картинаға» назар аударады. Сондай-ақ тұжырымдау қызмететуші көшбасшылардың күрделі ұйымдық проблемаларды ұйымның ұзақ мерзімд імақсатына Сәйкес шешіп, мәселеге креативті жолмен жауап беруіне жол ашады. 7. Көрегендік.Көрегендік қызмететуші көшбасшының келешекті көре Білу қабілетін қамтиды. Бұл – қазір болып жатқан және кеше өтіп кеткен Жағдаяттарға сүйене отырып, алда неболарын болжау қабілеті. Гринлиф көрегендіктің этикалық аспектісі бар екенін айтады. Өйткені, оныңойынша 291 10 - Көшбасшылар қисынды түрде болжауға болатын дүниені болжау және соған Сай әрекет ету үшін кез келген сәтсіздікке жауапты болуы керек. 8. Жетекшілік. Жетекшілік – көшбасшыға жүктелген көшбасшылық Міндет үшін жауапкершілік алу. Қызмететуші көшбасшылар адамдармен Оларға басшылық етуге берілген ұйымға мұқият жетекшілік ету жауапкер- Шілігін алады. Бұған қоса, олар ұйымды қоғам игілігі үшін басқарады. 9. Адамдардың тұлғалық өсуіне ұмтылу.Гринлифтің қызмететуші Көшбасшылық туралы тұжырымдамасы әрбір ізбасарды оның ұйымға қосқан үлесі шеңберінен шығатын, ішкі құндылықтары бар бірегей тұлға ретінде қарастыру керектігін айтады. Қызмет етуші көшбасшы ұйымдағы әрбір Адамның тұлғалық және кәсіби өсуіне көмектесуге тырысады.Ол әртүрлі Формада болуы мүмкін. Оның ішінде ізбасарларға мансаптық дамуға мүм- кіндіктер беру, жаңа жұмыс машықтарын дамытуына көмектесу, идеялары- на жеке қызығушылық таныту және шешім қабылдау процесіне жұмылдыру бар (Spears, 2002). 10. Қоғамдастыққұру.Қызмететуші көшбасшы қоғамдастықтың дамуына жәрдем береді. Қоғамдастық дегеніміз – ортақ қызығушылық пен Талпыныстарға ие, тұтастық пен туыстықты сезінетін адамдар тобы. Қоғамдастық ізбасарлардың өздерін олар бағалайтын, өздерінен гөрі ауқымдырақ нәрсемен теңдестіруге мүмкіндік береді. Қызмететуші көшбасшы адам Өзін қауіпсіз әрі өзгелермен байланыста екенін сезіне алатын, алайда өз даралығын танытуға мүмкіндігі бар орынды қамтамасыз ету үшін қоғамдастық құрады. Қызмететуші көшбасшылықтың бұл он сипаты Гринлифтің көшбасшы Ретіндегі қызметші жайындағы негізгі еңбегін сипаттайды. Бұлар қызмет Етуші көшбасшылықтың қиындықтарын көруге мүмкіндік беретін креативті Линзаны ұсынады. Қызмет етуші көшбасшылықтың сипаттамасын жазыңыз. Қызмететуші көшбасшылық дегеніміз – қисынға қайшы келетін көшбасшылық ұстанымы, яғни парадокс. Біздің түсінігімізде көшбасшы қызмет Етумен айналыспайды. Олар ықпал етеді және қызметшілер соның соңынан ереді. Көшбасшылық қалайша әрі қызмет етіп, әрі ықпал ете алады? Адам қалайша бір сәтте әрі көшбасшы, әрі қызметші болуы мүмкін? Қызмет етуші көшбасшылық бір қарағанда қарама-қайшы ұғым көрініп, көшбасшылық жайындағы біздің дәстүрлі сенімімізге сәйкес келмегенімен, бұл – бірегей көзқарас ұсынатын ұстаным. Қызметкердің еңбекке мотивациясын жазыңыз. Қолдау көрсетуші көшбасшылық Огайо штатында жүргізілген зерттеу (біз мұны 4-тарауда талқыладық) нәтижесінде анықталған ілтипатты мінез- құлық құрылымын еске түсіреді (Hemphill & Coons, 1957; Stogdill, 1963). Қолдау көрсетуші көшбасшылық