Қайызғаққа қарсы сусабындар
Қайызғақ және себореялық дерматит – негізгі күйі бірдей болып
қарастырылатын, бірақ қабыршақтану және қабыну сияқты симптомдардың ауырлығына қарай ерекшеленетін
17
бас терісінің жиі кездесетін аурулары. Қайызғақ – себореялық дерматиттің жеңілдеу нұсқасы.
4
Қайызғақ –
бас терісінің ең көп таралған тері ауруларының бірі, ол
18
құрғақ қабыршақты дақтар түрінде көрінеді.
Бұл жұқпалы емес.
Қайызғақ жасушалардың айналым жылдамдығының ұлғаюы салдарынан пайда болады, ол қалыпты
жылдамдықтан екі есе артық болуы мүмкін.
19
28-30 күн ішінде базальды жасушалық қабаттан қайызғақпен
мүйізді қабыққа қоныс аударудың орнына, тері жасушалары шамамен 2 апта ішінде мүйізді қабыққа жетеді.
Қайызғақ болған кезде тері жасушаларын қалыптан тыс тәртіппен реттеледі, осылайша, олар бас терісіне
жиналып, содан кейін қабаттана бастайды. Бұл айналым деңгейі ақылға қонымды және қалыпты,
өлі
жасушалардың түсуі көрінбейді.
жасушалар саны көбейеді; оның салдарынан қабыршақтану жылдамдығын ұлғаяды. Жасушалар жылдам
өңдегенде, олардың тиісті жетілу мен өлім үшін уақыты жетіспейді
20
; олар бір-біріне жабысып, теріден түскен
кезде көзге көрінетін ірі агрегаттарды құрайды (5.6-суретте көрсетілген көрінетін жиындарға әсер ететін
факторларды қараңыз).
21
Қайызғақ қалыпты (құрғақ та, майлы да емес) шашта пайда болуы мүмкін. Кейде, егер бас терісі аса құрғақ
болса, құрғақ терінің бөлшектері қайызғаққа ұқсайды. Дегенмен, қайызғақ майлы шашта жиі кездеседі.
22
Ең
көп таралған симптомдарға бас және иық терісіндегі сұр немесе сары майлы қабыршықтар, сондай-ақ қышу,
қызару және қабыршақтану кіреді. Қайызғақтың нақты пайда болу себептері белгісіз. Ықтимал факторларға
гормондар, маусымдық әсерлер (жиі қыста), эмоциялық стресс, тері майы, терінің жоғары сілтілігі, бас
терісі окклюзиясы,
23
және бас терісі мен иық терісінде анықталған әдетте
Малассезия
деп аталатын (бұрын
Pityrosporum
белгілі болған) ашытқы жатады.
24
Бас терісі – бұл тері майының жоғары деңгейін шығаратын және
шаштың физикалық жабынын үйлестіретін бірегей орта. Тиісті жағдайларда
Malassezia
ашытқы бас терісін
отарлап, липидтер секрециясын күшейтетін жанама өнімдерді шығара алады.
25
Бұл жағдайлар қабынуға және
гиперпролиферацияны тудырады.
Қайызғақ асқынған ауру емес, косметикалық проблема болса да, ол пайда болған кезде шашқа күтім
қажет болады, себебі ол жағымсыз симптомдарды тудырып, адамды мазасыздандырып, өзін-өзі бағалауы
мен сенімділігіне айтарлықтай әсер етуі мүмкін.
26
Жеңіл қайызғақтың белгілерін, әдетте, қайызғаққа қарсы
сусабынмен жуып, бас терісін мұқият тазалау арқылы бақылауға болады. Қайызғақ асқынып кеткен
384
Increased
rate of cell
turnover
Increased
number of
cells
produced
Increased
rate of
exfoliation
New cells
cannot
appropriately
mature
New cells
form large
aggregates
Cells
become
visible
DANDRUFF
Жасушалар
айналымы
жылдамдығын
арттырады
Өндірілген
жасушалар
саны
ұлғаяды
Қабыр-
шақтану
жылдам-
дығы
ұлғаяды
Жаңа
жасушалар
дұрыс дами
алмайды
Жаңа
жасушалар
үлкен
жиындарды
құрайды
Жасушалар
көзге
көрінетін
болады
ҚАЙЫЗҒАҚ
5.6-сурет.
Қайызғақтың дамуына көмектесетін негізгі факторлар.
кезде, тұтынушылар дерматологқа қаралуы тиіс. Пациенттің жасына байланысты (жас жасөспірімдерде
жиі кездеседі), емдеуді тоқтатқаннан кейін және қайызғақ қайта пайда болған соң жасушалардың айналымы
қалыптан тыс жиілікке қайта оралуы мүмкін.
Қайызғаққа қарсы сусабын белсенді ингредиенттері бар негізгі сусабын болып табылады; сондықтан олар
косметикалық және дәрілік артықшылықтар береді. Олар шашты тазалап, оларды эстетикалық тартымды
күйде қалдырады. Сонымен қатар, олар қабыршақтануды азайтады, жасушалар айналымының жылдамдығын
төмендетеді, сондай-ақ микробқа қарсы әсер етеді. Әдетте фармакопеялық баптардағы белсенді ингредиенттер
мырыш пиритионын, кетоконазолды, тас көмір шайырын, салицил қышқылын, селен сульфидін және күкіртті
қамтиды.
■
Мырыш пиритионы жасушалар алмасуын баяулатады және саңырауқұлақшаларға қарсы тиімді
компонент болып табылады.
■
Күкірт және салицил қышқылы кератолитикалық әсер береді, бұл олар өлі жасушалардың кератинін
ерітіп, көрінетін үлпектердің пайда болуын болдырмайды дегенді білдіреді. Сонымен қатар, күкірттің
микробтарға қарсы қасиеттері бар.
■
Шайыр эпидермалды алмасу жылдамдығын баяулатады, сондай-ақ антисептикалық белсенділікке ие.
■
Кетоконазол – қабыршақтану мен қышуды бақылайтын саңырауқұлақшаға қарсы компонент болып
табылады.
СІЗ БІЛЕСІЗ БЕ?
Жақсы нәтижелерге қол жеткізу үшін қайызғаққа қарсы сусабындарды
шаюға дейін шаш пен бас терісінде бірнеше минутқа қалдырған жөн.
27
Қосымша ингредиенттері бойынша қайызғаққа қарсы сусабын әдеттегі («қайызғаққа қарсы емес»)
сусабындарға ұқсас. Ингредиенттер тізімін алдыңғы бөлімнен қараңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |