III тарау
Көгалдандыру мен ландшафтық дизайнда қолданылатын
ағаш және бұталар
Ағаш және бұталар-қалалар мен ауылдарды көгалдандыруда
қолданылатын ең басты өсімдік түрлері және көшет
материалдары. Оларды таңдау барысында өте мұқият болу керек.
Ағаш өсімдіктерінің түрлерінің
сан алуандығы мен пішінінің
әсемділігі инженерлер мен архитекторларға үлкен көркем жасыл
құрылысты ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Ағаш және бұталы өсімдіктер бөрікбасы пішіні мен дің
келбетінің, гүлдеуінің және гүлінің пішіні мен түсінің, жемістері,
жапырақтары мен өркендерінің әсемдігімен көз тартады. Кейбір
ағаш түрлерінің жемістері олардың әсемдік қасиетін төмендетіп,
ажарын кетіреді (шаған жапырақты үйеңкі,ақ акация, жұпаргүл,
тобылғы, чубушник, буддлея), ауаны ластайтындар (терек,
шығыс шынары), жолдар мен тротуарларды (шегіршін, түт
ағашы) ластайды. Бұндай ағаштардың
жемісін кесіп немесе
отырғызуға аталық түрлерін пайдаланған жөн.
Ағаш және бұта түрлерін таңдау барысында олардың ылғал
тапшылығына, топырақ тұздылығы мен ауаның ластығына
салыстырмалы шыдамдылығы және көлеңкеге төзімділігі
ескерілуі шарт. Көгалдандыру кезінде жергілікті ағаш түрлерін
көбірек пайдалану жақсы нәтиже береді. Кейбір интродуцент
өсімдіктердің елімізге
жақсы бейімделгендігі сондай, олардан
құрылған екпе ағаштар (сары қарағай, маньчжур жаңғағы, кәдімгі
емен) тұрақтылығы мен өсу жөнінен жергілікті түрлерден озып
кеткен.
Ағаш түрлерінің экзотикалық рөлі, қала немесе ауыл
кеңістігімен үйлесіп,
алқа ағаштар топты, аллея, жеке ағаш
композициясында құрылады.
Бақ-саябақ құрылысы жұмысының сәтті болуы, ағаш және
бұта түрлерін дұрыс таңдауға, олардың көгалдандыру аумағының
табиғи ортасына биологиялық және
экологиялық сәйкестігіне
байланысты болады. Міне сондықтан әрбір түрдің ерекшелігін,
әсемдік сапасын және өсімдіктің құрылымын жақсы білу, жасыл
құрылыс құру кезінде жұмыстарды тиімді жүргізуге, санитарлық-
гигиеналық талаптарды сақтауға, архитектуралық-көркемдік
көрініс беруге, эстетикалық қасиеттерін сақтауға мүмкіндік
береді.
Ағаш және бұталардың әсемдік қасиеттерін бағалау кезінде,
ең
басты назарда ағаштың өлшемі, өсу жылдамдығы мен өмір
ұзақтығы, бөрікбасы пішіні мен келбеті, жапырағы, гүлі,
жемісі
және бұтақтарының түсі мен пішіні, көлемі және діңінің бедері,
түсі және пішіні ескеріледі.
Ағаш және бұта түрінің өлшемі, оларды таңдау кезінде ең
басты есепке алынатын қасиеті.
Қазақстанда бақ-саябақ
құрылысында қолданылатын барлық әдемі ағаштарды 3 топқа
бөлуге болады:
-
биік ағаштар
, биіктігі 20м және одан жоғары;
-
Достарыңызбен бөлісу: