Курсы: 5 Пәні: Еңбек гигиенасы

1.Өндірістік орындарында қандай көмекші обьектер жатады?

2. Қандай оындарда көмекші обьекттер орналасады?

3 Өндірістік үрдістердің қандай тобында көмекші орындар әртүрлі топ үрдістеріне сәйкес келеді?

4 Киімдік және аяқ киімдердің шаңдануына байланысты қандай орындар қарастырылады?

5 Тері арқылы өтетін инфицирленген және радиоактивті материалдармен Жұмыс кезінде, санитарлық тұрмыстық орындарда қандай нормативтік шартты басылымдар мен жобаланады?

6. Санитарлық тұрмыстық жобалау орындарында қызметкерлердің саны және олардың топтары?

7 Жалпы және арнайы санитарлық тұрмыстық орындарда қандай жиынтық шарттарға сай келуі керек?

8 Гардеробтағы сөрелер мен ілгіштердің санын қалай анықтаймыз?

9 Қызметкерлердің ауысуына байланысты жуынатын орындар және душтардың саны қалай қабылданады?

10 Көмекші ғимараттар мен орындар қалай орналасады?

11 Тұрмыстық орындарда жарлар мен бөліністер қалай орналасады?

12 Жуынатын орын жұмыс орнына жақын орналасуы мүмкін бе?

13 Тамақтанушылардың снына байланысты асханалардың қандай түрлерін ұйымдастырады

14 Көмекші обьектілерді жобалау кезінде қандай зауыттық(цехтік) сауықтыру комплекстері құрылады?

15 Қызметкерлердің санына байланысты медпунктардың аумағы ұандай?

16Аумақтық жоспарлық шешімін айқындау кезінде, орын жиынтығы кезінде санитарлық дәрігерден басқа кім анықтайды?

1. 
   Тақырып №4. Өндірістік құрылымдар мен жаңа технологиялық жобалаудағы гигиеналық талдау.
   
2. 
   Дәрістің мақсаты.Өндірістік құрылымдар мен жаңа технологиялық жобалаудағы гигиеналық талдауды студенттерге таныстыру.
   
3. 
   Дәрістің мазмұны. Өндірістік құрылымдар мен жаңа технологиялық жобалаудағы гигиеналық талдауды жұиыс жобасына қолдану. Ғылым саласында жаңа технологиялық жетістіктерге тыйым салынады. Технологиялық үрдістер бірінші кезекте сәтті еңбек шарты бойынша қарастырылуы керек. Зиянды газдардың алдын алу, бу, шаң, қалдық жылу, ылғалдылық, шу мен діріл. Негізгі технологиялық талдау жобасында өндірістік зияны анықталған өндірістік жобаланған технологиялық ұйымдармен алдын алады.
   

1.Өндірістік орындағы санитарлық жобалардың нормасы ҚР, .01.001.-94.

2. Технологиялық үрдістер мен гигиеналық шарттарды норма бойынша жобалау 1.01.002.-94.

3. ГОСТтар, ССБТ, санитарлық жоба және өндірістік себептермен анықтау, әдістік нұсқау, гигиеналық жарнама.

1. 
   Өндірістік технологиялардың сызбасы және жеке цехтардың. Өндірістік үрдістегі жұмыс алаңы. Жаңа технологиялық үрдістің механизациясы мен автоматизациясы.
   
2. 
   Шикізаттар мен материалдарды қолдану. Аралық өнімдер, шығарылатын өнімдер , шикізатты тасымалдау. Қауіпті заттар өте қауіпті заттарға ауыса ма?
   