дегеніміз – көшбасшы ретінде ақжарқын әрі қолжетімді болу, сондай-ақ ізбасарлардың есен-саулығы мен адами қа- жеттіліктерін есепке алу. Осындай мінез-құлықты ұстанатын көшбасшы жұмысты ізбасарларға жағымды етуге барынша тырысады, ал бұл, өз ке- зегінде, олардың табысқа жетуіне қажетті сенімділікті сыйлайды (House, 1971). Бұған қоса, қолдау көрсетуші көшбасшы ізбасарларын өзімен теңдей көріп, олардықұрметтейді. Лауазымды тұлғаның сеніміне кіруге қажеттілікті өз сөзіңізбен жазыңыз. Психоаналитик Зигмунд Фрейд 1900 жылдардың бас кезіндегі зерттеулерінде-ақ адамның билікке деген көзқарасы туралы жазған еді. Балаңшағымызда ата-анамыздың жетегі мен қорғауына тәуелдіміз. Алайда есейекеле, біз өз бағыт-бағдарымызды айқындауды (беделге ие болуды), тұлғаболуды үйренеміз. Сөйтіп, басқаларға қатысты тәуелсіз шешім қабылдаймыз. Алайда кейбір адамдар тіпті ересек кезінде беделді тұлғалардың мақұлдауына зәру. Олар жетекші адам нұсқау беріп, әке-шешесіндей қорға-ғанын қалайды. Бұл қол астындағыларды өзінің жеке мүддесіне пайдаланатын басшыларға жағады. Бағыныштылар беделді тұлғаның мақұлдауынақатты зәру болғанда, олар деструктив, қиянатшыл басшыға оңай еріп кетеді.Мысалы, музыкалық аспапта ойнайтын орта мектеп оқушысы мұғалімнің«сен мықтысың, аяқ алысың өте жақсы» деген сөзін есту үшін ғана қажетті мөлшерден анағұрлым көп жаттығуы мүмкін. Бұл мысалда мұғалім оқушының өзін-өзі танытуға талпынысын пайдаланып, оған әдеттегіден көбірек жаттығу жасатуы мүмкін. Машыққа негізделген ұстанымның сипаттамасын жазыңыз. Талқыланған тұлғалық қасиеттерге негізделген ұстаным секілді, машыққа негізделген ұстаным да көшбасшылыққа бағытталған көзқарасты негізге алады. Алайда бұл ұстанымда біз назарымызды әдетте туабітті және көбіне орныққан деп қарастырылатын тұлғалық қасиеттерге емес, үйренуге және дамытуға болатын машық түрлері мен қабілеттерге қарай ба-ғыттаймыз. Тұлға көшбасшылықта сөзсіз маңызды рөл атқарса да, машыққа негізделген ұстаным ықпалды көшбасшылық үшін білім мен қабілеттің керек екенін тұжырымдайды. Ғалымдар көшбасшылық машықтарды тікелей немесе жанама түр-де жылдар бойы зерттеді. Дегенмен машық түрлерін зерттеуге түрткі болған жайт – Роберт Кацтың 1955 жылы Harvard Business Review журналында жарияланған Skills of an Effective Administrator атты классикалық мақаласы еді. Кацтың мақаласы зерттеушілер көшбасшылық қасиеттердің белгілі бір жиынтығын анықтауға тырысып жатқан кезде шықты. Кац көшбасшылықты дамытуға болатын машық түрлерінің жиынтығы ретінде қарастыру арқылы тұлғалық қасиеттер проблемасын шешуге талпынды. Осыдан соң машыққа негізделген ұстанымға деген қызығушылық арта түсті. 1990 жылдардың басында-ақ «көшбасшының ықпалдылығы оның кешенді ұйымдық проблемаларды шешу қабілетіне байланысты» деген тұжырымды қолдайтын бірқатар зерттеу жарық көрді. Олар машықтарға негізделген кешенді көшбасшылық моделінің құрылуына алып келді. Бұл модельді Мамфорд пен оның әріптестері ұсынған болатын. жүктеу/скачать 1,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|