Ұйым дегеніміз - белгілі бір мақсатқа немесе мақсатқа жету үшін қызметі әдейі үйлестірілген адамдар тобы.
Ұйымдардың көпшілігі - бұл белгілі бір мақсатқа байланысты, өзіндік жұмыс мақсаты бар, бөлімшелерден (ұйымның бөліктерінен) тұратын күрделі жүйелер.
Ұйым параметрлері
ортақ мақсаттарға ие болу;
нәтижеге жету үшін ресурстарды трансформациялау (ұйым пайдаланатын негізгі ресурстар адамдар (еңбек ресурстары), капитал (ақша, негізгі құралдар), материалдар, технологиялар және ақпарат;
ұйымның ресурстарына қатысты да, тұтынушыларға қатысты да сыртқы ортаға тәуелділігі;
еңбек бөлінісі (барлық жұмысты бөліктерге бөлу көлденең еңбек бөлінісі деп аталады);
күрделі ұйымдарда бөлімшелерді құру (ұйымның бөлімшелері өздерінің нақты міндеттерін орындайды және нақты мақсаттарға жетеді);
басқару органының қажеттілігі мен қол жетімділігі.
Ұйымның компоненттері
адамдар тобы (кем дегенде екі адам);
жалпы мақсаттарың және міндеттері болуы;
өзіне жүктелген міндеттерді шешу үшін ұйым әлеуетін қалыптастыратын, жұмылдыратын және қозғалысқа келтіретін ұйымды басқару.
Ұйымның жұмысына әсер ететін факторлар
Топ мүшелерінің жеке сипаттамалары; қамтиды: адамның жеке ерекшеліктері, оның қабілеттері, білімі, өмірлік тәжірибесі және т.б.
Топтың құрылымдық сипаттамалары; қамтиды:
-топтағы қарым-қатынас және мінез-құлық нормалары (кім кіммен және қалай байланысады);
-мәртебе мен рөлдер (топта кім қандай позицияны иеленеді және не істейді);
- топ мүшелері арасындағы жеке ұнатулары мен ұнамсыз жақтары (кім кімге ұнайды, кім кімге ұнамайды);
- күш пен конформизм (кім кімге әсер етеді, кім кімге ереді, кім кімге құлақ асуға және кімге бағынуға дайын).
Топтың ситуациялық сипаттамалары; топтың мөлшеріне, оның кеңістіктегі орналасуына және сыйақы жүйесіне байланысты.
Ұйымның тыныс-тіршілігіне әсер ететін негіз қалаушы процестер
сыртқы әлемнен «шикізат» алу;
«өнім» жасау;
«өнімді» сыртқы ортаға беру
Ұйымның даму заңдары
Синергия заңы.
Өзін-өзі сақтау заңы.
Даму заңы.
Ақпараттандыру - ретке келтіру заңы.
Ұйымдардың жалпы сипаттамалары
ресурстар;
технологияларды;
еңбекті бөлу (тік және көлденең);
сыртқы және ішкі ортаға тәуелділік;
бөлімшелер (құрылым);
басқарудың қажеттілігі, яғни ұйымның жалпы мақсатына қол жеткізу үшін нақты жағдайларды ескере отырып, аталған факторларды саналы түрде үйлестіру.
Ұйымды басқару құрылымының элементтері
Басқару буындары (бөлімдері) - құрылымдық бөлімшелер, сондай-ақ басқарудың тиісті функцияларын орындайтын жеке мамандар немесе олардың бір бөлігі (менеджерлер). Бөлімдер арасындағы байланыстар көлденең сипатта болады.
Басқару деңгейлері (сатылары) - ұйымды басқару жүйесінде белгілі бір сатыға ие буындардың жиынтығы.