3. 
   Барлық қызметкерлердің категориялары (ИТР, қосымша қызметкерлер және т.б)
   
4. 
   Жұмыс уақыты және техника экономикалық көрсеткіштер
   
5. 
   Су қоймасының, атмосфералық ауаның, топырақтың мінездемесі алаңдатады ма, сонымен қатар таза қалдықтарды шығаруды және олардың әсерін бақылау
   
6. 
   Технологиялық үрдістердің графикалық сызбасы бар ма, құрылғының орналасуы, көлік жабдықтары, өндірістік үрдістегі автоматизацияланған сызбасы, электр реттеуші мен жылу реттеуші
   
7. 
   Шикі өнім мен дайын өнімдерді сақтау орны, көрініс және олардың көлігі
   
8. 
   Механизация, герметизация, аспирация кезіндегі технологиялық мінездемелерге сай шаң шығаруына және шаңның түзілуі қарастырылған ба?
   
9. 
   Механизация және автоматизация технологиялық мінездемесіне сай техникалық қауіптілігі қарастырылған ба?
   
10. 
    Жылу шығару мен арақашықтығын басқару қарастырылған ба. Жұмыс алаңындағы құрылғылардың температурасы 45 сС- тан жоғары
    
11. 
    Дірілдің, шудың, лазердің, иондалған электромагниттелген сәулелерден қорғаныс қарастырылған ба?
    
12. 
    Ашық алаңда құрылғылардың орналасу тәртібі сақталған ба (желдетілуі, коммуникацияның гермиттілігі, басқару пультерінің орналасуы)
    
13. 
    Техникалық үрдіс кезінде автоматикалық сигнализация қолданыла ма?
    
14. 
    Қауіпті, зиянды, өндірістік факторлардан жеке бас қорғаныс заттары қарастырылды ма?
    
15. 
    Технологиялық үрдіс кезінде гигиеналық нормаға сай заттар қолданылады.
    
16. 
    Ұзақтығы, периодтылығы, операцияның еңбек алаңы, герметизациясы ұсынылған ба?
    
17. 
    Технологиялық үрдіс кезіндегі микро ағзалардың қолданылуы арнайы ұйымдарда қызметкерлерге әсерін тигізе ма?
    
18. 
    Техникалық эстетмиканың қалпы және өндірістік дизайны.
    
19. 
    Жұмыс орындары мен құралдары эргономика шарттарына сай келе ме?
    
20. 
    Ауыр монотонды жұмыс кезінде шаралар қарастырылған ба?
    
21. 
    Қоршаған ортаны қалдықтардан қорғау және өндірістік қалдықтарды қорғаудағы ұйымдардың қызметі.
    

1. 
   Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллова. М.-«ГЭОТАР», 2008.
   
2. 
   Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.
   
3. 
   Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измерова. М.-1987.
   

1. 
   «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.
   
2. 
   Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.
   
3. 
   Руководство по профессиональным болезням. Н.Ф. Измеров. М.-Медицина.-1996.
   
4. 
   Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф. Измеров. М.-Медицина.-2001.
   
5. 
   Измеров Н.Ф., Каскаров А.А. Медицина труда. Введение в специальность. М.-«ГЭОТАР».-2002, 390 б.
   

1.Жаңа ғылым мен техникаға сай емес құралдар жұмыс жобасына қолданыла ала ма?

2.Технологиялық жоба бөлімінің талдауының негізгі жұмысы.

3.Технологиялық бөлімін талдауы кезінде қандай құжаттар қолданылады?

4. Өндірістік және қоршаған ортаны қорғауда қандай ұйымдар құрылады?

5.Технологиялық үрдіс кезінде қандай шикізаттар мен атериалдар қолдану керек?

6. Су қоймасы , атмосфералық ауа , топырақ, саны жайлы анықтамасы таза шыарындысы керек пе?

7. Құрылғылардың орналасуы, көлікті пайдалануға технологиялық үрдіске графикалық сызба керек пе?

8. Жылу және электрді реттеуге сызба керек пе?

9. Шаң жасалуына, шығуына токсикалық өнімдер мен күресу шаралары крек пе?

10.Жылу шығаруына технологиялық шаралар керек пе?

11. Шумен, дірілмен, әр түрлі сәулелермен күресу шараларын қарастыру керек пе?

12. Қызметкерлерге жеке бас қорғаныс заттарын сонымен қатар эргономикалық шаралар керек пе?

13. Ауыр, күрделі, монотонды емес жұмыс кезінде шаралар керек пе?

