Лекция 0 cағат Практикалық сабақ 15 сағат ожсөж- 45 сағат CӨЖ 45 сағат Емтихан семестрде
жүктеу/скачать 3,49 Mb.
|
| Эпифитотийлер
Эпифитотийлер дегеніміз белгілі бір уақыт ішінде белгілі бір аймақта инфекциялық аурулардың кең таралуы. Олар белгілі бір заңдылықтарға бағынады және 3 жағдайдың өзара сәйкестігінен туындайды: белгілі бір аймақта ауру қоздырғыштарының қорының жинақталуы; үлкен аудандарда нақты патогенге төзімсіз сорттарды өсіру; патогеннің өсіп-жетілуіне оңтайлы сыртқы орта жағдайларының қалыптасуы. Аталған жағдайлардың маңыздылығы басқа факторларға да байланысты. Мысалы, патоген қоры жиналғанда оның тек саны емес сапасының да маңызы бар. Сабақ татының масақтану кезеңінде бір сабаққа қоздырғыштың 50-ден астам жаздыұ споралары келсе ғана дәннің сүттеніп пісу кезеңінде эпифитотийге айналуы мүмкін. Патогеннің агрессивтігі жоғары болуы қажет. Сол сияқты өсіріліп жатқан сорттарға патогендердің вирулентті нәсілдері сәйкес келуі қажет. Өсімдіктердің ауруларға төзімділігі агротехникалық шараларға да байланысты. Ауру қоздырғышы мен өсімдіктердің күйі негізінен сыртқы орта жағдайларына байланысты. Мысалы бидайдың қоңыр тат ауруының қоздырғышымен залалдануы үшін міндетті түрде 15...20о температура деңгейінде (саңырауқұлақ споралары өсуі үшін оңтайлы температура деңгейі) 4-8 сағат бойына өсімдік жапырағының бетінде сұйық-тамшы күйіндегі ылғал болуы қажет. Температура мен ылғалдылық сондай-ақ патогеннің инкубациялық кезеңінің, спора түзу (саңырауқұлақтар үшін) ұзақтығын және заладану ерекшеліктерін анықтайтын факторлар. Кез келген эпифитотия үш сатыдан тұрады: әзірлік; нағыз эпифитотия; басылу. Дайындық сатысында инфекция қорының жинақталуы жүреді. Бұл сатының ұзақтығы едуір болады; моноциклдік аурулар үшін – бірнеше жылдар бойына. Екінші сатыда өсімдіктердің кеселмен жаппай ауруы байқалады. Бұл кезде егістіктің түгел жарамсыз болуы да жиі кездеседі. Соңғы сатысында аурудың қарқындылығы біртіндеп бәсеңдейді, оның себебі патогеннің ерекшелігі немесе қорғау шараларының нәтижесі болуы мүмкін. жүктеу/скачать 3,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|