Ырғызбай
Өскенбай
Зере
Құттымұхамбет Құнанбай Тайбала
Күңке Ұлжан Айғыз Нұрғаным
Құдайберді Тәңірберді Қалиулла
Абай Смағұл
Оспан
Ысқақ
Дәметкен Ділдә Еркежан Әйгерім
Омар Ақылбай Тұрагүл
Шәке Күлбадан Мекаил
Мұртаза Әкімбай Зекаил
Шәкәрім Әбдірахман Кенже
Гафур Мағауия Рахила
Бердеш Райхан
Зият Баязит Уәсила Әлімқұл Қалиман
Ахат Махфура Сағадат Зұбаир
Гүлнар Құтайба Рухия Ақыш
Жағыпар Пәкизат Жабрахил
Кәмилә Әубәкір Мекен
Исраил
Ғазел Бағыпұр Нәзипа
Ишан Айдар Кәсира
Данияр Күлзипа
Ал, А.Байтұрсынов болса,Абайды қазақтың бас ақыны етті.
Орыстың сыншысы Белинский: «Орыстың әдебиеті Пушкиннен басталады,орыстың қан тамыры соның поэзиясында ғана соғады», - деген.Ал біздің поэзиямыздың қан тамыры Абайдан бастау алады.
«Өткірдің жүзі,
Кестенің бізі
Өрнегін сендей сала алмас» - деп, өзге өнерден сөз өнерін жоғары қояды.Ұлттың тілі – сол ұлттың айнасы,құралы.Абай ұлттық тілдің сол ұлтқа жат, түсініксіз сөздерден таза болуын талап етіп былай дейді:
Бөтен сөзбен былғанса сөз арасы,
Ол – ақынның білімсіз,бейшарасы.
Абайдың музыкалық мұрасын зерттеуде інісі Ысқақтың баласы Архамның үлесі зор.1935-ші жылы латиф Хамиди екеуі реттеп шығарады.1938-ші жылы Уәли Бекенов «Тор жорға», «Май түні» күйлерін нотаға түсіреді.1957-жылы «Желдірмені» Хамза демесіновтың орындауымен қағазға түсіреді.
Ақын саяси қызметі үшін 1870 жылдары Петербургтен Семейге айдалып келген Михаэлиспен,80-жылдары орыс демократтары Н.И.Долгополовпен,А.А.Леонтьевпен танысады.Бұл озық ойлы азаматтардың Абайдың саяси-әлеуметтік көзқарасына игі ықпалы тигені сөзсіз.Бірақ А.Құнанбаев орыс мәдениетімен,демократтық көзқарастарымен осы кісілер арқылы танылды деу ағат айтқандық болар еді.Бұл тұста,М.Әуезов: «Орыстың тілін біліп,орыстың ұлы мәдениетін мол,терең тани бастаған Абай озық ойды бұлардан үйренбейді.Пушкиннің өзінен,Белинский,герцен,Чернышевский,Салтыков-Щедрин,Некрасовтардың өз мұраларын оқып,кең,терең,тәрбие алды», - деп тұжырымдайды.
Абай осылайша Еуропаның гете,Байрон сияқты ақындарын,Спенсер,Спиноза,Льюис,дарвин,Дрепер сынды ғұламаларының туындыларын оқыды.Сөйтіп,М.Әуезовтің сөзімен айтқанда, «1884-жылдары өзінің қырыққа таянғанында ол дүниеден көп мағлұматы бар кісі болды».
Достарыңызбен бөлісу: |