14. Өндірістік орындарында қоршаған ортаны қорғау шаралары керек пе?

Кредит № 6

1. 
   Тақырып №1 Көмір өнеркәсібіндегі еңбек гигиенасы.
   
2. 
   Дәрістің мақсаты: Студенттерге ашық және жабық көмір өндірудегі технологиялық үрдістермен таныстыру, еңбек шарты мен еңбектік үрдістің сипатының байланысы кезіндегі қызметкерлердің денсаулық жағдайын көрсету, көмір өндірудегі қызметкерлердің жалпы және кәсіптік аурулардың профилактикасы туралы түсінік қалыптастыру.
   
3. 
   Дәрістің мазмұны:
   

Көмір пласттары-

Көмір ашық және жерасты әдістермен өндіріледі.

Жерасты көмір өндірудегі тазартылған және дайындалған өндірулер.

Жерасты көмір өндірудегі өндірістік үрдістер. Тау көліктері және механизмдері. Доғарылған балғалар. Қазу жұмысы кезіндегі еңбек механизациясының сатысы. Технологиялық үрдіс сипатының қызметкерлерге еңбек шартына әсері. Бұрғыжарғылау технологиясы кезіндегі өндірістік үрдістер. Өндіруді бекіту, коммуникацияны ұлғайту- жұмыстың ең ауыр түрі. Өндірудің комбайндық түрі. Шахталық көлік, оның негізгі түрлері. Забойлық және штректік конвейерлер. Қызметкерлерді қызмет орнына тасымалдау.

Шахтаның беткейіндегі көліктер мен құрал – жабдықтар.

Көмірді байыту.

Пультті басқару операторының, диспетчердің, машинисттің, аппаратшының еңбегі. Жерасты көмір өндірудегі жағымсыз себептер: Ауадағы газдық құрамының өзгерісі, жағымсыз микроклимат, ауаның шаңмен ластануы, күн сәулесінің, дірілдің, шудың болмауы және тағы да басқалар. Шахталық сулар. Бактериялық және саңырауқұлақтық флора. Негізгі жаымсыз әсер етуші себептер- біріншіден – метеорологиялық шарттар, ауаның шаңдануы, газдар, шу және діріл.

Тауда жұмыс істейтіндердің ауруы. Тыныс алу органдарының ауруы, суық тиюлік аурулар, тері және теріастылық жасунықтардың ауруы және жүйке жүйесінің аурулары жатады. ВУТ ауруының көрсеткіштері.

Кәсіптік аурулары- пневмоканиоздар, шаңдық этиологияның созылмалы бронхиті, өкпе эмфиземасы, діріл ауруы, кохлеарлы неврит және тірек- қимыл аппаратының аурулары.

Еңбек шартын регламенттейтін және денсаулықты қорғау жөніндегі нормативтік құжаттар. Жерасты өңдеудегі адам өмірін қамтамасыз ету.

Өндірістік үрдістердің механизациясы мен автоматизациясы. Шу және дірілмен күресу. Рационалдық жарықтандыру. Жеке бас қорғаныш заттары. Өндірістік- тұрмыстық қамтамасыз етілулер.

1. 
   Гигиена труда. Оқулық (С.В.Алексеев, В.Р.Усенко). М-Медицина.-1988
   

1. 
   Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф.Измерова. М.-Медицина.-2005-655б.
   
2. 
   Руководство по гигиене труда. Т.1, 2. Н.Д.Измерова.М.Медицина.-1987.
   
3. 
   Карабалин С.К. Медицина труда. Т1,2.Алматы-2010. 320 и 372 б.
   

1. 
   Қандай көмір өндірудің әдістерін білесің?
   
2. 
   Көмірдің орналасуына байланысты қандай пласттарды білесің?
   
3. 
   Көмірлік шахтадан қандай өндірілулерді білесің?
   
4. 
   Жерасты көмір өндіруде қандай тау машиналарының түрлерін білесің?
   
5. 
   Бұрғыжарғылау технологиясы кезінде қандай жұмыс түрі жүргізіледі?
   
