Психикалық қалыптар: түрлері, сипаттамалары және топтасуы
Психикалық қалып – тек өкілінің іс-әрекеті мазмұны және жағдайларына, сол әрекетке болған тұлғалық қатынастарына орайласқан уақытша көрініс беретін ерекшелігі.
Психикалық қалыптар ситуативті және тұлғалық болып бөлінеді.
Ситуативті қалып – оқиға туындаған жағдайларға тәуелді болған психикалық іс-әрекеттің уақытша өту ерекшелігімен сипатталады. Олар тұлғаның жалпы әрекет-қылықтық белсенділігін анықтаушы жалпы қызметтік және іс-әрекет пен мінез-құлықтық күрделі жағдайларындағы психикалық күйзелісті, сонымен қатар дау-дамайлы, жанжалды психикалық қалыптарға ажыралады.
Тұлғаның тұрақты психикалық қалыптары келесідей: ұтымды және күйзелісті қалыптар, аралық қалыптар (психопатия, невроздар, ақыл-ес кемістігі); бұзылысқа түскен сананың психикалық қалпы.
Жалпыланған негізгі психикалық қалып – бұл ой, сана сергектігі.
Сергектік қалып – бұл сананың жарқын да айқын ұтымды қалпы, адамның саналы іс-әрекетке қабілеттілігі.
Шаршап –шалдығу қалпы – уақытша жұмыс қабілетінің кемуінен, физиологиялық қызметтерде болатын қалыптан тыс өзгерістерден және жедел әрі ұзақ мерзімді іс-әрекет салдары ізімен туындайтын шаршау сезімдері тобындағы субъектив түйсінулерден пайда болатын ағза қалпы.
Достарыңызбен бөлісу: |
