- Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министирлігі М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті
- Электромагнетизм..............................................пәнінен
- Тақырыбы:Электр өрісі. Электр өрісінің кернеулігі
- Орындаған: Абдурасулов Н
- Тобы: ЕП-20-2к
- Қабылдаған:Аблязимова Н.М
Оқу мақсаты: - Электр өрісі және оның күштік сипаттамасы ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру;
- Электр өрісін күш сызықтары арқылы графиктік кескіндеу;
ЭЛЕКТРЛIК ӘСЕРДIҢ БЕРIЛУ ПРОЦЕСIНЕ АУА ҚАТЫСПАЙДЫ. - Ондай болса, зарядталған денелердiң өзара әсерлесуi не арқылы жүзеге асады?
- Бұл сұрақтың жауабын ағылшын ғалымдары М.Фарадей (1791–1867) және Дж. Максвелл (1831–1879) өз еңбектерiнде бердi. Фарадей мен Максвеллдiң еңбектерiне сүйенсек, зарядталған денелердi қоршап тұрған кеңiстiк, басқа денелердiң айналасындағы кеңiстiктен өзгеше.
Зарядталған денелердiң айналасында электр өрiсi болады. - Зарядталған денелердiң айналасында электр өрiсi болады.
- Электрлiк әсерлесу осы өрiс арқылы жүзеге асады. Сонымен, электр өрiсi – кез-келген зарядталған денелердiң айналасында болады және заттардан ерекше, материяның айрықша бiр түрi болып табылады. Электр өрісін көру немесе ұстау мүмкiн емес. Электр өрiсiнiң бар немесе жоқ екендiгiн, тек оның әсерi арқылы бiлуге болады.
ЭЛЕКТР ӨРІСІНІҢ ЗАРЯДТАРДЫҢ МАҢАЙЫНДА ПАЙДА БОЛУЫ ЭЛЕКТР ӨРIСIНIҢ НЕГIЗГI ҚАСИЕТТЕРI ҚАРАПАЙЫМ ТӘЖIРИБЕЛЕР АРҚЫЛЫ АНЫҚТАЛАДЫ. - Зарядталған дененiң электр өрiсi, осы өрiстегі кез-келген зарядталған денеге қандай да бiр күшпен әсер етедi.
- Зарядталған денеге жақын аралықта өрiс күштiрек, ал алыста әлсiздеу. Мұны тексеру үшiн тағы да зарядталған гильзамен жасалған тәжiрибенi қарастырайық.
Электр өрiсiнiң зарядталған денеге (бөлшекке) әсер ету күшiн электрлiк күш деп атаймыз: Fэл — электр күшi. - Электр өрiсiнiң зарядталған денеге (бөлшекке) әсер ету күшiн электрлiк күш деп атаймыз: Fэл — электр күшi.
- Электр өрiсiн графиктік кескiндеу үшiн Фарадей заманынан бастап күш сызықтары қолданылады.
Электр өрісінің кернеулігі – электр өрісінің күштік сипаттамасы болатын векторлық шама. - Электр өрісінің кернеулігі – электр өрісінің күштік сипаттамасы болатын векторлық шама.
- Электр өрісінің кернеулігінің бағыты күш сызықтарының бағытымен сәйкес келеді.
- Өрістің нүктелік зарядқа әсер ететін күшінің сол зарядқа қатынасына тең
- болатын шамасы:
-
- Е=F/q
-
- E=kq/er² , е-епсилон
- 1)Күш сызықтары оң зарядтан (+) басталып, теріс зарядта (-) аяқталады немесе шексіздікке кетеді.
- 2)Күш сызықтары ешқашан қиылыспайды.
ЭЛЕКТР ӨРІСІНІҢ КҮШ СЫЗЫҚТАРЫНЫҢ ГРАФИКТІК БЕЙНЕЛЕНУІ: - Жеке оң зарядтың айналасында пайда болатын өрістің күш сызықтары
Жеке теріс зарядтың айналасында пайда болатын өрістің күш сызықтары: - Жеке теріс зарядтың айналасында пайда болатын өрістің күш сызықтары:
Екі әр аттас зарядтардың айналасында пайда болған өрістің күш сызықтары: - Екі әр аттас зарядтардың айналасында пайда болған өрістің күш сызықтары:
Екі аттас зарядтардың айналасында пайда болған өрістің күш сызықтары: - Екі аттас зарядтардың айналасында пайда болған өрістің күш сызықтары:
Электростатикалық өрістіӊ күш сызықтарыныӊ қасиеттері: - Күш сызықтары үздіксіз.
- Күш сызықтары қиылыспайды.
- Күш сызықтары әрқашанда өткізгіш беттеріне перпендикуляр бағытталған болады.
-
Өріс кернеулігінің қабаттасу (суперпозиция) принципі: Зарядтар жүйесініӊ өрістіӊ берілген нүктесіндегі кернеулігі, осы нүктеде әр бір зарядтыӊ пайда еткен кернеуліктерініӊ векторлық қосындысына теӊ. - Өріс кернеулігінің қабаттасу (суперпозиция) принципі: Зарядтар жүйесініӊ өрістіӊ берілген нүктесіндегі кернеулігі, осы нүктеде әр бір зарядтыӊ пайда еткен кернеуліктерініӊ векторлық қосындысына теӊ.
ЭЛЕКТР ӨРІСІ МЕН КЕРНЕУЛІГІН ҚОРЫТЫНДЫЛАУ: - - Жоғарыда көрсетілген күш сызықтарының бағыттарын түсіндіріңдер (ол нені көрсетеді).
- - Электр өрісі кернеулігінің бағыты сәйкес келеді...
- Электр өрісі кернеулігінің анықтайтын формуласы...
- Электр өрісі кернеулігінің Кулон заңынан өзгешелігі қандай?
Достарыңызбен бөлісу: |
