Курстық ЖҰмыс тақырыбы: «Үстеме шығыстар есебі»
Кәсіпорындағы үстеме шығындарды орналастыру қажеттілігі
жүктеу/скачать 79,93 Kb.
|
stud.kz-63096
| 2.2 Кәсіпорындағы үстеме шығындарды орналастыру қажеттілігі
Өндірістің үстеме шығындары (ӨҮШ) – бұл өндіріспен байланысты әр түрлі шығындар жиынтығы, бірақ әдетте, дайын өнімнің тікелей нақты түріне апаруға болмайды. Егер бағаның құрылуы шығындардан негізделсе, онда енгізілмеген үсеме шығындар есебі баға құрылымының қателігін туғызуына әкеп соғады. Қордың өзіндік құнын анықтау ХҚЕС сәйкес «қайта жасап шығару мен өзге де шығындарды, жеткізу мақсатында туындаған шығындарды, оның ағымдағы ахуалына және орналасқан жеріне кететін шығындаржәне басқа да шығындар қордың өзіндік құнына енуі тиіс» Үстеме шығындарды орналастыру мөлшері. ӨҮШ орналастыру базасы. Үстеме шығындарды орналастыру, базаны таңдау арқылы жүзеге асатын жағдай, жалпы өнім үшін өндіруші компания немесе қызмет көрсету үшін өзінің клиенттеріне бере алады. Бөлу базасы ретінде өндірістік бөлімшелердің үстеме шығыстарына барынша сәйкес келетін факторлар таңдап алынуы керек, база ретінде жиі мыналар алынады: - Өндірістік жұмысшылармен өткізілген уақыт; - Жабдықпен өткізілген уақыт; - Еңбек шығындары; Өнімнің өндірістік бірлігі. ӨҮШ бөлу ставкасы = _ӨҮШ_ Базаның мәні 2) Үстеме шығындарды бөлудің біртұтас (жалпы зауыттық) және бө-лек (цехтік) ставкалары ӨҮШ бөлудің біртұтас ставкасы бүтіндей кәсіпорын үшін қолданы-лады. Мысалы, белгілі кезеңде үстеме шығындар 100 000 ш.б. құраса, не-гізгі еңбектің 50 000 сағаты жасалған, онда үстеме шығындарды бөлу став-касы 100 000 ш.б./50 000 еңбек сағаты = 2 ш.б./ еңбек сағ. Осы ставка бойынша үстеме шығындар барлық өнімге жатқызылады. Мысалы, өнімді жасау негізгі еңбектің 18 сағатын талап етті, онда өнімге үстеме шығынның 36 ш.б. жатқызылады (18 сағат * 2 ш.б./ еңбек сағат) Егер өндіріс бірнеше бөлімшелерді қамтитын болса, онда ӨҮШ бөлу-дің бөлек ставкаларын қолдану мақсатқа сай болады.
Мысалы, өнімді өндіру А бөлімшеде негізгі еңбектің 10 сағатын, Б бөлімшеде 5 сағат, В бөлімшеде 3 сағатты талап етті. Онда өнімге үстеме шығын 33 ш.б. сомасында жатқызылады ( 10 сағат* 0,4 ш.б./ еңбек сағат + 5 сағат * 4 ш.б./еңбек сағат + 3 сағат * 3 ш.б./ еңбек сағат). 3) үстеме шығындарды бөлудің жоспарлы ставкасын қолдану Үстеме шығындарды бөлу іс жүзіндегі мәнінің негізінде ставкаларды есептеу жиі бірқатар проблемалар тудырады: - тапсырыстардың өзіндік құнын есептеу есептік кезең аяқталған-ға дейін кейінге қалдырылуы керек, себебі үстеме шығындар мен өндіріс-тің көлемі ертерек есептеу мүмкін емес. - үстеме шығындар сияқты, өндірістік қызмет айдан айға өзгереді, ол үстеме шығындарды бөлу ставкасының өзгеруіне алып келеді. ӨҮШ бөлудің жоспарлы ставкасын есептеу мынадай қадамдарды қоса-ды: Үстеме шығындардың жобаланатын өлшемін есептеу. Үстеме шығындарды бөлу базасын таңдау. Үстеме шығындардың алдағы кезеңге жобаланатын мөлшерін жобала-натын базаның сандық мәніне бөлу. Үстеме шығындарды осы ставканы қолданумен өнімнің әрбір түріне жатқызу. Жоспарлық ставкаларды есептеу үшін қолданылатын жобалық дерек-тер тәжірибеде іс жүзіндегі деректермен сәйкес келмейді. Осы жағдайда өнімнің өзіндік құнына жатқызылатын үстеме шығындар үстеме шығын-ның нақты сомасынан өзгеше болады, ол өз кезегінде үстеме шығындар-ды толық бөлмеуге немесе үстеме шығындарды артық бөлуге алып келеді: Толық бөлінбеген немесе артығымен бөлінген үстеме шығындар-ды сызып тастау екі тәсілмен жүргізіледі: Түзету сомасын «сатылған өнімнің өзіндік құны» шотына жатқы-зылады. Түзету сомасын «аяқталмаған өндіріс», «Дайын өнім», «сатылған өнім-нің өзіндік құны» атты үш шот сальдосына тең бөлінеді. Үстеме шығындарды бөлудің әдісі Компанияда өнімді өндірумен тікелей байланысты өндірістік бөлім-шелермен қатар, өндірістік бөлімшелерге секілді бір-біріне қызмет көр-сететін қызмет көрсеткіш бөлімшелер орын алады. Негізгі өндіріске қымет көрсету бөлімшелерінің шығындарын бөлу кең тараған әдістері тікелей әдіс болып табылады. Осы әдіске сәйкес қызмет көрсетуші бөлімшелердің шығыстары тікелей өндірістік бөлімшелерге жатқызылады. Мысалы,
Қызмет көрсетуші бөлімшелердің шығыстарын бөлу үшін бастапқы ақпарат
Қызмет көрсететін бөлімшелердің шығыстарын бөлудің тікелей әдіс
2400/ (2400+4000) = 0, 375 (37,5 %) 4000/ (2400+4000)= 0,625 (62,5 %) 1600/(1600+200) = 0,889 (88,9 %) 200/(1600+200)= 0,111 (11,1%) Қызмет көрсетуші бөлімшенің шығыстан бөлудің баламалық әдісі «Орта-Батыс Өндірістері» компаниясының барлық өндірістік бөлімшелерге қызмет көрсететін Чикагтық электр станциясы, алдағы жылға энергия өндірудің бюджетін қарастыруда. Бюджет мынадай терминдерде айлық негізде көрініс тапты:
Осы фактор электр станцияның мөлшерін жоспарлау кезінде барынша маңызды болды. Бюджеттік жыл ішінде электр станцияға қызмет көрсетуге күтілетін айлық шығыстар 15 000 ш.б.; ауыспалы 6 000 ш.б. және тұрақты шығыстар – 9000 ш.б. құрайды. ҮСТЕМЕ ШЫҒЫНДАР
жүктеу/скачать 79,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||