6. 
   Шахталық көлікке нелер жатады?
   
7. 
   Шахтаның бетінде қандай әдістер жүргізіледі?
   
8. 
   Шахтадағы ауа қандай газдармен ластанады?
   
9. 
   Шахтада түзілетін шаңның құрамына қандай құрамбөліктер кіреді?
   
10. 
    Шахтадағы зиянды және қауіпті себептер шу мен діріл...
    
11. 
    Тауда жұиыс істейтіндердің негізгі кәсіптік ауралары...
    
12. 
    Ашық көмір өндіру: ашық көмір өндіруде қандай механизмдер жұмыс істейді?
    
13. 
    Ашық көмір өндірудің өндірістің ортасындағы жағымсыз себептер қандай?
    

1. 
   Тақырып №2 . Металлургия өнеркәсібіндегі еңбек гигиенасы.
   
2. 
   Дәрістің мақсаты: Студенттерге түсті металл және қара металлургияда жұмыс істейтін қызметкерлердің еңбек шарты және негізгі өндірістік үрдістерді таныстыру,сонымен қатар сол жердегі қызметкерлердің денсаулығына әсер ететін зиянды және қауіпті себептердің алдын алу және олардың денсаулыққа әсері.
   
3. 
   Дәріс мазмұны.
   

А) Пирометаллургия - от арқылы металды бөліп алу

Б) Гидрометаллургия - руд реактивтерін өңдеу жолымен металды бөліп алу

В) Электрометаллургия - электролиз жолымен электропештнрде металдарды бөліп алу

Металдарды балқысту алдындаа бөлшектеу. Окатыш агломерациясымен өндірілуі. Осы үрдістер кезіндегі негізгі зияндвр. Коксо химиялық өндірілулер. Коксо химияның өнімдері мен негізгі зиянды және қауіпті өндіретін себептер.

Домендік өндірілулер, негізгі зияндары. Домендік пеште жұмыс істеудің принциптері. Чугунды құю және қалдықтарды түйіршіктеу.

Сауықтыру шаралары.

Болатты өндіру: мартен пеші,конвекторлар мен электродоғалы пештер. Болатты балқытудың сатылары. Болатты құю. Зиянды және қауіпті өндірістік себептер. Кәсіптік ауру. Алдын алу шаралары.

Екіншілік қара металлды қайта өңдеу. Өтке қарсы заттарды өндіру.

Аллюминий өндіру. Глиноземді өндіру. Негізгі зияндары. Глиноземді электролитикалық жаю. Ванна-электролизермен жұмыс істеудің принциптері. Аллюминийді электорлиздеу кезіндегі негізгі зияндар. Алюминийді шақпақтау және құю.

Мыс өндіру. Шихтаны күйдіру және дайындау; штейнге дұрыстау; мысты қалдық мыстан желдету(конвектирлеу); мысты құю, мысты шақпақтау. Шахталық пештер, көрініс беретін пештер, электротермиялық пештер. Еңбек шарты мен негізгі зияндар.Мысты электролитикалық шақпақтау. Мысты алу кезіндегіжанама өнімдер. Қызметкерлердің ауруы, алдын алу шаралары.

Қорғасынды өндіру.Агломерацияға концентраттарды дайындау. Қорғасынды балқыту. Қорғасынды шақпақтау. Қорғасынды құю. Негізгі зияндар. Қоспалар мен құрамдары сәйкес келетін өнімдер.

Құрамында қорғасын болатын екіншілік шикізат. Қызметкерлердің ауруы. Алдын- алу шаралары. Қорғасынның интоксикациясы.

Мырышты өндіру. Концентраттарды күйдіру. Электролиз. Балқыту мен құю. Негізгі зияндар. Алдын алу шаралары. Қызметкерлердің ауруы.

4. 
   Иллюстрациялық материал: презентация
   
5. 
   Әдебиет
   

1. 
   1.Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф.Измеров, В.Ф.Кириллов. М.-ГЭОТАР.-2008,
   
2. 
   2.Алексеев С.В.,Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық-М.-Медицина.-1988.
   
3. 
   3.Руководство по гигиене труда. Т.1,2. Н.Ф.Измерова. М.Медицина-1987.
   

4. 
   Росийская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф.Измеров. М-Медицина-2005-655б.
   
5. 
   Рукрводство к профилактическим занятиям по гигиене труда. В.Ф.Кириллов.М.-Медицина.-2008.
   
6. 
   Тоғызбаева К.К., Байсеркин Б.С. ҚР ірі өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы-2010.
   

1. 
   Сізге металлургияның қандай формалары белгілі?
   
2. 
   Металды балқыту алдында неліктен шихтаны бөлшект
   

3. 
   Шихтаны бөлшектеудің қандай түрлерін білесің?
   
4. 
   Кокс-көмір туралы не білесің?
   
5. 
   Домен пешінде не алынады?
   
6. 
   Домен пешінде жұмыс істеудің принциптері?
   
7. 
   Мартен пешінде не алынады?
   
8. 
   Конвекторда не алынады?
   
9. 
   Легирленген болат дегеніміз не?
   
10. 
    Агломерациялық, коксохимиялық және болат балқыту өндірісіндегі негізгізияндар?
    
11. 
    Глиноземді қалай өңдейді?
    
12. 
    Аллюминийді электролиздеу үрдістері?
    
13. 
    Аллюминийді электролиздеу кезіндегі негізгі зияндары?
    
14. 
    Штейнге мыстың концентрациясын балқыту дегеніміз не?
    
15. 
    Мысты электролиздік шақпақтау
    
16. 
    Мысты алу кезіндегі негізгі зияндар
    
17. 
    Қорғасынды шақпақтау. Қауіпті зияндары.
    
18. 
    Қорғасынды өндірудегі қызметкерлердің ауруы
    
19. 
    Қорғасындық интоксикацияның алдын алу
    
20. 
    Түсті металлды өндіру кезіндегі күкірт газының жалпы зияны
    

2. Дәріс мақсаты: -Машина өндірудегі әр түрлі өндіріспен студенттерді таныстыру

-Олардың зиянды жәнеқауіпті факторларын үйрету

-Машина өндірудегі жұмыскерлердің денсаулығын бақылау

- машина өндіру және оның дамуы

- машина өндірудің стадиясы мен механизмі. Литейлік, кузнечно-прессорлық, термиялықцех

- машина өндірудегі жағымсыз факторлар

- Литейлік өндіріс, оның негізгі этаптары.

Литейлік өндірістің 2 тобы бар. Вагранка және оның жұмыс істеу үрдісі. Электрлік пештер. Негізгі зиянды және қауіпті факторлар. Литейлік өндірістің түрі, формасы, кокильдің литейлік жұмыс кезінде қабылдануы. Литейлік орталықтандыру. Литейлік қысым. .

Литейлік отливкада зиянды заттарды тазалау. Кәсіби аурулар. Кәсіпкерлерді сауықтыру жолдары.

Механикалық цехтер мен олардағы өндірістік үрдістер.

Металл кесудегі құралдарды дезинфекциялау токарлық және фрездік станоктар арқылы жұмыс. Жағылмалы-салын сұйықтық. Эргономиканың мағынасы онымен бір адамның көптеген станоктармен жұмыс істегендегі негізгі аурулары. Кәсіпкерлердің механикалық цехтардағы ауруларға қарсы профилактикалық емі.

-Жинақ механикалық цехтардағы сваркелік жұмыс. Сваркенің түрлері. Алда тұрған және тез сіңетін заттар. Дугалық стабилизаторлы разрядтар. Шығу тегіне байланысты электродтарды бөлу. Плазмалық сварке. Электршлакты сварке электрсәулелі және лазерлік сварке қатынас сваркесі.

Сварке кезіндегі негізгі және қауіпті факторлар, кәсіби аурулары, қорғану тәсілдері.

- Беріштеудің үрдісі, негізгі қауіптілігі.

- Лак бояуларын, сұйықтықтарды жағу, әртүрлі металлдық жағындылар (Гальвоникалық әдіс, шаңдау әдісіндегі металлизация, диффузды жағындылар) металлдық, фосфаттық жолмен жағындылардың зияндылығы.

- Металлмен жағынды жасаудағы негізгі қауіптілік. Қауіптілігімен күрес. Қорғану үрдісі.

1. 
   Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измеров, В.Ф. Кириллов. М.-«ГЭОТАР», 2008.
   
2. 
   Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық. М., Медицина, 1988.
   
3. 
   Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измеров. М.-1987.
   
4. 
   Измеров Н.Ф., Каскаров А.А. Медицина труда. Введение в специальность. М.-«ГЭОТАР».-2002, 390 б.
   
5. 
   Руководство по профессиональным болезням. Н.Ф. Измерова. М.-Медицина.-1996.
   
6. 
   Российская энциклопедия по медицине труда. Н.Ф. Измерова. М.-Медицина.-2001.
   

1. 
   «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж.
   
2. 
   Измеров Н.Ф. Актуальные проблемы медицины труда и промышленной экологии.//Медицина труда и промышленная экология.-2002-№3, б.1-8.
   

1. 
   Машина өндірудің этаптары мен механизмі
   
2. 
   Литейлік өндіріс оның этаптары
   
3. 
   Литейлік әдіс. Қалдықтарды тазалау және қайта өңдеу.
   
4. 
   Литейлік цехтағы негізгі қауіпті факторлар және аурулар
   
5. 
   Механикалық цех. Металлдарды станоктар арқылы қайта өңдеу
   
6. 
   Жаққыш-салқын сұйықтықтар
   
7. 
   Жинақтық механикалық цехтар. Сварелік жұмыс сваркелік қысым.
   
8. 
   Тез сіңетін және алда тұрған заттар дегеніміз не? Дугалық стабилизаторлардың разрядтары.
   
9. 
   Негізгі қауіпті және зиянды заттардың сварке кезіндегі факторлары.
   
10. 
    Лак бояуларымен жағынды жасау, жағынды жасаудағы шығатын заттар зияндылығы.
    
11. 
    Металлдық жағынды жасаудағы шығатын заттардың қауіптілігі
    
12. 
    Машина өндірудегі жеке басын қорғау заттары.
    

1.Тақырып №1. Құрылыс материалдары өндірісіндегі еңбек гигиенасы.

2.Дәріс мақсаты: Құрылыс материалдары өндірісі және гигиенамен студенттерді таныстыру.

3.Дәріс тезисі: Өндірістегі және азаматтық ғимарат тұрғызу үшін цемент,кірпіш,бетон және темірбетон қажет. Бұдан басқа құрылыста әйнек, әк, асфальтбетон, гипс, вермикулит, алгопорит, шифер (асбоцемент), черепица және баска материалдар жатады. Ағаш-фанерден, дранкадан, паркеттен, ағаш-қалдықтар, ағаш-плиткалар, синтетикалық материалдар-линолеум, плитка, шыныпластиктер тағы басқалар жатады.

Цемент-негізі құрғақ(су қосылмағанда)және сулы әдіспен жағылатын құрылыс материалы.Дайын цемент құрамында кристаликалық кремний 0,8-7,3%мөлшерде,алты валентті хроммен(0,001%)бірге кездеседі.

Цемент зауытында шикі матералдарды ұнтақтап, араластырып, содан соң айналып тұратын пештерде күйдіреді.Пайда болған клинкер шарлы диірменде ұнтақталып,ал дайын өнім(цемент)келесі қолданушыларға транспортталады.

Соңғы жылдардағы цемент зауыттары жоғары механикаландырылған және автоматтандырылған өнімдерді көрсетеді. Өндірістегі дайын және шикі шаңдар,интенсивті шу, жоғары ауа температурасы және ультражылу. Күйдіретін пештердің аудан көлеміне шаққан шаңның көлемі 34-40мг/м3 құрайды,ал ашық конвейрде ыстық клинкерді тасымалдау-50мг/м3, жабық тасымалдауда - 20-30мг/м3, қаптайтын цехтарда - 242-567 мг/м3, шикі өнімдерді ұнтақтағанда 79-88мг/м3.

Ауадағы жоғарғы мөлшердегі шаңның болуы себебі: дайын және шикі өнімдерді себудегі құрал-жабдықтардың толық емес жабылуы, сонымен қатар жерге түсу жолының ұзақтығы, шаңды материалдардың қатты жылдамдықпен ашық тасымалдануы, жеткіліксіз аспирация.

Ең жағымсыз жағдайға күйдіретін пештер жатады, кейде температурасы 42С жетеді және сәулелі жылумен байланысады, ол 3780 бастап 5040 кДж/м²/сағ дейін. Сәулелі жылудың көбі ыстық пеш құрал-жабдықтарының сыртқы бетіннен кептіретін барабандар болады

Шикі өнімдердемен,майдалағыш диірменмен және күйдіретін пештермен жұмыс істегенде орта және жоғарғы шу 90-115Дб құрайды.

Цемент зауытындағы жұмысшыларда кәсіптік аурулар(пневмокиноз, шаңды бронхит,дерматоз,кохлеарлы неврит,бронхеалды)болуы ықтимал,және тыныс алу ағзалары салмағының төмендеуі,жалпы ауруда уақытша еңбек қабілетінің жоғалуы келтірілген.

Бетон жасаудағы сыртқы ортаның негізгі жағымсыз факторлары дайын және шикі өнімдердің шаңдары,интенсивті шу және жоғарғы ауау температурасы(асфальтбетон).

Цементті вагондардан шығарғанда шаңның өлшері бірнеше мың мг/м³ жетеді,ал басқа орындарға тасымалдағанда 65мг/м³, бетонараластырғышта 88мг/м³.Инертті материалдарды тасымалдау, ұсақтауда ауадағы шаң концентрациясы 8-420мг/м³ жетеді. Пультпен басқаруда 1,6-9мг/м³ аспайды. Ең көп шанданатын ауа аз механикаландырылған өндірісте кездеседі.

Керамзит дайындаудағы ауа шаңының концентрациясы 34-330мг/м³ жетеді (ең жоғарғысы кебу өнімдерде) кепкен вермикулит 60-880мг/м³, алгопорит 2 169мг/м3.

Шаңның көзі жабық емес құрал-жабдықтарда,бтеон дайындау аймағвнда 95дБ жетеді,бұл орта және төмен көрсеткішпен есептегенде.

Бетон өндірісіндегі метеорологиялық жағдай сәтті.Бірақ күйдіретін пештері бар жабық ауданда ауа температурасы 35С,ал сәулелі энергия 6300-10080кДж/м2.сағ құрайды.

Алгопорит өндіруде орта 30мг/м2-дейін газбен, 60мг/м3-дейін көмірқышқыл газымен ластанады.Оның себебі,агломерационды машиналдың дұрыс жұмыс жасамауы.

Кірпіш және керамика өндірісі.

Құрылыста қоймалжын кірпіш және керамка(черепица,дренажды труба т.б)дайындау технологиясы шикі өнімді (қоймалжың)кептіргіш барабанда және формалы машинада,кептіру және күйдіру арқылы,сақиналы пеште немесе үңгірлі пеште дайындайды.

Өндірісте силикатты кірпішті және силикатты блокты дайындау арнайылылықты қажет етеді.Дайын емес өнімге бірінші әк және кварцты құм керек.Әкті арнайы пеште майдалайды оны езілген әкпен араластырып,алынған массаны престейтін формаға салады,сосын автоклавқа қояды.

Кірпіш және кеамика дайындаудағы негізгі сыртқы ортаның жағымсыз факторлары жоғарғы ауа температура,сәулелі жылу,шаңды ауа.Жұмысшылар өте ауыр жүк көтерумен сипатталады.Тәуліктік жүк салмағы ьірнеше тоонаға дейін жетеді.